Jak kupować mleko? Wyjaśniamy, na co zwracać uwagę, gdy chcemy kupić to najlepsze

Świeże czy UHT? W kartonie czy w butelce? Tłuste czy chude? Czyli na co zwracać uwagę, gdy chcemy kupić dobre mleko.

Mleko – jakie wybrać?

Mleko prosto od krowy to luksus naszych dziadków i ewentualnie prowadzących ekologiczne gospodarstwo rolne. Zaganiani w mieście jesteśmy skazani na to, co znajdziemy na sklepowych półkach. A niestety czasem bywa tak, że to, co producent nazwał mlekiem, ma z nim niewiele wspólnego.

Tłuszcz

Najpierw pod lupę bierzemy tłuszcz. Najbardziej tłuste jest oczywiście mleko prosto od krowy, ale to też zależy od rasy krów. Zawartość tłuszczu waha się tu między 4 a 5 proc. Każde inne, zamknięte w butelce czy kartonie, będzie chudsze. Najbardziej tłuste dostępne w sklepie to mleko o zawartości tłuszczu 3,2 proc., a najchudsze to mleko całkowicie odtłuszczone, czyli 0 proc. tłuszczu.

Niektórzy tego ostatniego nie chcą nazywać mlekiem. Jest w tym trochę racji, bo odtłuszczone mleko jest pozbawione rozpuszczalnych w tłuszczach witamin: A, D, E i K. Oprócz tłuszczu takie mleko pozbawione jest również innych wartości odżywczych i składników mineralnych, np. wapnia. Dlatego nie poleca się podawać odtłuszczonego mleka dzieciom.

Mleko UHT

Mleko odtłuszczone zwykle jest mlekiem typu UHT w kartonowym opakowaniu. Jednak UHT to może być także mleko 2 proc. albo nawet 3,2 proc. Co to oznacza skrót UHT? To z angielskiego Ultra High Temperature – czyli mleko jest sterylizowane w bardzo wysokiej temperaturze (135 stopni Celsjusza).

Dzięki temu może być przechowywane w zamkniętym kartonowym opakowaniu nawet kilka miesięcy. Minusem zaś jest to, że mleko UHT w procesie sterylizacji pozbawiane jest nie tylko bakterii i drobnoustrojów, ale także witamin i minerałów. Ma również inny zapach i smak niż świeże mleko.

Po otwarciu można go nie gotować. Jednak takie mleko bardzo szybko robi się kwaśne i wówczas nie nadaje się absolutnie do spożycia. Powinno się je zużyć w ciągu doby, maksymalnie w ciągu 48 godzin, ale na drugi dzień warto przed spożyciem powąchać. Jeśli zapach się zmienił, to oznacza, że mleko już skwaśniało.

Mleko świeże

Inną metodą produkcji mleka jest pasteryzacja. Mleko jest podgrzewane przez kilkanaście sekund w temperaturze 90 stopni Celsjusza. W ten sposób zabijane są bakterie. Mleko zwykle jest butelkowane i ma krótszy niż UHT termin przydatności do spożycia – do dwóch tygodni. Należy je również najpierw zagotować. W sklepach nazywane jest mlekiem świeżym, ze względu właśnie na krótki okres przydatności do spożycia.

Najbardziej zbliżone do mleka prosto od krowy jest mleko mikrofiltrowane, a następnie pasteryzowane w nieco niższej temperaturze. Dzięki temu zachowuje ono więcej składników odżywczych od pozostałych, które znajdziemy na sklepowych półkach. Najpierw w procesie mikrofiltracji z mleka eliminuje się większość bakterii.

Potem następuje pasteryzacja, która trwa kilkanaście sekund w temperaturze 72 stopni Celsjusza (tzw. pasteryzacja łagodna). W ten sposób mleko zachowuje swój smak i zapach, a także większość witamin i składników odżywczych. To mleko też ma krótki termin przydatności do spożycia – najczęściej ok. 10 dni.

Czy zatem najlepsze mleko to tłuste i świeże? Zależy dla kogo. Dla dzieci najzdrowsze jest mleko pełnotłuste. Dorośli, zwłaszcza dbający o linię, mogą wybrać mleko chude czy odtłuszczone. Nikomu nie polecamy mleka smakowego. Jego długi termin przydatności do spożycia to wskazówka, że zostało pozbawione witamin i składników odżywczych, a zamiast nich znajdziemy w nim cukier i barwniki.