Co każdy grzybiarz wiedzieć powinien, czyli mały „atlas” najpopularniejszych grzybów

Wyszukiwanie ukrytych w gąszczu lasu kapeluszników to jedna z większych przyjemności lata i jesieni. Ale tylko wtedy, gdy się wie, jakie grzyby pakować do koszyka, a jakie omijać szerokim łukiem. Oto przewodnik mądrego grzybiarza.

Po pierwsze, obalamy mit, że grzyby nie mają żadnych wartości odżywczych. To nieprawda. Grzyby zawierają białko, węglowodany, wodę i aminokwasy tak zwane egzogenne, czyli takie, które muszą być dostarczane z pożywieniem. Oprócz tego w grzybach znajdują się takie witaminy jak A, B1, B2, PP, D i C. Zawierają mnóstwo potasu, żelaza, fosforu, wapnia i sodu. Ze względu na niskokaloryczność z powodzeniem mogą je jeść osoby będące na diecie.

Jak zbierać grzyby? Pamiętaj, że gdy już znajdziesz grzyba, którego chcesz zebrać, delikatnie go wykręć, aby nie uszkodzić grzybni. Na grzybobranie zabieraj tylko koszyk wiklinowy ‒ jest ważne, aby grzyby miały dostęp do powietrza. Nigdy nie wkładaj grzybów do siatek, ponieważ mogą się zaparzyć, wówczas rozwiną się bakterie i grzyby staną się toksyczne dla organizmu.

Zanim wybierzesz się na wycieczkę w celu zbierania grzybów, musisz koniecznie wiedzieć, które są jadalne, a które niejadalne i trujące. Zatrucie grzybami może znacznie wpłynąć na funkcjonowanie naszych organów, a nawet skończyć się śmiercią. Problem polega na tym, że wiele grzybów trujących jest podobnych do tych, które nadają się do konsumowania.

Poniżej przedstawiamy atlas grzybów, które najczęściej możesz znaleźć w lesie w Polsce.

To bezcenna ściągawka dla wszystkich grzybiarzy!

Borowik

Zdjęcie: masz.talerz

Grzyb jadalny. Występuje w lasach iglastych, liściastych i mieszanych. Zazwyczaj rośnie pod drzewami. Charakteryzuje go półkolisty, ciemnobrązowy kapelusz i jasnobrązowy trzon. Trzon może osiągnąć nawet 20 cm. W smaku jest lekko orzechowy. Świetnie nadaje się do suszenia, marynowania, zup i sosów.

Uwaga! Borowik często jest mylony z grzybem niejadalnym ‒ goryczakiem żółciowym. Najłatwiej odróżnić goryczaka od innych grzybów po rurkach, które wychodzą poza kapelusz i przyjmują kolor bladoróżowy, a po uszkodzeniu stają się brązowoczerwone. Trzon jest pokryty siateczką koloru kapelusza.

Kania

Zdjęcie: masz.talerz

Grzyb jadalny. Pochodzi z rodziny pieczarkowatych, Występuje od lipca do końca października. Znajdziesz go w całym kraju, w wielu miejscach, np. na polach, w lasach iglastych, liściastych i mieszanych. Rośnie pojedynczo. Charakteryzuje się bladobrązowym kapeluszem, który może osiągać średnicę nawet 30 cm. Ma ściśle przylegające łuski. Kształt kulisty, z wystającym czubkiem na szczycie kapelusza. Na trzonie występują białe, gęste blaszki. Wyglądem trochę przypomina parasol. W kuchni przygotowuje się głównie kapelusz grzyba, trzon jest gorzki w smaku. Najlepiej smakuje podsmażony w panierce albo cieście.

Uwaga! Kania często jest mylona z muchomorem sromotnikowym. Jego kapelusz charakteryzuje się oliwkowym kolorem, blaszki pod spodem są białe. Trzon mierzy od 5 do 15 cm. Cechą charakterystyczną i odróżniającą muchomora od kani jest znajdujący się na trzonie pierścień.

Podgrzybek

Zdjęcie: masz.talerz

Grzyb jadalny. Występuje od lipca do listopada w lasach liściastych i iglastych. Znajdziesz go również na polanach i przy drogach. Jego kapelusz mierzy do 15 cm. Jest ciemnobrązowy. Trzon jasnobrązowy, wygięty i wąski. W kuchni najczęściej stosowany jest do suszenia i marynowania. Świetnie smakuje z makaronami, ryżem i kaszami.

Rydz

Zdjęcie: masz.talerz

Grzyb jadalny. Występuje od sierpnia do końca października. Najłatwiej znaleźć go górach albo w lasach na Mazurach. Lubi gleby piaszczyste. Średnica kapelusza wynosi od 4 do 10 cm. Charakteryzuje się pomarańczowoczerwonym kolorem oraz podwiniętymi końcówkami kapelusza. Trzon ma taki sam kolor jak kapelusz. Najsmaczniejsze są podduszone na maśle.

Uwaga! Łatwo je pomylić z olszówką ‒ grzybem trującym. Charakteryzuje go żółtobeżowy lub czerwony kapelusz. Blaszki są koloru oliwkowobrązowego lub beżowobrązowego. Po uszkodzeniu miąższ grzyba przybiera kolor czerwonobrązowy. Przed zerwaniem grzyb jest twardy, a później staje się miękki.

Maślak

Zdjęcie: masz.talerz

Grzyb jadalny. W lasach sosnowych znajdziesz go od maja do października. Rośnie w trawie, na polanach, w miejscach naświetlonych. W gromadach albo pojedynczo. Kapelusz maślaka ma średnicę od 2 do 16 cm. Młody grzyb jest koloru żółtego i o „poduszkowatym” kapeluszu, śliski w dotyku. Dojrzały zaś staje się brązowy i suchy. W kulinariach maślaki dodaje się do zup albo sosów.

Kurki

Zdjęcie: masz.talerz

Grzyby jadalne. Występują przez całe lato i wczesną jesienią. Rosną w licznych grupach, w lasach iglastych. Kapelusz o średnicy 1‒5 cm. Kurki są żółte, wygięte, krótkie i zwężające się ku dołowi. Charakteryzują się postrzępionymi końcówkami. Mają szeroko rozstawione listewki. W kuchni mają szerokie zastosowanie. Najłatwiej je podsmażyć i podać z jajecznicą. Sprawdzą się też w risotto albo w słonej tarcie.

Czernidłak gromadny

Zdjęcie: masz.talerz

Grzyb niejadalny, ale nie trujący. Występuje od maja do października. Znajdziesz go w gęstych grupach na pniach drzew i na ziemi. Kapelusz ma średnicę 1‒1,5 cm. Charakteryzuje się dzwonkowatym kształtem oraz kolorem od kremowego po popielaty, a nawet ciemnoszary. Ponadto kapelusz jest lekko pręgowany. Grzyb jest delikatny na chudym trzonie.

Lejkówka odbielona

Zdjęcie: masz.talerz

Grzyb trujący. Występuje od września do listopada. Znajdziesz go na obrzeżach lasów, łąkach czy pastwiskach. Jego kapelusz ma od 2 do 4 cm średnicy. Jest biały lub kremowy, spłaszczony. Trzon biały, długi i wąski.

Maślanka wiązkowa

Zdjęcie: masz.talerz

Grzyb trujący. Zawiera podobne substancje jak muchomor sromotnikowy. Ma kapelusz o średnicy ok. 7 cm. Charakteryzuje się siarkowożółtym kolorem. W smaku jest bardzo gorzki. Można go spotkać od maja do grudnia przy pniach drzew iglastych i liściastych. Rośnie w gromadach.

Uwaga! Łatwo można pomylić z grzybami jadalnymi ‒ maślakami i opieńką miodową. Cechą charakterystyczną opieńki miodowej jest pierścień koloru złotożółtego. Grzyby te często są rosną złączone ze sobą trzonami.

Muchomor czerwony

Zdjęcie: masz.talerz

Grzyb trujący. Charakteryzuje się czerwonym lub pomarańczowym kapeluszem nakrapianym białymi plamkami. Zanim dojrzeje, wygląda jak biała kulka. Ma biały trzon ze zwisającym pierścieniem oraz białe blaszki. Jest bez smaku i zapachu. Występuje od lipca do października. Lubi kwaśne gleby. Często można go spotkać pod brzozami. Na szczęście zatrucie muchomorem występuje rzadko, ponieważ nawet dziecko wie, że jest trujący. Jeśli jednak ktoś spożyje ten grzyb, musi natychmiast udać się do szpitala.

 

---

masz.talerz – duet fotografów, na co dzień współpracujących z organizacją Slow Food Youth Warsaw, z magazynem Zwykłe Życie, różnymi restauracjami i szefami kuchni.