Korzeń lukrecji – właściwości, działanie, skutki uboczne

Korzeń lukrecji kojarzy się z popularnymi w niektórych krajach europejskich czarnymi cukierkami i żelkami. Ta roślina może być stosowana jednak nie tylko jako składnik wpływający na smak produktu. Właściwości zdrowotne lukrecji wykorzystuje się w medycynie już od czasów starożytnych. Należy jednak zachować ostrożność – przy przedawkowaniu lukrecji istnieje możliwość wystąpienia groźnych skutków ubocznych.

Co to jest korzeń lukrecji?

Korzeń lukrecji jest częścią podziemną tej rośliny zaliczanej do rodziny bobowatych, uprawianej w wielu krajach Europy, Azji i Bliskiego Wschodu. W postaci wysuszonej i rozdrobnionej wykorzystuje się go jako surowiec zielarski.

W medycynie tradycyjnej korzeń lukrecji stosowano w celu leczenia zaburzeń związanych z przewodem pokarmowym (m.in. wrzodów żołądka), zapalenia oskrzeli, bólu gardła, kaszlu i niektórych chorób wirusowych. Zawarte w nim glicyryzyny są substancjami aktywnymi 50-krotnie słodszymi od cukru. Ze względu charakterystyczny smak, korzeń lukrecji stanowi jeden ze składników słodyczy popularnych m.in. w wielu krajach nordyckich i Holandii.

Jak wygląda i smakuje lukrecja?

Po czym można rozpoznać korzeń lukrecji? W nieprzetworzonej postaci jest on cienki i prosty. Może osiągać nawet do jednego metra długości. Jego warstwa zewnętrzna ma ciemnobrązowy kolor, a wewnętrzna jasną. Cechuje się szorstką fakturą. Smak korzenia lukrecji stanowi intensywną mieszankę słodkiego i gorzkiego. Pod kątem aromatu można go porównać do mieszanki anyżu, estragonu i kopru włoskiego. Wielu osobom zapach lukrecji przywodzi na myśl kamforę.

Korzeń lukrecji – właściwości zdrowotne

Zakres przeprowadzonych dotychczas badań oceniających działanie korzenia lukrecji na zdrowie ludzi jest mocno ograniczony. Większość z nich nie pozwala na wysnucie ostatecznych wniosków dotyczących tego, na co faktycznie pomaga lukrecja. Istnieją jednak przesłanki, że może przysłużyć się naszemu zdrowiu w co najmniej kilku sytuacjach.

Korzeń lukrecji na poprawę funkcji przewodu pokarmowego

W badaniach na grupie 50 pacjentów wykazano, że ekstrakt z korzenia lukrecji uśmierza dolegliwości trawienne w postaci bólu brzucha. Co więcej, udokumentowano korzystny wpływ tej rośliny na łagodzenie objawów refluksu żołądkowo-przełykowego.

Lukrecja jako pomoc przy atopowym zapaleniu skóry

Żel z ekstraktem z korzenia lukrecji, stosowany miejscowo na podrażnioną, zaczerwienioną i swędzącą skórę pacjentów z atopowym zapaleniem skóry może łagodzić stopień nasilenia zmian chorobowych.

Korzeń lukrecji dla wspomagania odporności

Na podstawie wyników badań przeprowadzonych na myszach stwierdzono, że glicyryzyny zawarte w korzeniu lukrecji wykazują działanie przeciwdrobnoustrojowe w odniesieniu do niektórych wirusów (m.in. wirusów wywołujących grypę). Zanim będzie można wysnuć konkretne wnioski dotyczące znaczenia rezultatów tych testów dla ludzi konieczne jest jednak przeprowadzenie dalszych badań.

Czy lukrecja podnosi cukier?

Sam korzeń lukrecji stanowi źródło bardzo niewielkiej ilości węglowodanów, nie zawiera też białka ani tłuszczów. Z tego powodu jego spożywanie nie prowadzi do istotnego wzrostu poziomu cukru we krwi.

Inaczej sprawa wygląda w przypadku spożywania słodyczy, w których lukrecja stanowi dodatek smakowy. Ilość węglowodanów w 100 gramach standardowych cukierków lukrecjowych wynosi około 90-95 gramów, z czego zdecydowaną większość stanowią wchłaniające się szybko cukry proste. Słodycze z lukrecją (szczególnie spożywane w dużej ilości) mogą więc silnie podnosić stężenie glukozy we krwi.

Zastosowanie korzenia lukrecji

Zgodnie z regulacjami prawnymi obowiązującymi na terenie Unii Europejskiej, korzeń lukrecji może być stosowany jako substancja poprawiająca smak w produktach, takich jak:

• nabiał,
• lody,
• słodycze,
• pieczywo cukiernicze,
• gumy do żucia,
• mięso,
• ryby i produkty rybne,
• napoje alkoholowe i bezalkoholowe (w tym popularne herbatki z lukrecji).

Korzeń lukrecji – skutki uboczne

Korzeń lukrecji generalnie uznaje się za bezpieczny dodatek do żywności. Odnotowano jednak, że w rzadkich przypadkach spożycie tego produktu może prowadzić do wzrostu ciśnienia tętniczego krwi, obniżenia stężenia potasu i niebezpiecznych arytmii. Taki efekt obserwowano u osób, które spożywały duże ilości lukrecji lub miały ją w swoim jadłospisie regularnie przez długi czas.

Przeciwwskazania do stosowania korzenia lukrecji

Na wystąpienie groźnych skutków ubocznych po spożyciu korzenia lukrecji najbardziej narażone są osoby z chorobami układu sercowo-naczyniowego (w tym nadciśnieniem tętniczym i niewydolnością serca) oraz schorzeniami nerek. Dodatkowo lukrecja może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami – powinny jej unikać osoby stosujące następujące preparaty:

• digoksynę,
• leki na nadciśnienie tętnicze,
• leki przeciwkrzepliwe,
• antykoncepcję hormonalną.

Co więcej, spożywanie korzenia lukrecji w czasie ciąży bywa niebezpieczne dla zdrowia dziecka, ponieważ może wywołać przedwczesny poród. Nie jest do końca jasne, czy uwzględnianie lukrecji podczas karmienia piersią może wpłynąć negatywnie na malucha.

Niezależnie od stanu zdrowia i (braku) przyjmowania leków, warto pamiętać o ostrożności. Jeśli po zjedzeniu lub wypiciu produktów zawierających lukrecję zauważysz u siebie objawy w postaci arytmii (nieregularnego bicia serca) lub osłabienia mięśni, nie spożywaj więcej tych produktów i skontaktuj się z lekarzem.

Bibliografia:

1. NIH (2020) Licorice Root, dostęp z: https://www.nccih.nih.gov/health/licorice-root.
2. FDA (2017) Black Licorice: Trick or Treat?, dostęp z: https://www.fda.gov/consumers/consumer-updates/black-licorice-trick-or-treat.
3. USDA (2020) Licorice, FoodData Central, dostęp z: https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/1104076/nutrients.
4. Raveendra K. R., Jayachandra Srinivasa V., Raveenda S. i wsp. (2012) An extract of glycyrrhiza glabra (GutGard) alleviates symptoms of functional dyspepsia: A randomized, double-blind, placebo-controlled study, Evidence Based Complementary and Alternative Medicine, 216970.
5. Mousa H. (2017) Prevention and Treatment of Influenza, Influenza-Like Illness, and Common Cold by Herbal, Complementary, and Natural Therapies, Journal of Evidence-Based Integrative Medicine, 22(1): 166-174.