Krowiak podwinięty to grzyb, którego często można spotkać na obszarach całej półkuli północnej, w klimacie umiarkowanym. Mimo że jeszcze kilka dekad temu był on często zbierany i wykorzystywany do różnych potraw, dziś już wiadomo, jak wielkie zagrożenie dla organizmu jest w stanie wywoływać. Czy jest on zatem jadalny? A jeśli nie, to dlaczego? Odpowiedź znajdziesz w tym artykule.
Co to jest krowiak podwinięty?
Grzyb krowiak, znany również jako „olszówka”, to jeden z tych grzybów, którego do dziś można spotkać w polskich lasach – zarówno liściastych, jak i iglastych. Co więcej, występuje on również na torfowiskach, w zaroślach, a czasem również i w starych parkach. Najłatwiej go znaleźć na terenach, na których rosną olchy (stąd jego nazwa), dęby, świerki, sosny i brzozy. Rośnie od lipca do listopada. Z jego zbieraniem wiąże się jednak wiele kontrowersji.
W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję:
Jak wygląda grzyb olszówka?
Zastanawiasz się, jak wygląda grzyb olszówka? Zacznijmy od tego, że jest on dość charakterystyczny. Przede wszystkim ma on lekko łukowaty, często wklęsły kapelusz o średnicy od 5 do 15 cm. U młodego krowiaka ów kapelusz ma również silnie podwinięty brzeg, z kolei u starszego staje się on bardziej płaski, ma też niewielkie wgłębienie w środku. U starszych grzybów również występuje podwinięty brzeg, tyle że nie aż tak bardzo. Kiedy jest wilgotno, kapelusz grzyba jest śliski, natomiast kiedy jest sucho – kapelusz również jest suchy, a do tego błyszczący. Jego barwa jest zwykle ochrowobrązowa, czasem jednak oliwkowobrązowa, żółtoczerwona lub czerwonobrązowa. Kapelusz mogą pokrywać również niewielkie włoski.
Blaszki grzyba są jasne, lekko żółtawe, cienkie i gęsto ułożone. Trzon jest natomiast zwykle jaśniejszy od kapelusza lub przybiera ten sam kolor. Ma także walcowaty kształt, czasem zwęża się ku dołowi. Jego wysokość wynosi od 3 do 6 cm, a więc jest stosunkowo niski. Po uszkodzeniu ciemnieje, a jego barwa staje się czerwonobrązowa. Na początku jest twardy, później staje się miękki.
Warto zaznaczyć, że grzyb krowiak bywa mylony z rydzem jadalnym. Przedstawiciele obu gatunków mają podobne kolory i wklęsłe kapelusze z podwiniętymi brzegami, osadzone są również na niskich trzonach. Po czym można zatem je rozpoznać? Głównie po tym, że olszówka nie wytwarza rdzawego mleczka, które w dodatku zielenieje – są to cechy charakterystyczne wyłącznie dla rydza. Jeśli jednak będziesz mieć jakiekolwiek wątpliwości odnośnie gatunków, powinieneś udać się do najbliższego sanepidu. Tam grzyboznawcy powinni Ci pomóc.
Grzyb olszówka – jadalny czy trujący?
Czy olszówki są trujące? Dziś uznaje się, że tak, choć jeszcze w latach 80. można było je swobodnie spożywać. Okazuje się bowiem, że krowiak podwinięty jest szkodliwy, ale tylko dla niektórych. Zdarza się, że wywołuje on u pewnej grupy osób zatrucia – jest to efekt substancji chemicznych zawartych w grzybie. Można powiedzieć, że do sytuacji tego typu dochodzi w wyniku silnej reakcji alergicznej. Związkiem, który uznaje się tu za najniebezpieczniejszy, jest inwolutyna.
Inną, toksyczną substancją, jest muskaryna, która w negatywny sposób oddziałuje na pracę układu nerwowego. Warto dodać, że olszówka wywołuje najsilniejsze zatrucia, kiedy jest spożywana w stanie surowym. Czasem może jednak powodować poważne problemy nawet po ugotowaniu oraz kilkukrotnym odlewaniu wywaru.
Krowiak podwinięty – objawy zatrucia
Pierwsze objawy zatrucia krowiakiem podwiniętym, jakie mogą się pojawić, to:
- łzawienie,
- problemy z oddychaniem,
- nadmierna potliwość,
- ślinotok,
- zwężenie źrenic,
- spowolnienie akcji serca.
Symptomy te mogą pojawić się 2 lub 3 godziny od spożycia olszówki. Związane są one z działaniem muskaryny. Należy jednak zaznaczyć, że występują on bardzo rzadko, znacznie częściej występują takie objawy, jak:
Zdarza się również, że dochodzi w takiej sytuacji do zespołu hemolitycznego, a więc rozpadu czerwonych krwinek, przypominającego symptomy anemii. Ma to związek z działaniem inwolutyny. Niekiedy zatrucie tym związkiem prowadzi nawet do śmierci, tym bardziej, że toksyny atakują także wątrobę.
Źródła:
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24433674/ (dostęp: 27.10.22)
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33949256/ (dostęp: 27.10.22)
Podoba Ci się ten artykuł?
Powiązane tematy:
Polecamy
„Rodzic nie może być przemytnikiem, dziecko powinno jeść świadomie” – mówi dietetyczka Marta Kostka, autorka książki „Rozgryzione”
„Sprzedaż mięsa ostrzykniętego wodą pod nazwą surowego mięsa jest karalna, to oszustwo konsumenckie”. O tym, czym jest „czyste mięso” mówi dietetyk kliniczny Mario Vu
Dziennikarki Hello Zdrowie zdradzają sekretne przepisy bożonarodzeniowe swoich babć. Za każdym kryje się niezwykła historia!
