Zioła i napary – korzystaj z nich mądrze

Ziołowe napary znamy i kochamy. Bywają naprawdę nieocenione przy wielu dolegliwościach. Ale trzeba pamiętać, że zioła to nie zwykłe roślinki. Podobnie jak leki nieostrożnie stosowane mogą wywołać niepożądane skutki. Jak sobie nie zaszkodzić?

Przed skorzystaniem z leczniczych dobrodziejstw ziół czy naparów nie sięgamy po informacje o dawkowaniu, możliwych skutkach ubocznych i przeciwwskazaniach. A powinniśmy, bo nieumiejętne stosowanie ziół zamiast pomóc, może po prostu zaszkodzić. Oto garść przydatnych informacji o najczęściej stosowanych przez nas ziołach.

Mięta

Mentol i jego estry zawarte w mięcie działają bakteriobójczo, przeciwskurczowo, przeciwzapalnie, żółciotwórczo i żółciopędnie. Napar z liści mięty jest sprzymierzeńcem w przypadku niestrawności, wzdęcia, bólów kurczowych żołądka, dysfunkcji dróg żółciowych, braku łaknienia. Olejek miętowy znajduje zastosowanie w łagodzeniu kaszlu i przeziębienia. Wspomaga kurację chorób skóry, świetnie sprawdza się jako płukanka do ust.

Na miętę uważaj, jeżeli masz problemy ze zgagą czy chorobę refluksową – może tylko pogorszyć sytuację. Zbyt długie i nadmierne jej zażywanie może powodować zakłócenia snu i bezsenność. Jest również nieodpowiednia dla dzieci poniżej drugiego roku życia.

Mniszek lekarski

Żółty mlecz przemieniający się w biały dmuchawiec – roślina tak pospolita, że przez to niedoceniana. Niesłusznie! To prawdziwy spichlerz substancji leczniczych. Po pierwsze, zawiera inulinę – rozpuszczalny błonnik – która obniża poziom cholesterolu i cukru we krwi. Dzięki temu mniszek zalecany jest w początkowych stadiach cukrzycy i miażdżycy.

Ze względu na działanie moczopędne pomaga przy infekcjach dróg moczowych czy kamicy. Mniszek pobudza również wydzielanie soku żołądkowego, skutecznie wzmagając apetyt i ułatwiając trawienie. A to tylko te najważniejsze zastosowania…

Mimo że uznawany jest za jedną z najlepiej tolerowanych roślin leczniczych, u szczególnie wrażliwych osób może wywołać reakcję alergiczną. Mniszek nie sprawdzi się w przypadku nadkwaśności soku żołądka i wrzodów – tak jak inne substancje goryczkowe będzie wzmagał dolegliwości.

Kolendra

Kolendra nie tylko nada niepowtarzalny smak wszelkim daniom mięsnym, zupom i gulaszom, ale również zadba o proces trawienia. Idealny dodatek do wszystkich ciężkostrawnych dań! Olejek z kolendry pobudza perystaltykę jelit oraz wzmaga wydzielanie soków żołądkowych. Działa w przypadku utrudnionego trawienia, stanów skurczowych jelit czy wzdęć. Zewnętrzne stosowanie może przynieść ulgę w bólach mięśniowych, schorzeniach reumatycznych czy nerwobólach.

Po kolendrę trzeba sięgać szczególnie ostrożnie latem, gdyż związki w niej zawarte zwiększają wrażliwość skóry na promienie UV (szczególnie dotyczy to kolendry w postaci olejku). Ze względu na brak dokładnych badań kobiety w ciąży powinny ograniczyć spożywanie kolendry.

Aloes

Aloes, ze względu na mnogość substancji odżywczych i zdrowotnych zastosowań, można nazwać superfood. Sok z aloesu będzie działał jako delikatny środek przeczyszczający przy zaparciach różnego pochodzenia. Pomocny będzie również w przypadku problemów ze wzdęciami.

Wyciąg ze świeżych liści to źródło aminokwasów, łatwo przyswajalnego białka, witamin i soli mineralnych, dlatego idealnie sprawdza się w stanach osłabienia organizmu. Aloes stymuluje też gojenie się ran, oparzeń, odleżyn, pomaga w przypadku zmian skórnych po radioterapii…

Długotrwałe stosowanie soku z aloesu lub jego przedawkowanie może doprowadzić do ostrej biegunki i bólu brzucha. Zewnętrzne używanie preparatów z aloesem jest bezpieczne, natomiast nadużywanie soku z aloesu, według niektórych badaczy, może doprowadzić do poważniejszych schorzeń. Dlatego doustne spożycie odradza się kobietom w ciąży i dzieciom do dwunastego roku życia. Wszystkim innym zaleca się umiar.

Dzika róża

Owoce dzikiej róży to świetne źródło witaminy C. Dzięki obecności i flawonoidów, i kwasów organicznych jest kilkukrotnie aktywniejsza od tej syntetycznej. Już trzy owoce zaspokajają dzienne zapotrzebowanie na witaminę C. Przydatna szczególnie w okresie nasilonych gryp i przeziębień, ponieważ wzmacnia odporność i łagodzi przebieg choroby. Często zalecana przez lekarzy w przypadku dysfunkcji wątroby, nerek, przewodu pokarmowego jako środek pomocniczy. Wyciąg z dzikiej róży jest skuteczny przy leczeniu ran, oparzeń i blizn.

Zrezygnuj ze stosowania tego medykamentu, jeżeli cierpisz na kamicę szczawianową. Dzikiej różny nie zaleca się również osobom ze zwiększoną krzepliwością krwi i skłonnościami do zakrzepów.

Rumianek

Rumianek działa dwubiegunowo. Stosowany doustnie działa rozkurczowo i przeciwzapalnie na mięśnie gładkie. Napar pomocny będzie również w przypadku uczucia niepokoju i łagodnych problemów ze snem. Zewnętrzne zastosowania rumianku są nieocenione: łagodzi podrażnienia i stany zapalne skóry, działa przeciwalergicznie, przyspiesza gojenie się ran. Jest również ważnym składnikiem kosmetyków pielęgnacyjnych.

Ciemnowłosi! Uważajcie na kosmetyki do pielęgnacji głowy z dodatkiem rumianku, gdyż ma on właściwości rozjaśniające. Dzięki zawartości chamazulenu rumianek łagodzi uczulenia, ale u szczególnie wrażliwych osób może wywołać reakcję alergiczną. Osoby ze stwierdzoną nadwrażliwością na rumianek oraz inne rośliny z rodziny Compositae muszą najpierw skontaktować się z lekarzem.

Nagietek

Nagietek stosowany był już w XII wieku przez frankońską mniszkę Hildegardę z Bingen. Od tego czasu jego działanie zostało dobrze zbadane – nagietek pomaga przy wrzodach żołądka i dwunastnicy. Jest stosowany w przypadku poważnych oparzeń i odmrożeń czy uszkodzeń skóry, ran pooperacyjnych.

Zaleca się jednak, aby używanie nagietka konsultować z lekarzem. Ziele to możemy bezpiecznie stosować w warunkach domowych w przypadku drobnych zranień, niewielkich oparzeń oraz łagodnych stanów zapalnych gardła.

Podobnie jak rumianek nagietek może wywołać reakcję alergiczną u osób szczególnie wrażliwych. Nie stosuje się go u dzieci poniżej dwunastego roku życia.

Pokrzywa

Od dawna uspokaja się małych podwórkowych eksploratorów – poparzenie pokrzywą wyjdzie ci na zdrowie. I choć być może poparzenie kwasem mrówkowym nie przyniesie niczego korzystnego, to jednak liście pokrzywy, po uprzednim zdezaktywowaniu tej substancji w 60 stopniach, mogą stać się ważnym składnikiem domowej apteczki.

Pokrzywa ułatwia trawienie, obniża poziom cukru we krwi, działa przeciwkrwotocznie, a także jako środek wzmacniający przy osłabieniu. A do tego nadaje się do jedzenia (np. jako dodatek do sałatek czy szpinaku): zawiera witaminę C i K, dużo soli mineralnych, w tym potas, żelazo, wapń i krzem.

Na pokrzywę powinny uważać osoby cierpiące na choroby nerek i serca. Nie należy stosować pokrzywy w połączeniu z lekami przeciwcukrzycowymi. Wszyscy alergicy, a także osoby szczególnie wrażliwe, powinny zachować ostrożność. Ze względu na brak danych nie zaleca się stosowania pokrzywy u dzieci poniżej dwunastego roku życia.