Wpływ kofeiny na organizm człowieka. Kofeina w sporcie
![Tekst o wpływie kofeiny na zdrowie i sport. Na zdjęciu: Ręka trzymająca filiżankę kawy obok książki - HelloZdrowie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2020/09/pexels-fallon-michael-3551722-1-1140x744.jpg)
się ten artykuł?
Kofeina to substancja, której źródłem w diecie jest przede wszystkim kawa i herbata. Wpływ kofeiny na organizm człowieka został poddany licznym badaniom, z których najważniejsze dotyczą działania tej substancji na układ nerwowy i sercowo-naczyniowy, a także wykorzystania kofeiny w sporcie. Czy kofeina pobudza i poprawia pamięć? Dlaczego stosują ją sportowcy? Sprawdziliśmy.
Wpływ kofeiny na organizm człowieka
Za bezpieczną dawkę kofeiny u osób zdrowych uważa się spożycie nie więcej niż 400 mg kofeiny dziennie. Spożycie kofeiny przez osoby chorujące na nadciśnienie, wrzody żołądka, choroby dwunastnicy i trzustki czy bezsenność powinno być konsultowane z lekarzem ze względu na możliwe działania niepożądane.
Przyjmowanie kofeiny w umiarkowanej ilości:
- poprawia koncentrację, wspomaga pamięć, zwiększa czujność i skupienie,
- niweluje zmęczenie,
- polepsza nastrój,
- pobudza wydzielanie soku żołądkowego, działa łagodnie moczopędnie,
- przyspiesza metabolizm – nasila lipogenezę tkanki tłuszczowej i termogenezę organizmu,
- stymuluje układ oddechowy,
- podnosi ciśnienie krwi – im częściej dostarczamy kofeinę do organizmu, tym większa tolerancja organizmu i mniejsze zmiany ciśnienia.
Spożywanie kofeiny w nadmiernej ilości może prowadzić do tachykardii, przejściowego nadciśnienia, nadmiernego pobudzenia, wahań nastroju w postaci podenerwowania i niepokoju oraz problemów ze snem.
Kofeina w sporcie
Początkowo kofeina była substancją zakazaną w sporcie, jednak od 2004 roku została dopuszczona do stosowania. Sportowcy dostarczają kofeinę nie tylko wraz z kawą, ale i w postaci suplementów diety oraz żeli energetycznych. Badania pokazują, że kofeina zwiększa siłę i moc mięśniową, zmniejsza odczuwanie wysiłku fizycznego, może też przyspieszać utratę masy ciała.
A co z rzekomym działaniem odwadniającym kofeiny? W jednym z badań przeprowadzonych na Uniwersytecie Stanowym w Ohio, podczas 3h jazdy podawano grupie sześciu kolarzy napoje sportowe (niektóre zawierały kofeinę – inne nie). Po ich zakończeniu okazało się, że kofeina w żaden sposób nie wpłynęła na zawodników. Nie podniosła ich wydolności, a ilość wydalanego moczu wzrastała jedynie wtedy, kiedy sportowcy spożywali kofeinę w spoczynku.
Kolejne badanie przeprowadzili naukowcy z Maastricht. Podawali oni zawodnikom podczas treningu wodę lub colę z kofeiną. Badacze ustalili, że cola z kofeiną nie odwodniła sportowców. Potwierdziły to testy przeprowadzone kolejno przez trzy dni. Oba badania jasno wskazują na to, że umiarkowane spożycie kofeiny, czyli nie więcej niż 452 mg/kg masy ciała dziennie – nie zwiększa produkcji moczu. Wniosek? Kofeina w rozsądnych ilościach nie zaburza równowagi płynnych elektrolitów w organizmie (Armstrong i in., 2005). Miłośnicy kawy i sportu mogą odetchnąć z ulgą.
Czym tak właściwie jest kofeina?
Kofeina to alkaloid purynowy, który znajduje się w wielu gatunkach roślin, jednak największe znaczenie w żywieniu człowieka ma jego obecność w liściach krzewu herbacianego (stanowi w nich do 4,5 proc. całkowitej zawartości), nasionach kawy (do 2,5 proc. całkowitej zawartości) i kakao. Choć liście herbaty zawierają więcej kofeiny niż ziarna kawy, w procesie parzenia herbaty zawartość teiny maleje.
Kofeinę znajdziemy także w czekoladzie, napojach energetyzujących, napojach typu coca-cola oraz lekach i suplementach diety. Napoje energetyzujące zawierają z reguły 80 mg kofeiny na 250 ml produktu, natomiast coca-cola około 30, 5 mg w 330 ml.
Jak działa kofeina?
Kofeina to substancja psychoaktywna, która wywiera silny wpływ na organizm człowieka. Po spożyciu produktu zawierającego kofeinę, jest ona aktywowana w organizmie już po 6-8 minutach, a jej maksymalne stężenie zostaje osiągnięte po 40 minutach.
Działanie kofeiny polega na blokowaniu receptorów adenozyny, co prowadzi do uwalniania neuroprzekaźników: acetylocholiny, noradrenaliny i dopaminy. W procesie tym wzrasta aktywność układu nerwowego. Pobudzenie organizmu polega na przyspieszeniu akcji serca, rozszerzeniu naczyń krwionośnych, czasowym wzroście ciśnienia tętniczego krwi oraz zwiększeniu lipolizy w adipocytach. Wraz z rozpadem lipidów i glikogenu produkowana jest energia dla komórek.
Bibliografia:
[1] European Food Safety Authority, “Scientific opinion of the safety of caffeine”, EFSA Journal, vol.5, no.13, 2015.
[2] Kofeina. Cz. I. Powszechność stosowania kofeiny oraz jej działanie na organizm”, Probl. Hig. Epidemiol., vol. 1, no. 93, pp.8-13, 2012.
Zobacz także
![O tym, jaka jest bezpieczna dawka kawy](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/05/2335356-850x425.jpg)
„Jeśli jest godzina 13, masz już za sobą dwie filiżanki kawy i czekasz aż twoja herbata wystygnie, to sygnał, że przesadzasz”. O tym, jaka jest bezpieczna dawka kawy, mówi internistka
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/10/kawa-w-diecie_dr-agnieszka-jarosz-850x425.jpg)
„Udowodniono, że kawa wykazuje szereg prozdrowotnych działań na pracę organizmu, dlatego znalazła się piramidzie prawidłowego żywienia”- mówi dr Agnieszka Jarosz
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2020/08/dr-malgorzata-fornal-pawlowska-1-850x425.jpg)
„Ze snem jest jak z jedzeniem – i za dużo, i za mało to niezdrowo.” Tłumaczy terapeutka snu dr n. med. Małgorzata Fornal-Pawłowska
Polecamy
![Kawa w ciąży. Jaka ilość jest bezpieczna?; na zdjęciu kawa- Hello Zdrowie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2024/04/pexels-brigitte-tohm-36757-377903-kopia-850x548.jpg)
Kawa w ciąży. Jaka ilość jest bezpieczna?
![Na zdjęciu parująca kawa w filiżance - Hello Zdrowie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2024/01/pariwat-pannium-lkqffwocjr8-unsplash-kopia-850x553.jpg)
Kofeinę łatwo przedawkować. Naukowczyni obliczyła, ile filiżanek kawy to dawka śmiertelna
![Dzieci w wieku szkolnym piją coca-colę i jedzą pizzę - Hello Zdrowie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2023/11/adobestock_378317014-850x567.jpeg)
Alarmujące wyniki badań. Dzieci pijące colę mają zwiększoną skłonność do sięgania po alkohol
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/04/kaboompics_cup-of-coffee-in-hands-20541-850x567.jpg)