Naturalny antybiotyk – jak działa, przeciwwskazania, domowe przepisy   

Czosnek, imbir, chrzan, miód – produkty spożywcze mające właściwości naturalnych antybiotyków od lat wykorzystuje się w profilaktyce i wspomaganiu leczenia infekcji. Jakie działanie wykazują i czy istnieją przeciwwskazania do stosowania ich jako domowe remedia na stany chorobowe wywołane przez bakterie lub wirusy?

Czym jest naturalny antybiotyk? 

Naturalny antybiotyk to produkt (najczęściej roślinny – warzywo, zioło, przyprawa), który zawiera substancje o działaniu silnie przeciwdrobnoustrojowym. Może wspomagać zwalczanie infekcji bakteryjnych, wirusowych, grzybiczych i/lub pasożytniczych. Najczęściej przyjmuje się go doustnie, w niskoprzetworzonej postaci. Alternatywę stanowi zażywanie opisywanych produktów w postaci suplementów diety na bazie przygotowanych z nich ekstraktów.  

Oprócz działania przeciwdrobnoustrojowego, produkty będące naturalnymi antybiotykami najczęściej wykazują również właściwości przeciwzapalne. Dzięki temu mogą także łagodzić objawy związane z toczącą się w organizmie infekcją.

Właściwości i działanie naturalnych antybiotyków 

Do najpopularniejszych, powszechnie dostępnych produktów będących naturalnymi antybiotykami można zaliczyć: 

• czosnek – zawarta w nim allicyna wykazuje właściwości bakteriobójcze; dodatkowe potencjalne plusy stosowania tego warzywa obejmują obniżenie stężenia cholesterolu oraz zmniejszenie ryzyka raka żołądka; 
• cebula – wykazuje podobne właściwości do czosnku; 
• imbir – może hamować rozwój wielu rodzajów bakterii, w tym wywołujących infekcje układu oddechowego oraz dziąseł; 
• kurkuma – zawarta w niej kurkumina ma zarówno działanie przeciwdrobnoustrojowe, jak i przeciwzapalne oraz antyoksydacyjne; 
• chrzan – wykazuje działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze, dodatkowo może redukować objawy bólowe; 
• miód – ma działanie bakteriobójcze, można go stosować zarówno doustnie, jak i zewnętrznie (wspomaga gojenie się ran). 

Jak wykorzystać powyższe produkty jako domowe sposoby na profilaktykę i leczenie infekcji? 

Przepis na domowy napój imbirowo-kurkumowy  

Napój ten stanowi połączenie trzech produktów wykazujących właściwości naturalnego antybiotyku – imbiru, kurkumy oraz miodu. Co więcej, czarny pieprz ma działanie przeciwzapalne i zwiększa biodostępność zawartej w kurkumie substancji aktywnej.  

Napój rozgrzewa i pysznie smakuje za sprawą kombinacji lekko pikantnego, kwaśnego i słodkiego smaku. Warto regularnie przygotowywać go w okresie jesienno-zimowym, a dodatkowo popijać kilkakrotnie w ciągu dnia, gdy dopada nas przeziębienie.  

Składniki: 

• 1 litr wody 
• 1 łyżka świeżo startego imbiru 
• 1 łyżka świeżo startej kurkumy  
• 1 cytryna 
• szczypta czarnego pieprzu 
• 2 łyżki miodu (można zastąpić syropem z agawy lub syropem klonowym) 

Przygotowanie: 

1. Do garnka wlej wodę. Dodaj imbir, kurkumę i pieprz. Podgrzewaj na małej mocy przez około 10 minut.  
2. Przecedź przez sitko. 
3. Z cytryny wyciśnij sok i dodaj do naparu. 
4. Na koniec osłodź miodem, syropem z agawy lub syropem klonowym i dokładnie wymieszaj. 
5. Jeśli napar jest dla ciebie zbyt intensywny w smaku, możesz dodać do niego więcej ciepłej wody. 
6. Niewykorzystany od razu napój po wystudzeniu można przechowywać w lodówce i podgrzać ponownie przez spożyciem. 

Przepis na domowy syrop na bazie naturalnych antybiotyków 

Przygotowanie domowego syropu z poniższego przepisu wykorzystującego całą gamę naturalnych antybiotyków wymaga dwutygodniowego czasu oczekiwania. Wykorzystując tę metodę możemy jednak zmaksymalizować efekty działania składników, ponieważ unikamy poddawania ich obróbce termicznej.  

Składniki: 

• 1 mała cebula, obrana i bardzo drobno posiekana 
• 1 główka czosnku, ząbki obrane i wyciśnięte przez praskę, starte lub posiekane 
• 2 łyżki obranego i startego imbiru 
• 2 łyżki obranej i startej kurkumy 
• 1 łyżka obranego i startego chrzanu 
• duża szczypta czarnego pieprzu 
• 4 łyżki miodu 
• 2 szklanki octu jabłkowego 

Przygotowanie: 

1. Wszystkie przygotowane składniki umieść w słoiku i dokładnie wymieszaj. 
2. Zakręć słoik i wstaw do lodówki. 
3. Pozostaw na około 14 dni. 
4. Przecedź zawartość słoika przez sitko o drobnych oczkach, wyciskając dokładnie sok z filtrowanych składników. 
5. Przygotowany syrop spożywaj w skoncentrowanej postaci (około 1 łyżki jednorazowo) lub – jeśli jego smak jest dla ciebie zbyt intensywny – przed wypiciem dodaj do niego nieco wody. 
6. Domowy syrop możesz przechowywać w lodówce przez kolejne 2 tygodnie. 

Kiedy stosować naturalne antybiotyki? 

Naturalne antybiotyki można wykorzystywać na co dzień w swojej kuchni. Pozytywne efekty ich uwzględniania w diecie nie ograniczają się do zwalczania infekcji. Większość ma również silne właściwości antyoksydacyjne, co wiąże się z korzystnym wpływem w kontekście wielu chorób o podłożu zapalnym (m.in. miażdżycy) oraz potencjalnym działaniem przeciwnowotworowym. 

W przypadku występowania objawów lekkiej infekcji możemy zwiększyć ilość przyjmowanych naturalnych antybiotyków i stosować je kilkakrotnie w ciągu dnia.

Przeciwwskazania do stosowania naturalnych antybiotyków 

Stosowanie naturalnych antybiotyków uznaje się za bezpieczne dla osób zdrowych, nieprzyjmujących leków wchodzących w interakcje z zawartymi w nich substancjami czynnymi. Dla przykładu, spożywanie dużej ilości czosnku przez osoby zażywające preparaty przeciwzakrzepowe może prowadzić do zwiększenia ryzyka wystąpienia krwotoków. 

W przypadku przyjmowania środków farmakologicznych, zaleca się skonsultowanie z lekarzem lub farmaceutą możliwości wystąpienia interakcji między naturalnymi produktami i lekami. 

Opieranie leczenia na domowych sposobach w przypadku ciężkich infekcji jest przeciwwskazane ze względu na brak udokumentowanej wysokiej skuteczności działania większości tych produktów. Choć potencjalnie mogą one wspomagać terapię, nie powinny jej zastępować, jeśli nieefektywne leczenie wiąże się z wysokim ryzykiem powikłań. 

Częste stosowanie produktów będących naturalnymi antybiotykami lub podawanie ich w dużych dawkach może być groźne dla dzieci, szczególnie w wieku do 3 lat. Przeciwwskazaniem do zażywania tych artykułów jest również występowanie alergii na zawarte w nich białka. 

Źródła:

1. National Institute of Health Herbs and Supplements, https://medlineplus.gov/druginfo/herb_All.html [dostęp 13.12.2022].