Chaber bławatek i jego zastosowanie w medycynie
![Chaber bławatek i jego zastosowanie w medycynie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2020/03/istock-104696040-1140x760.jpg)
się ten artykuł?
Chaber bławatek niezmiennie kojarzy się z majowymi łanami zbóż pełnymi maków. Często wykorzystuje się go jako roślinę ozdobną, ponieważ po ususzeniu kwiaty nie tracą swojego szafirowego koloru. Tymczasem bławatek to nie tylko piękny kwiat, ale i roślina o właściwościach leczniczych. O naparze z chabra bławatka na zmęczone oczy słyszał każdy, ale do czego jeszcze można go wykorzystać?
Chaber bławatek – historia pochodzenia
Znany już w starożytnym Egipcie, chaber bławatek (łac. Centaurea cyanus) na przestrzeni wieków pełnił funkcje zarówno dekoracyjne jak i lecznicze. Dzięki intensywnie niebieskiej barwie kojarzącej się z kwiatami lotosu i porastaniu licznych pól zbożowych stał się symbolem życia i płodności.
Pierwszy człon jego łacińskiej nazwy nawiązuje do historii centaura Chirona, doradcy Achillesa. Według greckiego mitu Achilles został ranny zatrutą strzałą, a jego rana została wyleczona przez zastosowanie chabra. Nazwa gatunku cyanus odnosi się do żywego niebieskiego koloru kwiatów, który nadaje im barwnik zwany protocyjaniną.
Chaber bławatek jest jednoroczną rośliną z gatunku astrowatych. Pochodzi z Europy i Bliskiego Wschodu. Powszechnie uważany jest za chwast, choć chętnie uprawiany jest także jako kwiat ogrodowy.
Chaber bławatek w medycynie tradycyjnej
W medycynie ludowej suszone kwiaty chabra bławatka pełniły funkcje przeciwświądowe, przeciwkaszlowe, ściągające, moczopędne, łagodnie przeczyszczające i tonizujące. Przypisywano im działanie uspokajające w leczeniu zaburzeń nerwowych.
Płyn do płukania jamy ustnej wykorzystywano na wrzody i krwawienia z dziąseł, a także jako środek pobudzający, poprawiający trawienie, wspomagający wątrobę i odporność. Nasiona były stosowane jako łagodny środek przeczyszczający dla dzieci. Odwar z kwiatów używano do oczyszczania skóry oraz jako środek przeciwreumatyczny.
Do dzisiaj płyn do płukania oczu z kwiatów chabra stosuje się w przypadku zapalenia spojówek i powiek, a także w celu łagodzenia zmęczonych lub opuchniętych oczu.
Chaber bławatek – działanie lecznicze
Chaber bławatek zawdzięcza swoje właściwości lecznicze licznym związkom biologicznie czynnym.
Największe znaczenie odgrywają polifenole takie jak kwercetyna, apigeniny i pochodne kwasu kawowego, które wykazują działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne.
Należące do flawonoidów antocyjany poprawiają mikrokrążenie, uszczelniają i wzmacniają naczynia krwionośne, chronią siatkówkę oka przed uszkodzeniami, mają działanie przeciwobrzękowe. Dzięki tym właściwościom chaber może wpływać na poprawę wzroku. Krople do oczu z wyciągiem z chabra stosuje się na podrażnienia i przekrwienie oczu.
Chabrowi przypisuje się działanie antybakteryjne. W przeprowadzonych badaniach ekstrakt z kwiatów chabra wykazywał aktywność przeciwko bakteriom gronkowca złocistego (Staphylococcus aureus).
W kwiecie chabra bławatka znajdują się też wielocukry, cukry (glukoza, fruktoza, sacharoza, rafinoza) aminokwasy, alkaloidy indolowe, minerały i pierwiastki śladowe. Roślina wchodzi w skład mieszanek regulujących trawienie, diuretycznych, pobudzających przemianę materii oraz stosowanych w zaburzeniach żołądkowych.
Chaber bławatek – zastosowanie
Chaber bławatek najczęściej wykorzystywany jest do sporządzania naparów, herbat, okładów na oczy, choć można też z niego zrobić lemoniadę czy nalewkę.
Przepisy:
- Napar: Do szklanki wsypać łyżkę kwiatów, zalać wrzątkiem i zaparzać 15 min pod przykryciem, następnie przecedzić. Można stosować jako środek moczopędny lub do przemywania oczu.
- Nalewka: Potrzebne będą około 4 szklanki płatków chabra, 0,5 litra spirytusu, ¾ szklanki cukru oraz 0,5 szklanki wody. Do słoja wsypujemy płatki, zasypujemy cukrem, zalewamy alkoholem wymieszanym z wodą. Wywar zakręcamy i odstawiamy w nasłonecznione miejsce na około 3 tygodnie. Raz na jakiś czas postrząsamy słojem, by rozpuścić cukier. Następnie przecedzamy nalewkę, przelewamy do butelek i pozostawiamy na kilka miesięcy w zaciemnionym miejscu.
- Lemoniada: Około litr płatków chabra bławatka należy zalać ostudzoną wodą z cukrem (ok. 1,5 litra wody i 10 łyżek cukru). Można dodać do smaku sok z jednej cytryny.
Chaber bławatek- uprawa
Choć chabra bławatka najczęściej spotyka się jako polny chwast, bywa też uprawiany w ogrodach. Posiada wiele odmian – jego kwiaty mogą być białe, różowe, czerwone i ciemno bordowe. Odmiana niebieska kwitnie w miesiącach maj – sierpień.
Roślina wymaga żyznych, dobrze przepuszczalnych gleb i nawożenia nawozami bogatymi w fosfor i potas. Potrzebuje nasłonecznionego stanowiska i odpowiedniego nawadniania. Nasiona wysiewa się w kwietniu. Kwiaty po zebraniu suszy się w suchym, ciemnym i przewiewnym miejscu. Suszenie i pakowanie powinno przebiegać stosunkowo szybko, ponieważ z biegiem czasu kwiaty chabra bledną, tracąc swoje właściwości zdrowotne.
Bibliografia:
[1] Grzeszczuk Monika i wsp., “Kwiaty jadalne – Chabry bławatki,” Panacea Nr 1 (34), strony 16-17, 2011.
[2]Stanojković1 A, Ceković G, Čomić L, Pivić R and Stanojković A. Antibacterial properties of some plants from the family Asteraceae growing wild in Serbia. LEK SIROV, 2008, 11-20.
[3] Pirvu L, Armatu A, Rau I, Şchiopu S and Coprean D. Centaurea cyanus L. herba , chemical composition and therapeutic potential. Proceeding of the International Symposium, 2008, 187-194.
[4] Klimas R, Rabiskovi M, Civinskiene G and Bernatoniene J. The diuretic effect of cornflower water extract. Medicina (Kaunas), 43(3), 2007, 221-225
Zobacz także
![Hashimoto a koronawirus / freepik](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2020/03/woman-wearing-floral-long-sleeved-blouse-1909237-850x425.jpg)
Koronawirus a choroba Hashimoto. Czy osoby z chorą tarczycą są w grupie podwyższonego ryzyka?
![AZS a koronawirus / freepik](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2020/03/woman-wearing-grey-blouse-3454293-1-850x638.jpg)
Koronawirus jest szczególnie groźny dla pacjentów z AZS ze współistniejącą astmą. Tu wiek pacjenta nie ma żadnego znaczenia
![Koronawirus a choroby płuc i palenie papierosów. Czy zarażenie zawsze skończy się na intensywnej terapii?](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2020/03/couple-having-a-misunderstanding-3692885-850x517.jpg)
Koronawirus a choroby płuc i palenie papierosów. Czy zarażenie zawsze skończy się na intensywnej terapii?
Polecamy
![Pamiątki z wakacji - Grecja /grafika: Design Center](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2024/07/grafika-ilustracyjna-do-artykulu-5-850x425.png)
PAMIĄTKI Z WAKACJI: Herbata górska z gojnika, myjka z trukwy i łzy Chios
![Pamiątki z wakacji - Turcja /grafika: Design Center](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2024/07/grafika-ilustracyjna-do-artykulu-4-850x425.png)
PAMIĄTKI Z WAKACJI: Sułtańska pasta na wszystko, zapach Orientu i proszek z pestek wiśni
![Jakie zioła na trzustkę warto wybierać? Oto najlepsza mieszanka; na zdjęciu napar z pokrzywy- Hello Zdrowie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2024/04/adobestock_201014290-kopia-850x506.jpg)
Jakie zioła na trzustkę warto wybierać? Oto najlepsza mieszanka
![Ostropest plamisty](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/08/ostropest-plamisty-850x569.jpg)