Tauryna – pochodzenie, właściwości, suplementacja

Tauryna to występujący w organizmie człowieka i innych ssaków aminokwas o różnorodnym działaniu. Najbardziej kojarzona jest z napojami energetycznymi, których jest składnikiem oraz z suplementacją przez sportowców. Cenią ją oni przede wszystkim za jej właściwości anaboliczne, które przyspieszają regenerację tkanki mięśniowej po intensywnym treningu. Gdzie jeszcze występuje tauryna i czy ma jakieś skutki uboczne? Odpowiadamy.

Tauryna – co to?

Tauryna, czyli kwas 2-aminoetanosulfonowy o wzorze sumarycznym C₂H₇NO₃S to organiczny związek chemiczny z grupy aminokwasów biogennych. Jest ona końcowym produktem metabolizmu aminokwasów siarkowych. Tauryna zaliczana jest do grupy aminokwasów niebiałkowych, czyli niebiorących udziału w budowie białek mięśniowych. Przyjmuje się jednak, że stanowi blisko 0,1 proc. masy ciała człowieka. Występuje zaś głównie w mięśniach, sercu, nerkach, wątrobie, mózgu.

Tauryna została odkryta w XIX wieku. W 1827 roku Friedrich Tiedemann i Leopold Gmelin wyizolowali ją z żółci byka. To właśnie od łacińskiego taurus, czyli „byk” tauryna wywodzi swoją nazwę. Z uwagi na źródło jej pierwszego pozyskania, przez wiele lat panowało powszechne przekonanie, że tauryna w energetykach, których jest składnikiem, pochodzi z byczego nasienia.

Tauryna – pochodzenie. Z czego jest tauryna?

Tauryna w sposób naturalny występuje w tkankach zwierzęcych, produkuje ją m.in. ludzki organizm. Obecnie jest ona także pozyskiwana syntetycznie. Gdzie naturalnie występuje tauryna? Znajdziesz ją w:

• mięsach, głównie w mięsie indyka,
• rybach,
• owocach morza, a przede wszystkim w ostrygach i małżach,
• mleku, głównie kozim oraz w siarze, czyli pierwszym mleku ssaków,
• gryce,
• soczewicy,
• grochu.

Warto jednak dodać, że zawartość tauryny zmniejsza się znacząco pod wpływem gotowania i obróbki termicznej produktu.

Właściwości tauryny. Tauryna – działanie

Tauryna pełni bardzo wiele istotnych funkcji w organizmie człowieka. Zaliczana jest ona do aminokwasów anabolicznych – nie tylko hamuje procesy kataboliczne w mięśniach, ale też przyspiesza regenerację tkanki mięśniowej, która zostaje uszkodzona podczas treningu. To powoduje, że tkanki produkują samodzielnie białko, co jest niezbędne do odbudowy mięśni po wysiłku fizycznym.

Tauryna spełnia też ważną rolę w rozwoju układu nerwowego u niemowląt – potrzebna jest do prawidłowego wykształcenia mózgu, ale i siatkówki oka. Tauryna ogrywa także istotną funkcję w działaniu siatkówki oka w całym życiu człowieka. Zwalczając stres oksydacyjny i oddziałując na ilość czynnika wzrostu nerwów, zapobiega chorobom oczu. Jej niedobory mogą zaś powodować zaburzenia widzenia.

Tauryna uznawana jest także za środek wspomagający pamięć i koncentrację. W ośrodkowym układzie nerwowym pełni bowiem rolę neuroprzekaźnika, poprawiając funkcje poznawcze i pomagając w nauce. Tauryna a depresja? Jak wykazano redukuje ona stany lękowe, co więcej – może ona nawet łagodzić stany depresyjne.

W układzie pokarmowym tworzy ona kwasy taurocholowe i bierze udział w trawieniu tłuszczy oraz wchłanianiu witamin, które są w nich rozpuszczane. W wątrobie zaś chroni komórki przed ksenobiotykami, czyli związkami chemicznymi obcymi dla organizmu, głównie lekami i substancjami szkodliwymi. Tauryna wykazuje też aktywność przeciwzapalną.

Tauryna – suplementacja

Ponieważ tauryna pochodzenia naturalnego nie spełnia często indywidualnego zapotrzebowania, możliwe jest jej suplementowanie. Co więcej, jest ono wręcz wskazane, jeśli wyczynowo i regularnie uprawiasz sport. Niektórzy podkreślają konieczność jej suplementacji tauryny przez wegan i wegetarian.

Stosowanie tauryny syntetycznej możliwe jest dzięki bogatej ofercie preparatów na rynku. Niektóre z nich wzbogacane są o inne substancje takie jak magnez, żeń-szeń, kreatynę. Tauryna jako suplement występuje w postaci proszku, tabletek, kapsułek, a nawet napojów. Dawkowanie tauryny należy zawsze dostosować do indywidualnych potrzeb i wskazań na ulotce produktu. Przyjmuje się, że dzienna dawka wynosi od 0,5 grama do dwóch, a nawet trzech gramów na dobę.

Jaka jest cena tauryny? Zależy ona od rodzaju produktu. Koszt kapsułek lub tabletek to wydatek rzędu 20 złotych wzwyż za 100 sztuk, za proszek zapłacisz od 100 złotych wzwyż na kilogram.

Skutki uboczne tauryny

Organizm człowieka dobrze toleruje nawet duże ilości tauryny. Przyjmuje się, że nie wykazuje ona skutków ubocznych ponieważ jej nadmiar jest wydalany z moczem. Mimo to nie zaleca się przyjmowania tauryny w ilościach większych niż przyjęta dobowa dawka.

Istnieje także grupa przeciwwskazań do przyjmowania tauryny. Wśród nich wskazać należy:

• ciążę,
• karmienie piersią,
• alergię na białka pokarmowe,
• przyjmowanie leków psychotropowych,
• chorobę dwubiegunową.

Tauryna w energetykach

Tauryna znane jest jako składnik napojów energetycznych. Powszechnie podkreśla się, że nie są one jednak dobrym jej źródłem. Tauryna, razem z występującą w napojach energetycznych kofeiną, ma zmniejszać zmęczenie. Niektórzy wskazują jednak, że pełni ona funkcję łagodzenia skutków przyjęcia dużej ilości kofeiny. Zmniejsza zatem możliwe rozdrażnienie, lęk, czy kołatanie serca.

Jakie jeszcze, poza tauryną, znamy najczęściej występujące składniki energetyków? Są to:

• kofeina,
• guarana (dodtakowo),
• witaminy z grupy B,
• zioła,
• cukry,
• dwutlenek węgla,
• regulatory kwasowości i barwniki.

Źródła:

1. J. Domagała, Tauryny – cenny składnik mleka koziego, Medycyna Weterynaryjna, 2003.
2. H. Dziewiecka, A. Kasperska, A. Zembroń-Łacny, Zastosowanie związków siarkowych w sporcie; biotyna, tiamina, tauryna, Medycyna Sportowa, 2010.