Dieta paleo – zasady, efekty, przeciwwskazania

Dieta paleo to plan żywieniowy na całe życie opracowany przez profesora Uniwersytetu Colorado dr. Lorena Cordaina to efekt 20 lat badań antropologicznych.

Inne nazwy: dieta paleolityczna, epoki kamienia łupanego, jaskiniowców, łowców-zbieraczy, Cordaina.

Zasady diety paleo

Zasady: plan żywieniowy na całe życie opracowany przez profesora Uniwersytetu Colorado dr. Lorena Cordaina to efekt 20 lat badań antropologicznych. Ma naśladować menu naszych przodków sprzed 10 tys. lat, którzy jedli wszystko, co mogli upolować i zebrać. To menu niskowęglowodanowe, ale o wyższym poziomie tego składnika niż podobne diety, zapewniające umiarkowanie wysokie dawki białka i tłuszczu. Dieta bazuje na chudych produktach białkowych pochodzenia zwierzęcego (mięso, najlepiej dziczyzna i produkty z naturalnych hodowli, a także podroby, ryby, owoce morza, jaja), które zapewniają w niej ponad połowę energii. Resztę stanowią produkty roślinne: warzywa, owoce, grzyby, orzechy; dopuszcza się spożywanie kawy, herbaty, niewielkich ilości alkoholu. Dieta wyklucza nabiał, zboża i rośliny strączkowe, warzywa korzeniowe, miód, drożdże, wszelką żywność przetworzoną, w tym sól, cukier i rafinowane oleje.

Dieta ma trzy poziomy: pierwszy to adaptacja, gdy obowiązuje zasada 85:15 – dopuszcza się trzy posiłki otwarte tygodniowo (15 proc.), gdy obowiązują bardziej elastyczne zasady diety, oraz jedzenie pokarmów przejściowych, nie do końca w stylu paleo. Na drugim poziomie podtrzymującym obowiązuje zasada 90:10 – dwa posiłki otwarte tygodniowo, i tylko tu dozwolone są pokarmy przejściowe. Na trzecim poziomie maksymalnej utraty wagi obowiązuje zasada 95:5 – pokarmy przejściowe są dozwolone tylko w jednym posiłku otwartym tygodniowo.

Przeznaczenie diety paleo

Dla kogo: dla osób, które lubią jeść mięso i są gotowe zrezygnować z nabiału, pieczywa, cukru, soli i większości współczesnych produktów, a przy tym umieją i lubią gotować. Menu nadaje się dla osób z nietolerancją laktozy i glutenu; jest nieodpowiednie dla wegetarian i wegan, oraz osób z niedoborami wapnia, osteoporozą. Diety nie zaleca się dla kobiet w ciąży, karmiących, dzieci.

Dieta paleo – zalety, efekty

Plusy: w porównaniu z podobnymi dietami ta zaleca większe spożycie niezbędnych produktów roślinnych bogatych w błonnik i antyoksydanty oraz niskie spożycie tłuszczów nasyconych. Eliminuje też niezdrowe produkty przetworzone, pomagając ograniczyć spożycie sodu. Menu jest sycące i mimo ograniczeń wciąż urozmaicone, a wysokie spożycie białka pomaga zachować więcej mięśni przy odchudzaniu. W diecie kładzie się nacisk na produkty alkalizujące, może zmniejszać ucieczkę z organizmu wapnia, magnezu i potasu i równoważyć niskie spożycie tych pierwiastków z pożywieniem. Ze względu na wysoki poziom antyoksydantów bywa pomocna w chorobach zapalnych, a brak laktozy i glutenu może łagodzić dolegliwości jelitowe przy zespole drażliwego jelita, celiakii, chorobie Crohna. Dieta może ponadto zmniejszać ryzyko rozwoju chorób serca, cukrzycy typu 2. Plusem jest też to, że przewiduje się w niej okres adaptacji i powolną utratę kilogramów. To z kolei zapewnia trwalsze efekty kuracji, np. w ciągu pół roku można schudnąć 4–15 kg, a przy aktywności fizycznej nawet 45 kg. Podkreśla się też znaczenie ruchu na świeżym powietrzu.

Dieta paleo – przeciwwskazania

Minusy: dieta jest kosztowna, bo zaleca specjalne produkty (naturalne, ekologiczne, dzikie); ze względu na skład oraz nakłady pracy i czasu na przygotowanie posiłków od podstaw może być też uciążliwa. Pomimo oczywistych zalet diety nie zbadano jej długofalowego wpływu na zdrowie. Brak też dostatecznych dowodów na to, że właśnie taki jadłospis jest najlepszy dla dzisiejszego człowieka; niektóre wyniki badań są sprzeczne z założeniami wykorzystanych teorii. Stosowana nieprawidłowo dieta paleo może sprzyjać powstawaniu niedoborów składników mineralnych, m.in. wapnia i magnezu. Zaleca się w niej spożywanie dużych ilości mięsa, zwłaszcza czerwonego. Jego codzienna konsumpcja może być czynnikiem rakotwórczym, zwłaszcza jeśli pochodzi ono jednak z konwencjonalnych hodowli – ma wtedy inny skład od tego otrzymywanego w naturalnych warunkach.