Margaryna czy masło na cholesterol? Skład margaryny

Masło czy margaryna? Co pozwoli lepiej obniżyć cholesterol? To pytanie zadaje sobie wiele osób. Poniżej spróbujemy znaleźć na nie odpowiedź – dla wielu może okazać się ona zaskakująca.

Margaryna – co to jest?

Margaryna to tańszy substytut masła. Jej historia sięga XIX wieku, kiedy to Napoleon III ogłosił konkurs na wyprodukowanie taniego tłuszczu, który mógłby zastąpić masło. W 1869 roku chemik Hippolyte Mège-Mouriès stworzył pierwszą formułę twardego tłuszczu na bazie łoju wołowego, która w XX wieku została udoskonalona.

Skład margaryny

Margaryna to emulsja stanowiąca połączenie tłuszczów (roślinnych lub zwierzęcych), mleka i wody. W jej składzie znajduje się zazwyczaj 80 – 90 proc. tłuszczu, jednak niektóre margaryny mają jedynie 45 proc. tłuszczu. W roli tłuszczu występują dziś zwykle oleje roślinne (sojowy, palmowy, rzepakowy, arachidowy). Dodatkowo, margaryna wzbogacana jest o witaminy A, E i D, znajdują się w niej także stabilizatory, emulgatory, aromaty, konserwanty, czy barwniki, a także niewielkie ilości tłuszczów trans.

Margaryna na cholesterol

Margaryna jako produkt, który zawiera częściowo utwardzone tłuszcze roślinne, sama w sobie nie ma działania obniżającego cholesterol.

– Przypisuje się jej to działanie dlatego, że gdy zamienimy spożycie masła zawierającego nasycone kwasy tłuszczowe na margarynę, która zawiera kwasy nienasycone, to w rezultacie w niewielkim stopniu może się to przyczynić do obniżania cholesterolu – tłumaczy dr Witold Pietkiewicz z Kliniki Kardiologii, Nadciśnienia Tętniczego i Chorób Wewnętrznych, II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Margaryna nie zawiera cholesterolu, jednak dużo wątpliwości budzą inne, zawarte w niej składniki. Chodzi tu o kwasy tłuszczowe trans, które – w przypadku margaryn roślinnych – są wytwarzane sztucznie poprzez uwodornienie. Jak dowodzą naukowcy, ich spożywanie w wysokiej ilości może prowadzić do podwyższenia poziomu cholesterolu całkowitego, „złego” cholesterolu LDL oraz obniżenia poziomu „dobrego” cholesterolu HDL. Najwięcej kwasów trans zawierają margaryny twarde.

Margaryna roślinna z dodatkiem steroli a cholesterol

Na rynku dostępne są też margaryny zawierające dodatkowo sterole roślinne (np. Benecol, Flora proAcitv), reklamowane jako pomocne przy obniżaniu poziomu cholesterolu.

– Rzeczywiście odpowiednie spożywanie tych steroli ma w niewielkim stopniu działanie prozdrowotne. Trzeba jednak pamiętać, że ich zawartość w margarynie jest taka, że trzeba byłoby zjeść jej całe opakowanie, aby odniosło to pożądany skutek. Dlatego ja zalecam raczej jedzenie jogurtów z zawartością steroli (np. dancol), bo te nie zawierają takiej ilości tłuszczu – dodaje dr Pietkiewicz.

Kwasy omega-3 a cholesterol

Ciekawostką jest to, że w ostatnim czasie „karierę zdrowotną” zrobiły kwasy omega 3, czyli kwasy rybie – choć trzeba jasno powiedzieć, że żadne badania, w których stosowano metodę podwójnie ślepej próby z użyciem substancji neutralnej czyli placebo, nie potwierdziły wielu spodziewanych korzyści, które się im przypisuje.

– Oczywiście lepiej jest, gdy dieta zawiera tłuszcze roślinne czy rybie niż te pochodzenia zwierzęcego. Bo to, co wiemy na pewno, to to, że tłuszcze pochodzenia zwierzęcego podwyższają cholesterol i wykluczenie ich z diety spowoduje obniżenie jego poziomu – uważa specjalista.

Masło na cholesterol

Masło pomaga w budowie struktur komórkowych, pomaga też w funkcjonowaniu obwodowego układu nerwowego i mózgu oraz tkanki nerwowej. Jak się jednak okazuje, jest bogatym źródłem cholesterolu. Z reguły jedno opakowanie 100-gramowe zawiera 200–250 mg cholesterolu. Co więcej, zawarte w nim nasycone kwasy tłuszczowe powodują, że wzrasta poziom „złego” cholesterolu LDL.

Ważne jest jednak to, że nie musisz z niego całkowicie rezygnować, jeśli Twoja dieta jest urozmaicona i uwzględnia tłuszcze roślinne, np. w formie olejów, orzechów czy pestek. Masło zawiera też kwasy trans, które dostarczone zostają organizmowi w ilości 3 proc., dlatego nie są one  dla niego niebezpieczne.

Masło czy margaryna?

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Jeżeli chcesz spożywać margarynę, koniecznie wybieraj miękką, wzbogaconą o sterole roślinne – może ona po dłuższym czasie pomóc osobom z problemem podwyższonego cholesterolu, przy czym lepiej sprawdzą się jednak np. jogurty ze sterolami. Zrezygnuj natomiast z twardej margaryny, która przeszła przez proces uwodornienia. Aby odróżnić ją od tej miękkiej, dokładnie czytaj etykiety. Jeśli masz problemy z cholesterolem, ale Twoja dieta jest urozmaicona, nie musisz w 100 proc. rezygnować z masła, choć raczej jest ono produkowane z myślą o osobach zdrowych.