Mrożonki – co można mrozić, a czego lepiej nie

Mrożenie pozwala zachować wartość odżywczą produktów, bez potrzeby używania konserwantów. Zimą mrożone warzywa i owoce są źródłem witamin i składników mineralnych, gdy dostęp do świeżych produktów jest ograniczony. Często jednak nie wiemy, których produktów nie powinniśmy mrozić i dlaczego jest to złym pomysłem oraz jak długo zamrożony produkt nadaje się do spożycia. Wyjaśniamy.

Mrożenie jest najbardziej efektywnym sposobem przechowywania żywności. Zamrażanie jest procesem utrwalającym żywność na drodze termicznej z zachowaniem jej walorów odżywczych i właściwości fizycznych w jak największym stopniu. Tracimy jedynie około 10-30 proc. wartości odżywczych, co jest znikomą ilością w stosunku do tego, ile tracimy w trakcie gotowania czy suszenia. Należy jednak pamiętać, że żywność należy przechowywać we właściwych warunkach i odpowiedniej temperaturze -18 st. Celsjusza, by zachowała pełnię swoich właściwości. Niestety, nie wszystkie produkty nadają się do zamrożenia. Przeczytaj o tym, co można, a czego lepiej nie mrozić i jak długo mrożona żywność nadaje się do spożycia.

Co można mrozić?

Mięso surowe

W przypadku mrożenia mięsa, nie zauważymy znaczących strat tłuszczów, białek i witamin A i D, jednakże w trakcie rozmrażania może dojść do strat witamin rozpuszczalnych w wodzie, które wyciekają wraz z sokiem komórkowym. Najlepiej zamrozić mięso od razu po kupnie, ponieważ leżąc w lodówce traci swoje wartości odżywcze. Przyjmuje się, że wieprzowinę powinniśmy zjeść w czasie 6 miesięcy – roku od zamrożenia, wołowinę do 8 miesięcy, a drób do 3 miesięcy.

Jeśli chcemy zamrozić np. gotowe kotlety schabowe, najlepiej ich nie panierować tylko zamrozić gotowy surowiec.

Mięso gotowane/pieczone

Mięso gotowane albo pieczone w wyniku zamrożenia wysycha i twardnieje. Najlepiej więc mrozić je pokrojone na grubsze plastry wraz z odrobiną sosu. Usmażone np. kotlety schabowe można mrozić, z przydatnością do spożycia około 2-3 tygodnie.

Ryby

Do mrożenia nadają się jedynie ryby ze sklepu, które wcześniej nie były mrożone. Dłuższą świeżość zachowają ryby tłustsze. Ryby świeżo złowione najlepiej mrozić jak najszybciej, dzięki czemu będą przydatne do spożycia nawet po 4 miesiącach. Zanim zamrozi się świeżą rybę należy ją odpowiednio wcześniej przygotować. Rybę wypatroszyć i oczyścić z łusek. Filety rybne najlepiej przełożyć pergaminem, żeby nie zbiły się po rozmrożeniu w jedną całość.

Chleb

Każde pieczywo można mrozić. Chleb można przechowywać w zamrażarce od miesiąca do dwóch. Jeśli jest pokrojony w kromki, warto przełożyć je pergaminem (lub folią aluminiową, choć ta często się drze), wtedy przy rozmrożeniu nie uzyskamy zbitej masy. Zamrożone całe bochenki warto wyjąć 3-4 godziny przed użyciem, żeby w rozmrozić je w temperaturze pokojowej. Jeśli rozmrozimy w piekarniku, chleb będzie się kruszyć.

Pierogi

Pierogi najlepiej przed włożeniem do zamrażarki schłodzić w lodówce. Można także zamrozić sam farsz do pierogów.

Pizza

Zamrażarka jest dobrym miejscem do trzymania na czarną godzinę spodów do pizzy lub gotowych, domowych pizz z dodatkami.

Zupa

Gotowe dania typu zupa najlepiej mrozić w specjalnych naczyniach do kontaktu z żywnością. Jeśli zupa jest w plastikowym pojemniku, nie należy wypełniać go pod samą przykrywkę, ponieważ mrożona ciecz zawsze zwiększa swoją objętość.

Owoce – truskawki, maliny, pomidory

Owoce miękkie mają delikatną budowę tkankową, która jest bardzo podatna na uszkodzenia. Kryształki lodu, powstające w trakcie zamrażania spowodują jej zniszczenie oraz wyciek soku komórkowego. Miękkie owoce po rozmrożeniu łatwo tracą jędrność i kolor, jednak warto je mrozić dla wartości odżywczych i by zimą móc cieszyć się smakiem lata. Drobne owoce, tj. jagody, poziomki, truskawki najlepiej jest przez zamrożeniem ułożyć na tacce i włożyć do zamrażalki. Gdy staną się twarde, można przełożyć je do woreczka. W ten sposób po rozmrożeniu ich konsystencja będzie trwalsza. Owoce można także mrozić zmiksowane, by stanowiły bazę do koktajli czy owocowych sosów. Przyjmuje się, że owoce przechowujemy w zamrażarce do 6 miesięcy.

Warto pamiętać, by mrozić owoce dojrzałe, świeże i bez widocznych skaz, najlepiej zaraz po zerwaniu, by nie straciły wielu składników odżywczych.

Warzywa

Nie mrozimy raczej warzyw, które zawierają dużo wody. Inne warzywa jak najbardziej można mrozić, np. fasolkę, marchew, czy bób. Warzywa miękkie (cukinia, dynia) najlepiej spożyć mniej więcej w czasie 6 miesięcy – do roku. Warzywa twarde, korzeniowe można mrozić z przydatnością do spożycia do pół roku.

W przypadku warzyw, niektóre warto poddać procesowi blanszowania (przelanie wrzątkiem, a następnie opłukanie zimną wodą). Powoduje to nieznaczną stratę witamin (m.in. witaminy C), jednak pozwoli to na zachowanie aromatu, koloru i smaku mrożonego produktu. Blanszowania wymagają:

– groszek cukrowy,

– fasolka szparagowa zielona,

– pietruszka,

– seler,

– brokuł,

– kalafior,

– marchew.

Ciasta i torty

Większość wypieków – serniki, babki, torty i ciasta z bitą śmietaną także nadają się do zamrożenia. Najlepiej jest podzielić je na porcje i mrozić w plastikowych pojemnikach przeznaczonych specjalnie do ciast lub wielokrotnego użytku. Zamrożone ciasto powinno być przechowywane w zamrażarce do 3 miesięcy.

Ser

Istotną kwestią jest tutaj, aby potrafić odróżnić ser żółty od wyrobu seropodobnego. Wyroby seropodobne, kruszą się po wyciągnięciu z zamrażarki, natomiast ser, który jest naturalny, powinien zostawić na sobie tłusty ślad po rozmrożeniu. Najlepiej mrozić go w całym kawałku. Ser w plasterkach nie nadaje się do mrożenia, ponieważ będzie się kruszył. Ser można też zamrozić po starciu go na tarce o grubych oczkach. W ten sposób będzie gotowy do posypania dania.

Zamrożony ser niestety straci na wyglądzie, jego powierzchnia może stać się sucha. Wtedy najlepiej namoczyć go na około godzinę w mleku, dzięki czemu rozmrożony ser odzyska świeżość i aromat.

Nie każdy ser powinien przebywać w zamrażarce tak samo długo. Twarde sery poddane zamrożeniu wytrzymają od 3 do 4 miesięcy, a sery półtłuste tylko 14 dni.

Grzyby

Grzyby także można mrozić. Najbardziej będą nadawać się te o zwartym miąższu (podgrzybki, kozaki, maślaki, kurki czy rydze). Trzeba jednak wiedzieć, jak je mrozić, by nie spowodować zmian w smaku ani strukturze. Grzyby należy oczyścić za pomocą noża i wilgotnej szmatki. Większe pokroić na kawałki, mniejsze można zamrozić w całości. Podgrzybki, kozaki i maślaki wystarczy włożyć do plastikowego pojemnika z zamknięciem lub woreczka i umieścić w zamrażarce, jednak kurki czy rydze należy przed zamrożeniem gotować 10 minut, aby nie były gorzkie. Po ostudzeniu i dokładnym osuszeniu, włożyć do pojemnika lub woreczka z zamknięciem i zamrozić. Po wyjęciu grzybów z zamrażarki nie należy rozmrażać ich całkowicie w misce, ponieważ stracą smak i zwartą konsystencję. Najlepiej w połowie rozmrożone grzyby wrzucić na patelnię lub do ciepłej wody. Takie grzyby można przechowywać zamrożone do roku.

Zioła

Mrożone zioła przydadzą się szczególnie zimą. Zioła należy opłukać w zimnej wodzie, pozostawić do wyschnięcia, a następnie drobno posiekać. Niektóre zioła nie muszą zostać poddane takiej obróbce, np. liście melisy czy tymianku są już wystarczająco małe. Ważne jest, aby je ciasno ułożyć w pojemniku i zostawić jak najmniej wolnej przestrzeni. Wierzch ziół należy przykryć folią spożywczą i zamknąć pokrywę pojemnika. Dobrym pomysłem jest też wrzucenie ziół do pojemnika na lód i zalanie małą ilością wody. Tak przygotowane można dodać wraz z lodem do zup czy sosów.

Lista produktów i ich data przydatności do spożycia po zamrożeniu

Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków przedstawiła zestawienie najczęściej mrożonych produktów, podając przy tym, jak długo zachowują one swoją świeżość:

– chleb – 2-3 miesiące

– ciasto na chleb – miesiąc

– sernik – 2-3 miesiące

– jagnięcina i cielęcina – 9 miesięcy

– gulasz wołowy – 4-6 miesięcy,

– kurczak i indyk w kawałkach – 9 miesięcy,

– szynka gotowana – 2 miesiące,

– kiełbasa – 2 miesiące,

– lody – 2 miesiące,

– owoce – 9-12 miesięcy,

– warzywa – 8-12 miesięcy,

– zioła – 12 miesięcy.

Jakich produktów nie należy mrozić?

Niektórych produktów nie wolno mrozić, ponieważ proces ten uszkadza ich struktury komórkowe, rzutujące na zmiany konsystencji, wyglądu zewnętrznego i wartości odżywczej produktu po rozmrożeniu, sprawiając iż nie będą nadawać się do spożycia lub też stracą walory smakowe.

Należą do nich:

Produkty gorące – może to prowadzić do zepsucia zamrażarki.

Warzywa z dużą zawartością wody – np., ogórek, sałata, czy ziemniak, ponieważ stracą świeżość i jędrność. W procesie mrożenia wytwarzają się kryształki lodu, które uszkadzają delikatną strukturę tych produktów.

Owoce z dużą zawartością wody – grejpfrut, jabłko, kiwi, melon, cytryna, limonka, pomarańcza, arbuz, winogrona, czy banany po rozmrożeniu puszczają sok i na surowo nie nadają się do jedzenia. Można z nich jedynie wtedy zrobić koktajl.

Produkty zasobne w tłuszcz – np. majonez, czy jogurty o wysokiej zawartości tłuszczu.

Jajka – surowe jajka w skorupkach popękają, a jajka na twardo staną się gumowate. Jeśli już mrozić jajka to można to zrobić oddzielając żółtko od białka, jednak nie zaleca się tego w warunkach domowych. Mrożone sosy na bazie jajka, także nie są dobrym pomysłem, ponieważ oddzielą się.

Ryż, makaron – nie należy zamrażać gotowych dań z ryżem czy makaronem. Dodatki te rozmiękną się podczas rozmrażania i przekształcą się w bezkształtną papkę.

Nabiał – śmietana, jogurt naturalny, czy miękkie sery, np. serek wiejski. Nie powinniśmy ich zamrażać, ponieważ tworzenie się kryształków lodu mogłoby wpłynąć na  ich strukturą komórkową i staną się wodniste. Ponadto śmietana po rozmrożeniu rozwarstwi się i nie odzyska pierwotnej konsystencji.

Płyny – napoje gazowane i wyciskane soki, które po rozmrożeniu rozwarstwią się.

Produkty już raz zamrożone

Tego samego produktu w tej samej postaci nie wolno ponownie zamrozić. Podczas zamrażania żywności, bakterie w niej zawarte nie giną, ale przechodzą w stan uśpienia. Przy podwyższeniu temperatury drobnoustroje budzą się i zaczynają gwałtownie namnażać i wydzielać toksyny. Istnieje jedna sytuacja, kiedy ten sam produkt można drugi raz zamrozić – po jego termicznej obróbce. Przetworzenie (pieczenie, gotowanie, smażenie) powoduje zabicie drobnoustrojów, więc nie stanowią one już zagrożenia. Taką żywność można zamrozić ponownie bez obaw o jej jakość.