Co łączy orangutany, tłuszcze trans, detektywów na zakupach i olej palmowy? Wiele!

Olej palmowy zawiera podstępne tłuszcze trans, które negatywnie wpływają na nasz organizm. Naukowcy i lekarze wiedzą to od lat. I właśnie dlatego dzisiaj – 1 lutego – obchodzony jest Międzynarodowy Dzień bez Oleju Palmowego. W jaki sposób olej palmowy nam szkodzi i skąd mamy wiedzieć, czy dany produkt go posiada? Tłumaczymy. 

Olej palmowy a orangutany

Olej palmowy trafił na pierwsze strony gazet dzięki organizacji Greenpeace. Przeciwko jego przemysłowemu wykorzystaniu protestowali i protestują ekolodzy. To właśnie ich głos dotarł do sumień społeczeństw za sprawą nagłośnienia masowego nieszczęścia orangutanów. Zwierzęta te w wyniku karczowania lasów tropikalnych np. na Borneo i zakładania w to miejsce upraw, z których pozyskuje się olej palmowy, tracą tereny do życia i są zabijane.

Przy okazji protestów ekologicznych wyszło również na jaw wykorzystywanie na masową skalę oleju palmowego w produkcji spożywczej, ponieważ jest bardzo tani i wydajny.

Olej palmowy – szkodliwe tłuszcze trans

Olej palmowy z palmy oleistej sam w sobie nie jest szkodliwy, choć jako tłuszcz raczej nie powinien królować w naszym jadłospisie. W przemyśle spożywczym używa się jednak tzw. utwardzonego oleju palmowego, który zawiera szkodliwe tłuszcze trans.

Tłuszcze trans, a dokładniej, izomery trans kwasów tłuszczowych, spożywane w nadmiarze, mogą wywoływać choroby metaboliczne, czasem nazywane cywilizacyjnymi.

Badania wykazały, że tłuszcze trans:

• przyczyniają się do rozwoju miażdżycy (w efekcie wywołują zawały czy udary),
• wpływają negatywnie na pracę serca, zakłócając ją,
• odpowiadają za otyłość brzuszną i wysoki poziom trójglicerydów,
• podnoszą zły cholesterol (LDL) i obniżają poziom dobrego (HDL),
• wpływają na insulinooporność i mogą doprowadzić do cukrzycy typu II.

Długa lista negatywnych procesów zdrowotnych wiązana jest niemal wyłącznie z tłuszczami trans „wyprodukowanymi” przemysłowo. Te, które występują w naturze, jak wykazują badania, nie jest szkodliwa dla zdrowia.

Tłuszcze trans w produktach – jak ich unikać?

Producenci produktów spożywczych nie informują o nim na etykietach. Tylko czasem można spotkać adnotację, że w produkcji wykorzystano olej palmowy, ale to zdecydowanie nie to samo.

Zdarza się też, że na produkcie pojawia się zwrot: tłuszcz uwodorniony częściowo lub całkowicie. To właśnie on może zdradzać obecność tłuszczów trans w produkcie.

Warto w przybliżeniu wiedzieć, w jakich produktach tłuszcze trans są w większej ilości.

Okazuje się, że sporo jest ich w produktach, przed którymi od lat przestrzegają dietetycy:

• w wielu słodyczach,
• w słonych przekąskach, takich jak: paluszki, czipsy czy krakersy,
• w gotowych ciastach i ciasteczkach,
• w zupach w proszku,
• w majonezach.

Tłuszcze trans znajdują się również w wielu innych produktach, np. margarynie – jednak ich ilość nie jest duża i nie zagraża zdrowiu.

Wirtualna baza tłuszczów trans

Jak szukać ukrytych w produktach tłuszczów trans? Pomaga w tym Instytut Żywności i Żywienia, który na swojej stronie internetowej stworzył wirtualną bazę tłuszczów trans w produktach, a dokładniej: bazę pokazującą zwartości izomerów trans kwasów tłuszczowych w środkach spożywczych.

Wyszukiwarka podaje średnią, minimalną oraz maksymalną zawartość tych tłuszczów w danej grupie przebadanych produktów. Jest to doskonała wskazówka z punktu widzenia profilaktyki zdrowotnej, dzięki której możemy dowiedzieć się, jakich produktów unikać albo jakimi je zastępować.

Artykuł powstał na podstawie materiałów – Centra Medyczne Medyceusz.