Czy dietą można wyleczyć chorobę Hashimoto?

Co sądzić o autorach książek i artykułów przekonujących, że Hashimoto można wyleczyć dietą? Nie wierzyć im, bo jak mówi endokrynolog dr Joanna Ciołek, zmiana diety nie uleczy naszej tarczycy. Jednak zmiana styl życia i zdrowe odżywianie mogą wyciszyć reakcję immunologiczną i wspomóc funkcjonowanie gruczołu tarczowego.

Przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, czyli choroba Hashimoto (hashimoto) jest najczęściej spotykanym rodzajem zapalenia tarczycy i najczęstszą przyczyną pierwotnej niedoczynności tego gruczołu. Choroba jest konsekwencją zaburzeń w funkcjonowaniu układu odpornościowego, co prowadzi do niszczenia komórek własnego organizmu. W przebiegu choroby hashimoto stwierdza się obecność autoreaktywnych limfocytów, które naciekają na tkankę tarczycy, oraz autoprzeciwciał skierowanych przeciwko peroksydazie tarczycowej (anty-TPO) oraz tyreoglobulinie (anty-TG). Choroba kilkukrotnie częściej dotyka kobiet niż mężczyzn.

Tarczyca jest czuła na styl życia

Osoba chorująca na hashimoto często czuje się zmęczona, osłabiona, przybiera na wadze. Dlatego w leczeniu choroby zwykle mówi się o konieczności korekty jadłospisu. Czy prawdą jest jednak stwierdzenie, że samą dietą wyleczymy hashimoto? – Nie – mówi dr Joanna Ciołek, endokrynolog z Centrum Medycznego Damiana. – Dietą możemy wzmocnić organizm, ale nie wyleczymy choroby.

Dr Ciołek tłumaczy, że hashimoto to choroba autoimmunologiczna, czyli związana z produkcją przeciwciał przeciwko własnemu organizmowi. Wszystkie czynniki, które będą nasilały autoagresję, będą również nasilały przebieg choroby. A wyeliminowanie tych czynników może mieć istotny wpływ na złagodzenie przebiegu choroby. – Tarczyca nie jest odizolowana od reszty organizmu, a wręcz jest bardzo czuła na styl życia. Czasami prowadzimy bardzo niezdrowy tryb życia: stosujemy niewłaściwą dietę, nie dbamy o siebie, nie wysypiamy się. Jeżeli to zmienimy, a nasz jadłospis stanie się bogaty i różnorodny, to może się zdarzyć, że organizm, który był przytłoczony negatywnymi czynnikami, zareaguje na tę zmianę pozytywnie – tak samo jak w pewnym momencie zareagował wyzwoleniem choroby autoimmunologicznej – tłumaczy endokrynolog.

Choroby autoimmunologiczne, takie jak hashimoto, wyzwalają się pod wpływem predyspozycji genetycznych oraz czynników środowiskowych – do tych drugich należą m.in. silny stres, długotrwałe przemęczenie, niedbanie o siebie (w tym niewłaściwe odżywianie). Gdy zmienimy styl życia i usuniemy to, co nam szkodzi, organizm może wyciszyć reakcję immunologiczną. – Organizm ma dużą zdolność regeneracji, jeżeli więc nie doszło jeszcze do trwałego uszkodzenia tarczycy, to ma ona szansę zregenerować się – mówi dr Joanna Ciołek.

Czy jest wtedy możliwa sytuacja, w której osoba chorująca na hashimoto nie będzie musiała już przyjmować leków? – Być może tak – odpowiada dr Ciołek. – Pod warunkiem, że nie mamy do czynienia z wieloletnim przebiegiem choroby, a tarczyca nie została uszkodzona. Wtedy we wstępnej fazie choroby można spróbować wycofać się z leczenia, oczywiście o ile pozwalają na to wyniki badań. Nigdy bez kontroli lekarza – podkreśla lekarka.

Uniwersalna dieta dla chorych na Hashimoto nie istnieje

Danuta Gajewska z Zakładu Dietetyki Wydziału Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW w pracy „Choroba Hashimoto – leczenie i żywienie” zwraca uwagę, że nie istnieje jedna uniwersalna dieta rekomendowana w „hashi”. W każdym przypadku dieta powinna być ustalana indywidualnie, natomiast w uzasadnionych przypadkach może być zalecana dieta eliminacyjna. W chorobie Hashimoto dieta powinna być dostosowana potrzeb pacjenta, indywidualnych preferencji, przebiegu choroby, schorzeń współistniejących, a leczenie hashimoto łączy ze sobą: farmakoterapię, dietoterapię, aktywność fizyczną, zaprzestanie palenia oraz unikanie stresu.

Wskazówki żywieniowe dla osób z chorobą Hashimoto:

• Unikanie zbyt restrykcyjnych i niskotłuszczowych diet ze względu na możliwość dodatkowego spowolnienia metabolizmu i zaburzenia pracy układu odpornościowego oraz tarczycy.
• Regularne spożywanie posiłków.
• Dieta oparta na świeżych, nieprzetworzonych produktach.
• Zwiększony udział białka w diecie (ok. 15–20 proc.), pochodzący z mięsa, ryb, jajek.
• Odpowiednie spożycie nienasyconych kwasów tłuszczowych, zwłaszcza kwasów omega-3, których źródłem są ryby, oleje roślinne, awokado, orzechy, pestki i nasiona.
• Unikanie cukrów prostych.
• Unikanie słodyczy, napojów słodzonych oraz produktów wysokoprzetworzonych.
• Wybór węglowodanów złożonych o niskim indeksie glikemiczny oraz produktów bezglutenowych m.in. quinoa, kasza gryczana, ryż, amarantus.
• Odpowiednia podaż błonnika pokarmowego pochodzącego głównie z warzyw i owoców.
• Spożywanie w umiarkowanych ilościach gotowanych produktów zawierających substancje goitrogenne (zakłócające produkcję hormonów tarczycy).
• Wybór produktów o charakterze przeciwzapalnym, unikanie produktów prozapalnych.
• Rozważenie stosowania diet eliminacyjnych np. diety bezglutenowej, bezlaktozowej.
• Rozważenie suplementacji w przypadku trudności ze zbilansowaniem diety lub wykrycia niedoborów (najbardziej zalecana suplementacja selenem i cynkiem).
• Zwrócenie uwagi na zaburzenia i choroby, które mogą upośledzać wchłanianie przyjmowanych leków.

Dr Joanna Ciołek podkreśla, że choroba Hashimoto może wiązać się z wstępowaniem pewnych alergii czy nietolerancji pokarmowych. – Czasem konieczne okazuje się zastosowanie diety adekwatnej do stwierdzonych nietolerancji czy alergii. Jeśli jednak u pacjenta z hashimoto nietolerancji czy alergii nie ma, to dieta powinna być ogólnie zdrowa – wyjaśnia lekarka, zwracając uwagę, że zalecenia dotyczące wykluczenia całych grup produktów w przypadku schorzeń tarczycy są przestarzałe.

– Czasem można natrafić na diety, w których zaleca się wykluczenie np. brokułów, pomidorów, soi. Nie należy tego robić. To prawda, że w niektórych produktach istnieją czynniki, które powodują powiększenie się tarczycy i wpływające na syntezę hormonów, jeśli jednak nie występuje nietolerancja czy alergia, a tych produktów nie spożywa się w nadmiarze, tylko np. 2–3 razy w tygodniu jako dodatek do jadłospisu, a dieta jest różnorodna, to nie mamy podstawy do wykluczenia czegokolwiek – mówi dr Ciołek.

Czy w chorobach tarczycy powinno się wykonać testy pod kątem nietolerancji i alergii pokarmowych?

– Nie zalecam ich każdemu. Jeśli pacjent nigdy nie miał skłonności alergicznych, nie pojawiły się u niego żadne reakcje uczuleniowe, takie jak katar, objawy skórne czy dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, to nie ma potrzeby wykonywania takich testów – tłumaczy dr Joanna Ciołek. – Jeśli jednak pacjent chory na Hashimoto skarży się na różne dolegliwości ze strony układu pokarmowego, takie jak wzdęcia, pobolewania czy dyskomfort po spożyciu niektórych pokarmów, a już zwłaszcza jeśli w jego rodzinie występowały przypadki nietolerancji bądź alergii pokarmowych, to wtedy zalecam wykonanie takich testów – dodaje endokrynolog z Centrum Medycznego Damiana.

 Dr Joanna Ciołek sumuje: – Bez względu na chorobę, zawsze, oprócz stosowania leków, warto spróbować korekty diety oraz stylu życia.

Bibiografia:

1. „Choroba Hashimoto – aspekt genetyczny i środowiskowy”, Justyna Luty, Ewa Bryl, Zakład Patologii i Reumatologii Doświadczalnej, Gdański Uniwersytet Medyczny, Via Medica 2017,
2. „Choroba Hashimoto – leczenie i żywienie”, Danuta Gajewska z Zakładu Dietetyki Wydziału Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW w pracy, wszechnica-zywieniowa.sggw.pl.