Jak zbadać poziom trójglicerydów i jak interpretować wynik?

Trójglicerydy należą do grupy tłuszczów prostych niezbędnych organizmowi do prawidłowego funkcjonowania. Niestety przez złą dietę możesz dostarczać ich sobie za dużo, co zwiększa ryzyko rozwoju chorób układu krążenia i zespołów metabolicznych. Jakie są normy trójglicerydów? Jak je zbadać? W jaki sposób obniżyć ten parametr?

Co to są trójglicerydy? 

Trójglicerydy (TG) zwane również triacyloglicerolami albo triglicerydami są tłuszczami prostymi i jednocześnie podstawową postacią zapasową kwasów tłuszczowych w ludzkim organizmie. Stanowią więc ważne źródło energii. Dopiero to, czego organizm nie zużyje na prawidłowe (i wydajne) funkcjonowanie zostaje zmagazynowane na tzw. trudniejsze czasy, gdy nie zjesz posiłku na czas. 

Trójglicerydy utworzone są z cząsteczek kwasów tłuszczowych połączonych glicerolem. Produkuje je wątroba (z kwasów tłuszczowych oraz węglowodanów) oraz dostarczane są wraz z pożywieniem. Bez względu na źródło trójglicerydy są z pomocą lipoprotein (kompleksów białkowo-tłuszczowych) transportowane w krwiobiegu do tkanek mięśniowej i tłuszczowej, gdzie zostają zmagazynowane. 

Co ciekawe, już sama zbyt liczna obecność lipoprotein w krwiobiegu jest nieprawidłowością i przyczynia się do rozwoju miażdżycy. Transportują one nie tylko trójglicerydy, ale i cholesterol. Zatem im więcej tych związków dostarczasz organizmowi wraz z pożywieniem (zwłaszcza gdy brak w Twojej codziennej rutynie aktywności fizycznej), tym więcej lipoproteiny mają pracy z ich przenoszeniem do magazynów w tkankach tłuszczowej i mięśniowej. 

Jakie są normy trójglicerydów? 

Prawidłowy poziom trójglicerydów w organizmie nie powinien przekraczać 150 mg/dl (1,69 mmol/l). Wartość wyższa oznacza hipertriglicerydemię, czyli właśnie zaburzenie polegające na podwyższonym stężeniu trójglicerydów we krwi. Konsekwencją tego mogą być choroby sercowo-naczyniowe i stany zapalne o przewlekłym charakterze. O łagodnej postaci hipertriglicerydemii mowa jest, gdy parametr utrzymuje się na poziomie 150–880 mg/dl (1,7–10 mmol/l), natomiast o ciężkiej – gdy przekracza 880 mg/dl (10 mmol/l). 

Wysoki poziom trójglicerydów, przy jednocześnie niskim poziomie cholesterolu frakcji HDL (zwanego dobrym) i podwyższonym poziomie frakcji LDL (zwanego złym) świadczy zwykle o dyslipidemii aterogennej. To rodzaj zaburzenia metabolicznego będącego jedną z przyczyn miażdżycy. Nie bagatelizuj więc wysokich trójglicerydów, ponieważ to pierwszy krok do rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Natomiast wartości znacząco przekraczające dopuszczalną normę zwiększają ryzyko ostrego zapalenia trzustki, a to już jest stan zagrażający życiu.  

A czy poziom trójglicerydów może być za niski? Okazuje się, że tak, choć nie jest to zbyt częste zjawisko. Może świadczyć ono m.in. o stanie zapalnym wątroby, nadczynności tarczycy, ale też niedożywieniu. Przy odczycie wyników kieruj się wartościami referencyjnymi podanymi przez laboratorium, które analizowało próbkę Twojej krwi. Mogą się one nieznacznie różnić w zależności od przyjętych metod postępowania z materiałem. Lekarz też będzie brał wyłącznie je pod uwagę. 

Jak zbadać poziom trójglicerydów? 

Poziom trójglicerydów oznaczysz w dowolnym laboratorium. Wystarczy próbka krwi pobrana na miejscu. Warto przy tym oznaczyć wszystkie parametry lipidogramu, a nie same trójglicerydy. Poznasz dzięki temu także poziom cholesterolu całkowitego oraz jego frakcji LDL i HDL. Analiza wszystkich tych wartości pozwoli lekarzowi postawić diagnozę co do Twojego stanu i zaproponować leczenie. 

Aby jednak analiza wyszła prawidłowo, pamiętaj, aby nic nie jeść nic co najmniej dziewięć godzin przed badaniem. Możesz napić się wyłącznie wody (jedną szklankę), aby rozrzedzić nieco krew i ułatwić jej pobranie. 

Jaka jest przyczyna podwyższonych trójglicerydów? 

Przyczyną zbyt wysokiego poziomu trójglicerydów mogą być: 

• nadwaga i otyłość brzuszna (organizm odkłada nadmierną podaż tłuszczu), 
• mała aktywność fizyczna (organizm nie jest w stanie zużyć na bieżąco dostarczanych wraz z pożywieniem tłuszczy, dlatego je magazynuje), 
• nadmierne spożycie alkoholu (w ilości 10–30 g/d), 
• dieta bogata w węglowodany (stanowią więcej niż 60 proc. przyjmowanych kalorii), 
• cukrzyca typu 2, 
• choroby nerek, 
• niedoczynność tarczycy (wiąże się ze spowolnionym metabolizmem), 
• ciąża (zwłaszcza III trymestr, gdy poziom trójglicerydów podwaja się), 
• paraproteinemia, 
• choroby autoimmunologiczne (np. toczeń rumieniowaty układowy), 
• uwarunkowania genetyczne. 

Jakie objawy dają podwyższone trójglicerydy? 

Niestety wysoki poziom trójglicerydów nie daje żadnych wyraźnych objawów. Symptomy niepojących zmian w organizmie mogą pojawić się, dopiero gdy zaczną rozwijać się choroby sercowo-naczyniowe. Jedynym sposobem, aby zredukować to ryzyko, jest regularne wykonywanie badań kontrolnych oraz zmiana nawyków związanych z dietą i aktywnością fizyczną.

Jak obniżyć poziom trójglicerydów? 

Znając główne przyczyny wysokiego poziomu trójglicerydów we krwi, nie będzie dla Ciebie zapewne zaskakujące, że podstawą jego obniżenia jest: 

• redukcja masy ciała, 
• ograniczenie lub całkowite wyeliminowanie alkoholu z diety, 
• zmniejszenie spożycia węglowodanów, 
• wprowadzenie aktywności fizycznej do codziennej rutyny. 

Co jeść przy wysokich trójglicerydach? Postaw przede wszystkim na produkty o niskim indeksie glikemicznym. Są to m.in. surowce owoce i warzywa, kasze, otręby owsiane, a także twaróg czy ryby.  

Zmieniając nawyki żywieniowe i wprowadzając codzienną aktywność fizyczną, stopniowo zaczniesz redukować wagę. To bardzo korzystne dla Twojego zdrowia. Okazuje się, że już redukcja masy o 5–10 proc. pozwala zmniejszyć poziom trójglicerydów we krwi o nawet 20 proc. Unikaj jednak drakońskich diet. Obniżenie trójglicerydów na rzecz powstania niedoborów w organizmie nie jest najlepszym pomysłem. 

W przypadku ciężkiej postaci hipertriglicerydemii lekarz może zalecić Ci stosowanie środków farmakologicznych, aby szybciej zredukować bardzo wysoki poziom trójglicerydów. Taka terapia nie może być jednak alternatywą dla zdrowego trybu życia. Musi iść z nim parze.

Bibliografia: 

1. Broncel M., Hipertriglicerydemia – kiedy należy kierować pacjenta do specjalisty?, Lekarz POZ. 2018, nr 2, s. 97–101. 
2. Krawczuk Z., Ekspresja izoform metalotioneiny w hepatocytach w wirusowym zapaleniu wątroby typu B oraz C, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, 2021. 
3. Przybyłowska J., Funkcje trójglicerydów w organizmie, [w:] Rodzina Zdrowie 2019-2020, nr 20, s. 6–13. 
4. Szczęch R., Narkiewicz K., Zaburzenia lipidowe, Choroby Serca i Naczyń 2008, t. 5, nr 4, s. 227–228. 
5. Wytyczne PTL/KLRwP/PTK/PTDL/PTD/PTNT diagnostyki i leczenia zaburzeń lipidowych w Polsce 2021, https://ptlipid.pl/wp-content/uploads/2021/09/Wytyczne-PTL2021_Wersja-Pre-Print.pdf, dostęp: 17.05.2023 r. 
6. Wytyczne PTL/KLRwP/PTK postępowania w zaburzeniach lipidowych dla lekarzy rodzinnych 2016, https://ptmr.info.pl/wp-content/uploads/2020/09/Wytyczne-PTLKLRwPPTK-postepowania-w-zaburzeniach-lipidowych-dla-lekarzy-rodzinnych-2016.pdf, dostęp: 17.05.2023 r.