Spirulina – czym jest i jak działa? Zastosowanie spiruliny

Spirulina to niewielka alga, która w ostatnim czasie zyskała bardzo dużą popularność. Na rynku dostępna jest w postaci tabletek oraz niebieskiego proszku służącego do wzbogacania żywności. Wysoka zawartość minerałów, witamin oraz składników aktywnych sprawia,  że spirulina posiada liczne właściwości zdrowotne i pielęgnacyjne. Jak działa spirulina i w jaki sposób można ją wykorzystać?

Spirulina – co to jest?

Spirulina (Spirulina platensis) to zielono-niebieski proszek produkowany z alg morskich. Biomasa pozyskiwana jest z dwóch gatunków sinic: Arthrospira platensis i Arthrospira maxima, które należą do cyjanobakterii. Spotyka się je w Afryce, Azji oraz południowej i centralnej Afryce, gdzie ich naturalnym środowiskiem są ciepłe wody mórz, jezior i rzek. Swój kolor spirulina zawdzięcza fikocyjaninie – barwnikowi chlorofilowemu, umożliwiającemu przeprowadzanie procesu fotosyntezy.

Spirulina po raz pierwszy trafiła na rynek w 1979 roku. Dziś powszechnie sprzedawana jest pod postacią tabletek, proszku i płynu. Wykorzystuje się ją w kosmetologii, gastronomii, farmacji i medycynie. Uznawana jest za superfoods, czyli żywność odznaczającą się wysoką wartością odżywczą.

Spirulina – właściwości

Spirulina bogata jest w składniki odżywcze. Około 50-70 proc. jej zawartości stanowi pełnowartościowe białko, w którym znajdują się aminokwasy egzogenne: leucyna, izoleucyna, walina, lizyna, metionina, treonina, tryptofan i fenyloalanina. Tłuszcze stanowią 1,5–12 proc. suchej masy. W znacznej ilości obecny jest w nich niezbędny nienasycony kwas gamma-linolenowy. W spirulinie znajdziemy też kwas eikozapentaenowy, dokozaheksaenowy czy arachidonowy.

Węglowodany, jakie dostarczamy spożywając spirulinę to: glukozamina, glikogen i ramnoza. Spirulina jest także dobrym źródłem witamin i minerałów, a szczególnie beta-karotenu, żelaza, wapnia, cynku, magnezu, potasu, sodu  i selenu.

Działanie spiruliny

Dzięki zawartości substancji odżywczych oraz składników aktywnych, spirulina wykazuje szereg właściwości zdrowotnych:

• działa przeciwzapalnie i hepatoprotekcyjnie,
• wspiera odporność organizmu,
• chroni przed wolnymi rodnikami, dzięki obecności naturalnych antyoksydantów: witaminy E i beta-karotenu,
• zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby nowotworowej oraz opóźnia rozwój chorób neurodegeneracyjnych,
• spirulinian wapnia wykorzystywany jest w leczeniu chorób spowodowanych wirusami Herpex simples i cytomegalovirus,
• barwniki zawarte w spirulinie (fikoerytryna, fikocyjanina i  chlorofil) chronią przed promieniowaniem ultrafioletowym i wykazują działanie przeciwstarzeniowe,
• korzystnie wpływa na układ pokarmowy, w tym perystaltykę jelit oraz trawienie.

Na co pomaga spirulina?

Wiele osób zastanawia się, czy spirulina jest dobra na odchudzanie. Jak dotąd przeprowadzono kilka badań dotyczących wpływu suplementacji spiruliny na masę ciała u osób otyłych. W badaniu z 1986 roku wybranej grupie osób podawano przez okres czterech tygodni preparat o zawartości 2,8 g spiruliny i zaobserwowano niewielki spadek wagi. W innym eksperymencie, w którym brało udział 30 otyłych pacjentów, dwie grupy po 10 osób otrzymywały odpowiednio dwa i cztery gramy spiruliny. Spadek masy ciała u tych osób był znaczący. Sugeruje się, iż wpływ spiruliny na odchudzanie może być związany z poprawą mikroflory jelitowej.

Spirulina znajduje także zastosowanie w redukcji ciśnienia tętniczego krwi. Mają na to wpływ zawarte w niej mikroelementy, w tym potas oraz sód. Ponadto substancja ta bierze udział w syntezie tlenku azotu oraz cyklooksygenazy, które rozszerzają naczynia krwionośne oraz zmniejszają produkcję eikozanoidów odpowiedzialnych za zwężanie naczyń. Suplementacja spiruliną pomaga w obniżeniu skurczowego i rozkurczowego ciśnienia tętniczego krwi.

Dużą uwagę poświęca się spirulinie w kontekście gospodarki lipidowej. Wykazano, iż wyciąg z Cyanobacterium ma właściwości obniżające stężenie cholesterolu całkowitego, frakcji LDL i VLDL oraz triacylogliceroli. Za działanie to odpowiada zawarta w spirulinie fikocyjanina C, która wykazuje właściwości antyoksydacyjne. Ma ona także zdolność hamowania aktywności lipazy trzustkowej, tym samym zmniejsza stężenie triacylogliceroli we krwi.

Jak stosować spirulinę?

Spirulinę można kupić w aptece, sklepach ze zdrową żywnością, sklepach zielarskich, hipermarketach i sklepach internetowych. Bardzo popularna jest spirulina hawajska sprzedawana w tabletkach i kapsułkach. Cena spiruliny uzależniona jest od formy produktu: za 250 gram spiruliny w proszku trzeba zapłacić kilkanaście złotych. Opakowanie 100 sztuk tabletek o zawartości 500 mg spiruliny w każdej tabletce kosztuje około 50 zł.

Jeśli zastanawiamy się co wybrać, tabletki czy proszek, wszystko zależy od preferowanej przez nas formy. Zażywanie tabletek to najprostsza forma przyjmowania spiruliny. Dawkowanie zależne jest od producenta, dlatego należy ściśle przestrzegać zaleceń dla danego preparatu, aby nie przekroczyć maksymalnej dawki. Zazwyczaj dawkowanie wynosi od jednego do pięciu gramów na dobę. Jak jeść niebieską spirulinę w proszku? Można dosypać ją do jedzenia, np. smoothie, makaronów czy sosów sałatkowych.

Dla kogo jeszcze przyda się spirulina? Z pewnością dla osób, które szukają naturalnych sposobów pielęgnacji skóry. Można z niej wykonać maseczkę do twarzy: wystarczy wymieszać łyżeczkę proszku z wodą, nałożyć na twarz i pozostawić na niej na kilkanaście minut. Spirulina wygładza skórę i uelastycznia ją. Spirulinę można także nakładać na włosy w połączeniu z różnymi składnikami, np. ziołami, olejkiem rycynowym lub żółtkiem jaj.

Przeciwwskazania do stosowania spiruliny

Choć spirulina jest bezpiecznym produktem spożywczym oraz suplementem diety, nie wszystkie osoby mogą ją stosować. Ze względu na brak danych, spirulina nie powinna być zażywana przez kobiety w ciąży i laktacji. Nie należy również stosować jej u dzieci. Przeciwwskazaniem do suplementacji spiruliną są choroby autoimmunologiczne, ponieważ substancja ta może powodować wzrost aktywności układu immunologicznego. Powinny jej unikać osoby leczone preparatami immunosupresyjnymi, gdyż spirulina zaburza ich działanie.

Zawsze należy wybierać spirulinę pochodzącą z bezpiecznych źródeł. Zanieczyszczony proszek może wywoływać takie dolegliwości, jak: bóle brzucha, nudności i wymioty, uczucie pragnienia, a w skrajnych przypadkach nawet wstrząs i ryzyko śmierci. Przyjmowanie zbyt wysokich dawek spiruliny wiąże się ze wzrostem jodu w organizmie, który może doprowadzić do rozwoju chorób tarczycy, w tym choroby Hashimoto.

Bibliografia:

1. E. Gumiela, M. Szulińska, P. Bogdański, Wpływ suplementacji spiruliny na wybrane parametry antropometryczne i biochemiczne, Forum Zaburzeń Metabolicznych,  t. 4, nr 4, 199–209, 2013.
2. B. Fenert, P. K. Zarzycki, Charakterystyka wybranych właściwości leczniczych cyjanobakterii z rodzaju Arthrospira, BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. , vol. XLVIII, no. 2, pp. 223–228, 2015.
3.  M. A. B. Habib and Food and Agriculture Organization of the United Nations., A review on culture, production, and use of Spirulina as food for humans and feeds for domestic animals and fish, Food Agric. Organ. United Nations, p. 33, 2008.