Szparagi – właściwości, wartości odżywcze i przepisy

Szparagi zielone, białe i fioletowe były lubiane już przez faraonów w starożytnym Egipcie. Historycy potwierdzają także, że król Ludwik XIV przepadał za tymi warzywami. Szparagi mają szerokie właściwości prozdrowotne, a do tego są niskokaloryczne. Jak zrobić szparagi, by wydobyć z nich to, co najbardziej wartościowe? Z czym podać szparagi?

Szparagi – wartości odżywcze

Wspomniany Ludwik XIV, jak piszą historycy, kazał w pobliżu swojego pałacu wybudować szklarnię, w której miały być uprawiane te warzywa. Co więcej, król sam wymyślił wiele sposobów na to, co zrobić ze szparagów lub z czym podawać szparagi. Dlaczego tak bardzo je sobie cenił? Otóż szparagi zawierają niewiele kalorii, a przy tym dużo błonnika, przez co są bardzo sycące. W 100 gramach tego produktu zawarte jest jedynie 18 kcal.

Właściwości szparagów

Warto wiedzieć, że częściami jadalnymi szparagów są młode pędy rośliny. Mają one wiele wartości odżywczych:

• wysoką zawartość kwasu foliowego;
• bogactwo witamin, w tym witaminy C, E, witamin z grupy B, witaminy A (beta karotenu);
• obecność makro- i mikroelementów, takich jak na przykład potas, magnez, cynk, miedź;
• zawartość białek takich, jak asparagina czy glutation – pierwsze z nich wpływa na poprawę funkcji nerek, układu krwionośnego, zaś glutation korzystnie wpływa na funkcje wątroby, poprawia profil lipidowy, a także może redukować ryzyko rozwoju nowotworów.

Szparagi zielone czy białe?

Szparagi występują w różnych kolorach i wielu kupujących zastanawia się, czy sposób przygotowania tych warzyw różni się w zależności od koloru. Przede wszystkim trzeba wiedzieć, że kolory szparagów są zależne od sposobu uprawy tych roślin. Szparagi białe rosną bez dostępu światła, a zielone szparagi hoduje się na świetle, a więc te drugie podlegają naturalnemu procesowi fotosyntezy. Szparagi zielone cechują się tym, że ich uprawa jest mniej wymagająca, bo można bardziej ją zmechanizować. Dodatkowo białe szparagi są nieco mniej zasobne w składniki mineralne i witaminy. Z kolei pozytywną stroną szparagów białych jest fakt, że są nieco bardziej trwałe i mniej delikatne – zatem w sprzedaży są one łatwiejsze do „utrzymania”.

Szparagi – jak zrobić?

Gotowanie szparagów przysparza wielu osobom nie lada problemów. Najczęściej nie wiemy, jak przyrządzić, ile gotować szparagi, z czym je podawać. Warto poznać kilka podstawowych zasad przed przygotowywaniem szparagów, by zmniejszyć ryzyko nieudanego eksperymentu kulinarnego:

• Kupując szparagi, zwróć uwagę na to, by ich główki były zamknięte, a także by całe pędy były jędrne, nie zwiędłe.
• Dobrym sposobem na sprawdzenie świeżości szparagów jest ich potarcie o siebie – świeże szparagi powinny skrzypieć podczas potarcia.
• Najlepiej wybierać szparagi o średniej grubości – te grube mogą być już łykowate i twarde, zaś zbyt cienkie będą trudne w obieraniu ze skórki (to dotyczy zwłaszcza szparagów białych, które z zasady powinno się obrać przed gotowaniem – zielone szparagi tego nie wymagają).
• Jak przechowywać szparagi? Szparagi można przechowywać do kilku dni po zakupie, najlepiej wówczas owinąć je w wilgotną ścierkę i schować do lodówki, choć oczywiście im wcześniej je wykorzystamy, tym lepiej.
• Jak przygotować szparagi do gotowania? Szparagi, zwłaszcza białe, należy obierać przed ugotowaniem i warto robić to specjalną obieraczką lub drobnym nożykiem. Szparagi obieramy dokładnie, nie zostawiając żadnych nieobranych fragmentów, przesuwając obieraczką z góry do dołu pędów.
• Po obraniu szparagów należy odciąć z nich twarde końcówki, które często mogą być wręcz zdrewniałe, a tym samym niejadalne.
• Jak gotować szparagi? Gotowanie szparagów powinno odbywać się w wysokim, a jednocześnie wąskim naczyniu, by można je było wręcz postawić w wodzie, pozostawiając ich główki ponad powierzchnią wody.
• Jak długo gotować szparagi? Czas gotowania szparagów zielonych wynosi około 10 minut, zaś szparagi białe wymagają około 15 minut gotowania. Jednak najlepiej sprawdzać miękkość warzyw widelcem, ponieważ proces ich gotowania może zależeć na przykład od ich grubości.

Szparagi – przepisy

Potrzebujesz inspiracji na potrawy ze szparagów? Pamiętaj, że najlepiej smakują jako samodzielna przekąska, gotowana lub podsmażana na maśle z niewielkim dodatkiem soli i pieprzu. Nie potrzeba im więcej aromatycznych ziół czy przypraw. Popularne przepisy na szparagi to także:

• krem ze szparagów – po ugotowaniu według powyższych wskazówek wystarczy warzywa zblendować na krem,
• makaron ze szparagami – idealnie dopełni go dodatek boczku lub szynki parmeńskiej,
• zupa jarzynowa ze szparagami – tutaj najlepiej dorzucić kawałki szparagów pod koniec gotowania, by się nie rozgotowały,
• szparagi w sosie holenderskim – doskonały dodatek do jajek na śniadanie lub lekką kolację!

Bibliografia:

1. Metodyka integrowanej produkcji szparaga, Opracowanie zbiorowe zespołu Katedry Warzywnictwa i Katedry Metod Ochrony Roślin Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu pod kierunkiem prof. dr hab. Mikołaja Knaflewskiego. Warszawa, 2014. (dostęp online: http://www.szparag.org.pl/pdf/metodyka%20integrowanej%20produkcji%20szparaga.pdf dn. 22.03.2021 r.)
2. E. Cieślik i in., Charakterystyka wartości odżywczej i właściwości prozdrowotnych szparaga lekarskiego (Asparagus officinalis L.), Postępy Fitoterapii 4/2011.