Masz ciągłe uczucie głodu? Sprawdź, co to może oznaczać!

Myśl o jedzeniu towarzyszy ci wielokrotnie w ciągu dnia, nawet wtedy, gdy właśnie zjadłaś posiłek? Przyczyn ciągłego uczucia głodu i nieprzyjemnego ssania w żołądku może być naprawdę wiele. Niekiedy nadmierny apetyt wynika z niezdrowego stylu życia, ale wilczy głód może też wskazywać na poważne choroby. Sprawdź, skąd bierze się nadmierne łaknienie. 

Przyczyny ciągłego uczucia głodu

Głód fizjologiczny to ważny i pożądany stan, które daje organizmowi sygnał do poszukiwania jedzenia, dzięki czemu do organizmu dostarczane są niezbędne do przeżycia składniki pokarmowe. Zazwyczaj głód pojawia się, gdy przerwy między posiłkami są zbyt długie. Brak pokarmu wywołuje skurcze ściany żołądka. Sygnały z żołądka docierają do mózgu za pośrednictwem nerwów żołądkowych i nerwu błędnego. Informacja o poziomie wypełnienia żołądka dociera do ośrodka sytości w podwzgórzu po około 15 minutach. 

W regulacji głodu i sytości oprócz sygnałów motorycznych znaczenie mają też sygnały hormonalne. Za wzmaganie łaknienia odpowiadają peptydy oreksogenne: grelina i oreksyna aktywujące uwalnianie neuropeptydu Y i białka agouti. Sygnałem pobudzającym do rozpoczęcia jedzenia jest ponadto spadek poziomu glikemii. O ile uczucie głodu jest zjawiskiem powszechnym, dotyczącym od czasu do czasu każdego z nas, tak ciągłe uczucie głodu może wskazywać na pewne nieprawidłowości. 

Ciągłe uczucie głodu a dieta

Jeśli odczuwasz wilczy głód, może on być spowodowany nieprawidłową dietą i błędami żywieniowymi: 

• niewłaściwie zbilansowanymi posiłkami pod względem dostarczanych składników odżywczych, 
• wprowadzaniem restrykcyjnych, eliminacyjnych lub niskokalorycznych diet, 
• ograniczaniem podaży błonnika – składnik ten zwiększa objętość treści pokarmowej, wydłuża czas uwalniania glukozy i w konsekwencji odpowiada za uczucie sytości po posiłku, 
• niedostatecznym spożyciem białka – posiłki bogatobiałkowe są bardziej sycące niż dania składające się z węglowodanów i tłuszczów, ponieważ białko pobudza wydzielanie hormonów odpowiedzialnych za uczucie sytości, 
• niewielką ilością tłuszczu w diecie – kwasy tłuszczowe opóźniają opróżnianie żołądka i tym samym przedłużają uczucie sytości; ponadto tłuszcze stymulują hormony jelitowe, 
• nadmiernym spożyciem węglowodanów prostych (ich źródłem są słodycze, wyroby cukiernicze, oczyszczone produkty zbożowe) – produkty zawierające dużo cukrów prostych są szybko trawione, po ich zjedzeniu poziom glukozy we krwi znacznie wzrasta, a następnie równie szybko spada, co skutkuje ponownym pojawieniem się uczucia głodu, 
• słabym nawodnieniem – gdy organizmowi zaczyna brakować wody, mózg może odbierać ten sygnał jako uczucie głodu, 
• zwiększonym spożyciem alkoholu – wzrost apetytu po spożyciu produktów alkoholowych jest związany z aktywacją neuronów AgRP odpowiedzialnych za stymulowanie uczucia głodu, 
• zbyt szybkim jedzeniem – pospieszne spożywanie posiłków sprawia, że jest się w stanie zjeść więcej, niż się powinno; dzieje się tak dlatego, iż sygnał o sytości dociera z żołądka do mózgu po ok.15-20 minutach i to bez względu na to, jak duży posiłek został zjedzony, 
• zbyt długimi przerwami pomiędzy posiłkami – im więcej czasu minie między jednym posiłkiem a drugim, tym odczuwany głód jest silniejszy; gdy jest się głodnym, często ważniejsze staje się szybsze zapełnienie żołądka (zazwyczaj wysokokalorycznym produktem) niż wybór zdrowej przekąski. 

Ciągłe uczucie głodu to nie tylko skutek niewłaściwych wyborów żywieniowych, ale i tego, jaki tryb życia prowadzimy. Przyczyną nadmiernego apetytu jest też niedobór snu. Badania pokazują, że u osób niewysypiających się wzrasta stężenie greliny, która pobudza ośrodek głodu oraz powoduje spadek stężenia leptyny. 

Ciągłe uczucie głodu a czynniki psychogenne

Na uczucie głodu często wpływają czynniki środowiskowe. Jednym z nich jest przewlekły stres, który indukuje produkcję hormonów głodu. U osób stale narażonych na stres dochodzi do spadku stężenia serotoniny i leptyny odpowiadających za uczucie sytości oraz wzrostu stężenia kortyzolu, który wzmaga uczucie głodu. Jedzenie pod wpływem stresu i emocji takich jak strach, smutek czy żal prowadzi do chwilowego poczucia spokoju i rozluźnienia, jednak w dalszej perspektywie może prowadzić do różnych problemów zdrowotnych: od nadwagi i otyłości aż po zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. 

Ciągłe uczucie głodu a choroby

Wyróżnia się trzy rodzaje zaburzeń łaknienia związanych z odczuwaniem głodu:  

• polifagię, czyli wzmożony, niepohamowany apetyt odczuwany pomimo zjedzenia posiłku,  
• akorię – brak uczucia sytości po posiłku, 
• bulimię polegającą na kompulsywnym, niekontrolowanym objadaniu się, po którym następują zachowania kompensacyjne. 

Ciągłe uczucie głodu bywa jednym z symptomów chorób endokrynologicznych, w tym zespołu Cushinga — choroby spowodowanej nadmiarem glikokortykosteroidów w organizmie. Charakterystycznymi symptomami zespołu Cushinga są m.in. twarz księżycowata, zaczerwienione policzki, nadciśnienie tętnicze, rozstępy i ścieńczenie skóry. 

Nadmierny apetyt często pojawia się u osób z cukrzycą typu 2. Polifagia to jeden z początkowych objawów spowodowany niedoborem insuliny. Z czasem niedostateczna ilość insuliny prowadzi do niedoboru leptyny. Inną chorobą przebiegającą ze wzmożonym apetytem jest nadczynność tarczycy – w tym schorzeniu tarczyca wytwarza nadmierną ilość hormonów, które powodują przyspieszenie metabolizmu. Z kolei z niedoczynnością tarczycy koreluje zjawisko leptynooporności. 

Ciągłe uczucie głodu i niepohamowany apetyt to objaw zespołu Pradera-Williego – choroby o podłożu genetycznym, uwarunkowanej zmianami w układzie genów chromosomu 15. U chorych występuje szereg objawów związanych przede wszystkim z nieprawidłową pracą podwzgórza. W okresie niemowlęcym obserwuje się hipotonię mięśniową, dysmorfię twarzy i opóźnienie rozwoju umysłowego. Nadmierny apetyt pojawia się po ukończeniu 2. roku życia. Stałe odczuwanie głodu przez osoby z zespołem Pradera-Willego prowadzi do skrajnej otyłości.  

Ciągłe uczucie głodu w ciąży i podczas karmienia piersią

Ciągłe uczucie głodu na początku ciąży związane jest z zachodzącymi w organizmie zmianami hormonalnymi, w tym wzrostem stężenia prolaktyny, progesteronu i estrogenów. Oprócz zmiany odczuwania smaków i nagłej chęci lub awersji do wybranych pokarmów kobietom w ciąży wyostrza się węch. Uczucie głodu często występuje również podczas karmienia piersią. Jego przyczyną jest prolaktyna – hormon odpowiadający za produkcję mleka. 

Ciągłe uczucie głodu – leczenie

Jeśli obserwujesz u siebie ciągłe uczucie głodu, któremu towarzyszą mu inne dolegliwości, postaraj się zmienić swoją dietę i styl życia. Spożywanie 5 niewielkich objętościowo posiłków dziennie, picie co najmniej 2 litrów wody i unikanie podjadania słodkich i słonych przekąsek może pomóc przy nadmiernym apetycie. Ważna jest też odpowiednia ilość snu i codzienna aktywność fizyczna. 

Gdy uczucie głodu jest tylko jednym z występujących objawów, konieczne skonsultuj się z lekarzem. Zleci on badania diagnostyczne, które pomogą w znalezieniu przyczyny dolegliwości. Dzięki temu możliwe będzie dopasowanie leczenia adekwatnego do aktualnego stanu zdrowia. 

Bibliografia: 

1. Chao A., Jastreboff A., White M., Grilo C., Sinha R., Stress, cortisol, and other appetite-related hormones: Prospective prediction of 6-month changes in food cravings and weight, Obesity (Silver Spring) 2017, nr 25 (4). 
2. Geer E., Lalazar., Couto L., Cohen V., Lipton L., Shi W., Bagiella E., Conwell I., Bederson J., Kostadinov J., Post K., Freda P., A prospective study of appetite and food craving in 30 patients with Cushing’s disease, Springer Science+Business Media New York 2015. 
3. Kapczuk I., Beń-Skowronek I., Trojanowska-Szostek M., Kątska M., Zespół Prader-Willi – diagnostyka i leczenie, Endokrynologia Pediatryczna 2012, vol. 11, nr 3(40).