Bogate w białko batony proteinowe cieszą się dużą popularnością nie tylko wśród sportowców. Stanowią źródło dobrze przyswajalnego białka pomagającego budować masę mięśniową. Kiedy należy je spożywać – przed treningiem czy po nim? Czy osoba na diecie odchudzającej może włączyć je do swojego jadłospisu?

Białko to budulec naszego ciała – jest nam niezbędne do życia. Dorosła osoba powinna spożywać 0,8–2 g białka/kg masy ciała. Jego odpowiednia podaż w diecie wpływa na utratę tkanki tłuszczowej i pomaga zbudować masę mięśniową.

– Sporo osób, sugerując się tymi informacjami, zwiększa spożycie produktów takich jak jogurty naturalne, serki wiejskie, twarogi, czasem mięso, a ostatnio odżywki oraz batony proteinowe – mówi dr Monika Dąbrowska-Molenda, dietetyk Medicover.

Batony proteinowe, zgodnie z nazwą, zawierają spore ilości białka; średnio od 20 do 48 g. – Białko w batonach jest w postaci izolatu białka sojowego, izolatu białek serwatkowych, kazeiny, białka jaj czy koncentratu białka serwatki. To szybka przekąska, po którą często sięgają sportowcy i osoby aktywne fizycznie, a czasami też osoby zapracowane – tłumaczy dr Monika Dąbrowska-Molenda. Batony proteinowe cenią biegacze, rowerzyści oraz osoby chodzące na fitness.

– Czasem sportowcy pracujący nad masą mięśniową nie są w stanie jeść więcej białka, zwłaszcza jeśli mają szybką przemianę materii. Baton proteinowy jest dobrym rozwiązaniem dla takich osób i dla wszystkich ćwiczących na siłowni. Samo ich spożywanie bez odpowiednich ćwiczeń i diety nie spowoduje jednak przyrostu masy mięśniowej. Nie ma natomiast przeciwwskazań, by spożywały je osoby nieuprawiające sportu – zapewnia dr Monika Dąbrowska-Molenda.

Według dietetyczki batony białkowe to lepsza alternatywa dla słodyczy, ciastek, batonów czekoladowych czy słonych przekąsek. – Można je zabrać na siłownię i spożyć zarówno przed treningiem, jak i po nim – tłumaczy. Czy jednak batony proteinowe można jeść na diecie odchudzającej, czyli na redukcji? Z tym trzeba uważać, bo to dość kaloryczna przekąska. Jeden batonik może mieć nawet ponad 200 kcal.

Batony proteinowe. Oprócz białka – co w nich siedzi?

Bardzo często batony proteinowe mają w składzie optymalną ilość pełnowartościowego białka (ponad 20 proc.), które pomoże uzupełnić dzienne zapotrzebowanie na proteiny, a także witaminy takie jak: C, E, niacyna, czyli PP, tiamina, czyli witamina B1, kwas pantotenowy, witaminy B6 i B12, błonnik oraz naturalny prebiotyk – inulinę.

– Wiele batonów zawiera niewielką ilość substancji słodzących. Niekiedy mają jednak w składzie cukry proste, tłuszcze nasycone oraz tłuszcze trans, sztuczne barwniki, sztuczne substancje słodzące, konserwanty i środki wypełniające – przestrzega dietetyk Medicover. – Takie substancje znajdują się w wielu gotowych produktach, gdyż spełniają np. funkcję stabilizującą, utrzymując strukturę.

Do niektórych batonów proteinowych dodaje się syrop glukozowy. Co trzeba o nim wiedzieć?

– Syrop glukozowy to nie to samo co syrop glukozowo-fruktozowy. To inna substancja. Jest bezpieczniejszy dla ludzkiego organizmu. Należy jednak pamiętać, by nie przesadzać z jego ilością, wtedy bowiem rzeczywiście mogą pojawić się negatywne skutki jego spożycia jak to jest z nadmiernym spożyciem cukrów prostych. Oba te syropy spożywane w nadmiarze przyczyniają się do licznych chorób dietozależnych takich jak cukrzyca, otyłość, stłuszczenie wątroby, próchnica, hiperlipidemia, niedokrwienna choroba serca – wyjaśnia dr Dąbrowska-Molenda.

Zdaniem dietetyczki syrop glukozowy jest zdecydowanie szkodliwy dla osób chorujących na cukrzycę lub mających zdiagnozowaną insulinooporność, ponieważ szybko i gwałtownie podnosi poziom cukru we krwi. Z tej formy słodzenia powinny także zrezygnować osoby będące na różnego rodzaju dietach odchudzających. Spożywając batony białkowe, starajmy się wybierać te, które mają w składzie białko serwatkowe, ponieważ jest to białko pełnowartościowe, zawierające komplet aminokwasów egzogennych. Na rynku dostępne są też batony z białkiem sojowym, często wybierane przez wegan i wegetarian.

– Warto uważać, by protein nie zabrakło w diecie, a górną granicę ustalać w zależności od samopoczucia – trzeba szukać własnego złotego środka. Zdarza się, że przy dużej konsumpcji protein zamiast utrzymać wagę czy schudnąć – tyjemy – podkreśla dr Monika Dąbrowska-Molenda.

Hello Zdrowie testuje: 5 popularnych batonów proteinowych

Bakalland Ba! Protein Be Active and Keep Fit Baton proteinowy 45 g

Opis: Baton wysokobiałkowy wzbogacony w L-karnitynę, taurynę, kolagen i minerały. Bez dodatku cukrów (zawiera tylko naturalnie występujące cukry), bez syropu glukozowego i tłuszczów utwardzonych. Zawiera naturalny ekstrakt z zielonej herbaty i korzenia żeń-szenia. W składzie znajduje się naturalny błonnik z korzenia cykorii (inulina).

Ogólne wrażenie: Baton proteinowy oblany czekoladą z dodatkiem truskawek liofilizowanych i suszonych jagód goji. Bardzo smaczny – z grupy testowanych batonów najsmaczniejszy. Przyjemna, nie „gumowata” konsystencja, co niestety jest wadą wielu batoników białkowych. Truskawka delikatnie wyczuwalna. Bardzo dobry skład, bez cukrów i syropów słodzących oraz oleju palmowego.

Skład: koncentrat białka serwatkowego (z mleka) zawierający 80% białka (WPC 80) 25% inulina, czekolada 20 proc. [miazga kakaowa, substancja słodząca: maltitole; tłuszcz kakaowy, emulgator: lecytyny (z soi); aromat naturalny], substancja słodząca: syrop maltitolowy, substancja wypełniająca: polidekstroza, kolagen 3%, olej słonecznikowy, kazeiniany sodu i wapnia (z mleka), błonnik grochowy, L-karnityna 1,1%, tauryna 1,1%, truskawka liofilizowana 0,7%, jagody goji 0,5%, aromat naturalny, emulgator: lecytyny, ekstrakt z zielonej herbaty 0,44%, ekstrakt z żeń-szenia 0,44%, cynk, chrom, selen.

Wartość energetyczna: 169 kcal/sztuka

Cena: 3,99 zł za 45 g

Tekmar Protein Sport Bar in White Coating 10 Vitamins & 2 Minerals 60 g

Opis: Baton proteinowy o smaku waniliowym w białej polewie – zawiera 25 proc. białka, wysoka zawartość błonnika. Wzbogacony kompleksem 10 witamin, magnezem oraz wapniem.

Ogólne wrażenie: Dość smaczny, świetny dla wielbicieli wanilii i białej czekolady, ale skład mógłby być dużo lepszy. Co prawda, batonik nie zawiera oleju palmowego, jednak obecność cukru oraz utwardzonych tłuszczów roślinnych jest dla mnie nie do zaakceptowania. Na uwagę zasługuje natomiast dodatek 10 witamin, magnezu i wapnia.

Skład: koncentrat białka 24% (izolat białka sojowego i koncentrat białka serwatki), syrop glukozowy, biała polewa 18% (cukier, utwardzone tłuszcze roślinne (kokos, słonecznik), odtłuszczone mleko w proszku 8%, laktoza, emulgator lecytyna słonecznikowa, aromat), oligofruktoza, suszone rodzynki (rodzynki, olej słonecznikowy), olej kokosowy, substancja utrzymująca wilgoć: glicerol, płatki sojowe, kokos, ekstrudat białka sojowego (izolat białka sojowego), olej rzepakowy, emulgator: lecytyna słonecznikowa, minerały (węglan wapnia, tlenek magnezu), sól, premiks witaminowy (C, E, niacyna, kwas pantotenowy, B6, ryboflawina, tiamina, kwas foliowy, biotyna, B12), aromaty.

Wartość energetyczna: 253,8 kcal/sztuka

Cena: 5,99 zł za 60 g

Be Raw! Protein 38% PurellaFood Ewa Chodakowska

Opis: Baton proteinowy zawierający surowe kakao, wiórki kokosowe, siemię lniane, gorzką czekoladę. Bez glutenu, bez dodatku cukrów (zawiera tylko naturalnie występujące cukry). 15,2 g białka w 40 g. W 100 proc. naturalny. Dodatek 86 proc. gorzkiej czekolady oraz dojrzewającej w słońcu śliwki.

Ogólne wrażenie: Ciekawe połączenie smakowe, ale niestety konsystencja najgorsza ze wszystkich testowanych batonów – baton jest twardy i ciężko się go gryzie. Tylko dla ludzi o mocnych zębach i nerwach. Na plus czysty skład i wysoka zawartość białka. Najmniej kaloryczny ze wszystkich testowanych batoników.

Skład: koncentrat białka serwatki 36%, daktyle, czekolada 14% (miazga kakaowa 86%, tłuszcz kakaowy, cukier trzcinowy, emulgator: lecytyna rzepakowa, wanilia), śliwki 10%, surowe kakao 7%, wiórki kokosowe 3,3%, proteinowe płatki 3% (koncentrat białka serwatki, skrobia z tapioki), siemię lniane 1,7%

Wartość energetyczna: 153,2 kcal/sztuka

Cena: 4,99 zł za 40 g

Sante Go On Protein Whey baton kakaowy

Opis: Baton proteinowy kakaowy w czekoladzie, zawiera 23,2 proc. pełnowartościowego białka WPC 80 i 7 witamin. Źródło inuliny oraz błonnika.

Ogólne wrażenie: Smaczny baton o przyjemnej konsystencji, stanowiący dobre źródło białka i energii. Zawiera cenne dla zdrowia witaminy, niestety ma też w składzie cukier i syrop glukozowy (nie glukozowo-fruktozowy), więc nie każdemu przypadnie do gustu. Producent zapewnia, że olej palmowy w składzie pozyskiwany jest z kontrolowanych plantacji. Bardzo przystępna cena.

Skład: czekolada 25% (miazga kakaowa, cukier, tłuszcz kakaowy, emulgatory: lecytyny (z soi), E492; naturalny aromat waniliowy), koncentrat białek serwatkowych WPC  80 (mleko) 23,2%, syrop glukozowy, inulina, substancja wiążąca: maltitole; tłuszcz palmowy nieutwardzony*, substancja utrzymująca wilgoć: sorbitole; kakao w proszku o obniżonej zawartości tłuszczu 2%, substancje wzbogacające: cytrynian magnezu, witamina C, niacyna, witamina E, kwas pantotenowy (B5), witamina B6, tiamina (B1), witamina B12; aromat, emulgator: lecytyny (z soi).

* Pozyskiwany z kontrolowanych plantacji palm olejowych, które nie zagrażają lasom tropikalnym i ich mieszkańcom.

Wartość energetyczna: 209 kcal/sztuka

Cena: 2,39 zł za 50 g

Dobra Kaloria Proteina 100% Roślinna Krem Orzechowy & Sól

Opis: Baton owocowo-orzechowy. Bez dodatku cukru – zawiera naturalnie występujące cukry, wegański, w 100 proc. naturalny, 24 proc. białka roślinnego.

Ogólne wrażenie: Baton bez polewy, słodzony jedynie daktylami, przez to mniej słodki – wielbiciele słodkich smaków mogą czuć się nieco rozczarowani. Natomiast dla tych, dla których liczy się przede wszystkim jakość, to produkt godny polecenia, bo zawiera tylko pięć naturalnych składników.

Skład: miazga arachidowa (35%), daktyle, białko grochu, błonnik z cykorii, sól (1%)

Wartość energetyczna: 176 kcal/sztuka

Cena: 4,99 za 45 g

Wybór Hello Zdrowie i dr Moniki Dąbrowskiej-Molendy

Bakalland Ba! Protein Be Active and Keep Fit Baton proteinowy 45 g

Uzasadnienie: Bardzo dobry skład, przyjemny smak i rozsądna cena.