„Jestem na diecie bezglutenowej, bo chcę schudnąć”. Czy to jest zdrowe? Odpowiada dietetyczka Paulina Roziewska

Moda na dietę bezglutenową trwa. Częstym powodem jej ulegania, jest przekonanie, że pozwoli nam na szybsze zrzucenie kilogramów. Czy jest prawdą, że gluten jest niepotrzebnym zapychaczem w diecie? Jakie skutki uboczne mogą pojawić się w momencie powrotu do diety bogatej w gluten? O rozmowę poprosiliśmy dietetyczkę Paulinę Roziewską. 

Urszula Gruszka: Zacznijmy od tego, czy gluten jest zdrowy?

Paulina Roziewska: Gluten jest białkiem występującym w pszenicy, życie, jęczmieniu, czyli w zbożach, które spożywamy codziennie. Osoby zdrowe trawią go bez problemu. Natomiast wpływa on negatywnie na zdrowie w przypadku nietolerancji (celiakii), nadwrażliwości lub alergii na gluten lub pszenicę. W takim przypadku osoba powinna bezwzględnie wyeliminowany z diety.

Chcesz przeczytać więcej na temat celiakii? Celiakia – objawy agresji immunologicznej u dzieci i dorosłych.

W ostatnim czasie popularne stało się stwierdzenie, że dieta bezglutenowa to sposób na szybsze schudnięcie. Czy jest to prawda?

Wiele osób uważa, że zastosowanie diety bezglutenowej ułatwia chudnięcie. Jednak najczęściej spadek wagi wynika ze zmiany nawyków żywieniowych. Za przybieranie na wadze odpowiada nadmiar kalorii, a nie gluten. Można zaobserwować, że osoby przechodzące na dietę bezglutenową zaczynają dbać o jakość spożywanych posiłków, czytają etykiety, rezygnują z produktów przetworzonych, a także chleba, makaronu, produktów skrobiowych, słodyczy. Część z nich zaczyna przygotowywać zdrowe posiłki w domu.

Jak zweryfikować zatem, czy mamy nietolerancję glutenu? 

Diagnostyka nie jest łatwa. W tym celu niezbędna jest konsultacja lekarska, podczas której specjalista zleci wykonanie odpowiednich badań.
W diagnostyce najczęściej wykonuje się:

1) testy serologiczne, które polegają na oznaczaniu specyficznych przeciwciał z krwi:
-przeciwciała przeciw transglutaminazie tkankowej (anty-tTG)
-przeciwciała przeciwendomyzjalne (anty-EmA)
-przeciwciała przeciwgliadynowe (AGA)
Badanie przeciwciał warto przeprowadzić od razu w obydwu klasach IgA oraz IgG.

2) badanie genetyczne HLA: DQ2 lub DQ8. Wynik negatywny wyklucza wystąpienie celiakii w 99%. Jednak można geny posiadać, a nie zachorować

3) biopsję jelita cienkiego, dzięki której można ocenić kondycję błony śluzowej.

Celiakię rozpoznaje się w przypadku zaniku kosmków jelitowych, obecności badanych przeciwciał oraz poprawy samopoczucia po wprowadzeniu diety bezglutenowej.

Wiele osób jednak odstawia gluten, nie mając nietolerancji pokarmowej. Czy wyjdzie nam to na zdrowie? 

Dieta bezglutenowa powinna być stosowana tylko przez osoby z celiakią, nadwrażliwością lub alergią. Należy pamiętać, że produkty bezglutenowe mogą być tak samo niezdrowe, jak produkty z glutenem. Zależy to od ich składu. Dlatego zawsze należy czytać etykiety. Niestety  wiele produktów bezglutenowych jest wysoko przetworzonych, a co za tym idzie zawierają szkodliwe dodatki, takie jak substancje wpływające na strukturę pieczywa, substancje zagęszczające, substancje poprawiające smak: duże ilości cukru czy syrop glukozowo-fruktozowy. Często białko zastępowane jest tłuszczem. Pamiętajmy, że to właśnie produkty pełnoziarniste wraz z warzywami i owocami powinny być podstawą zdrowej diety.

Czy jeśli osoba długi czas jest na diecie bezglutenowej, to powrót do diety zawierającej gluten może wiązać się z negatywnymi skutkami?

W przypadku osób z celiakią, nadwrażliwością i alergią dolegliwości, takie jak wzdęcia, „przelewanie” w żołądku, biegunka, uczucie ciężkości czy ból brzucha mogą pojawić się nawet po jednorazowym spożyciu produktów z glutenem.  Reakcja uzależniona jest od dawki spożytego glutenu, wrażliwości danego organizmu oraz czasu.

U osób zdrowych powrót do diety glutenowej nie wiąże się z negatywnymi skutkami zdrowotnymi, natomiast z początku, mogą pojawić się perturbacje jelitowe.

A jak wygląda kwestia niedoborów w diecie?

Nadmiar i niedobór szkodzą podobnie. To tzw. prawo Shelforda. Jeżeli nie istnieją  medyczne przeciwwskazania do spożywania glutenu, to nie powinniśmy z niego rezygnować. Spożywanie wyłącznie żywności bezglutenowej może wywołać wiele niedoborów, m.in. żelaza, magnezu, cynku, wapnia  oraz witaminy D i witamin z grupy B.