Ziemia okrzemkowa – co to jest, właściwości, zastosowanie

Ziemia okrzemkowa (diatomit) to minerał o wszechstronnym zastosowaniu. Jej korzystne właściwości zdrowotne wykorzystuje przemysł spożywczy i kosmetyczny, oferujący diatomit pod postacią suplementów diety oraz peelingów i masek kosmetycznych. Jako naturalne źródło krzemu, ziemia okrzemkowa poprawia funkcjonowanie narządów, chroni przed osteoporozą i przywraca dobrą kondycję włosom. Jakie jeszcze jest zastosowanie ziemi okrzemkowej?

Co to jest ziemia okrzemkowa?

Ziemia okrzemkowa (diatomit) to jeden z surowców kosmetycznych pozyskiwanych ze skał osadowych. Skały diatomitowe powstały ze skamieniałych pancerzyków okrzemek, czyli jednokomórkowych glonów żyjących 30 milionów lat temu. W międzynarodowym nazewnictwie składników kosmetyków (INCI) ziemia okrzemkowa znajduje się pod nazwą Diatomaceous Earth. Sprzedawana jest pod postacią białego, beżowego lub zielonego proszku bogatego w krzemionkę. Kopalnie diatomitu w Polsce znajdują się w m.in. Jaworniku Ruskim, Birczy i Augustowie.

Ziemia okrzemkowa – zastosowanie

Ziemia okrzemkowa znajduje zastosowanie w różnych dziedzinach życia – wykorzystuje się ją nie tylko w przemyśle kosmetycznym, ale i rolniczym, papierniczym, spożywczym czy browarniczym. Surowiec ten służy jako:

• kruszywo budowlane,
• składnik środków ochrony roślin – środek owadobójczy zwalczający m.in. larwy mącznika,
• składnik zbrylający dodawany do karmy dla zwierząt,
• środek filtrujący w browarnictwie i winiarstwie,
• dodatek do produkcji tkanin termicznych,
• produkt spożywczy dostępny w postaci suplementu diety.

W kosmetologii ziemia okrzemkowa znalazła zastosowanie w pielęgnacji skóry. Można ją znaleźć w peelingach i maseczkach na twarz. Delikatnie złuszcza martwe komórki naskórka, oczyszczając skórę i wygładzając ją. Ziemia okrzemkowa jest szczególnie polecana osobom ze skórą trądzikową, tłustą i mieszaną. Regularnie przyjmowana ziemia okrzemkowa polepsza kondycję włosów i paznokci.

Gdzie kupić ziemię okrzemkową? Diatomit można znaleźć w sklepach stacjonarnych i internetowych, w tym sklepach ze zdrową żywnością, sklepach ekologicznych i aptekach. Najczęściej sprzedawane są opakowania zawierające 200 g, 400 g lub 1 kg dolomitu. Dołącza się do nich miarkę, aby móc precyzyjnie odmierzyć zalecaną ilość preparatu.

Spożywcza ziemia okrzemkowa – właściwości zdrowotne

W skład ziemi okrzemkowej wchodzą takie składniki mineralne, jak: krzem, wapń, sód, magnes i żelazo. Dzięki nim diatomit korzystnie wpływa na organizm. Krzemionka wspiera mineralizację kości i chrząstek, przeciwdziała próchnicy i krwawieniu dziąseł, hamuje procesy zapalne. Oddziałuje również na układ sercowo-naczyniowy: obniża poziom złego cholesterolu LDL i triglicerydów, zapobiegając tym samym tworzeniu się blaszek miażdżycowych. Ponadto diatomit poprawia wchłanianie składników pokarmowych i niweluje przykry zapach z ust. Według niektórych źródeł surowiec ten obniża także ciśnienie krwi.

Ziemia okrzemkowa ceniona jest ze względu na swoje właściwości bakteriobójcze i przeciwpasożytnicze. Diatomit stosowany jest w kuracjach oczyszczających organizm z drobnoustrojów i metali ciężkich. Właściwości detoksykacyjne  zawdzięcza ujemnie naładowanym pancerzykom okrzemek. To one przyciągają organizmy i substancje naładowane dodatnio, a następnie wiążą je i pomagają w usunięciu ich z organizmu. Ponadto diatomit zwalcza pasożyty poprzez ich odwadnianie i „zmiatanie” z przewodu pokarmowego. Pomagają mu w tym ostre krawędzie cząsteczek, które wędrując przez jelita mechanicznie czyszczą je z pasożytów.

Czy ziemia okrzemkowa jest niebezpieczna?

Ziemia okrzemkowa może mieć różny skład. Do celów przemysłowych i rolniczych wykorzystuje się diatomit z domieszką zanieczyszczeń, natomiast ziemia okrzemkowa dopuszczona do przemysłu spożywczego musi być wolna od szkodliwych substancji. Amorficzna krzemionka została uznana przez Kodeks Żywnościowy oraz FDA (Food and Drug Administration) jako produkt bezpieczny dla zdrowia.

Ziemia okrzemkowa – stosowanie

Nie należy przekraczać zalecanych dawek, które mogą się różnić w zależności od producenta. Preparat w postaci proszku można rozpuszczać w herbacie lub wodzie. Zaczyna się od mniejszych dawek i stopniowo zwiększa ilość produktu, obserwując jak reaguje na niego organizm. Pozytywne efekty zastosowanej kuracji widoczne są po około sześciu miesiącach. Pomimo że badania nie wykazały, iż ziemia okrzemkowa jest niebezpieczna, nie zaleca się jej stosować u dzieci poniżej 12 roku życia oraz kobietom w ciąży i w czasie laktacji. Należy zachować ostrożność podczas używania ziemi okrzemkowej – unikać kontaktu z oczami i nie wdychać proszku, by nie podrażnić dróg oddechowych.

Jakie są skutki uboczne stosowania spożywczej ziemi okrzemkowej? Mogą wystąpić bóle głowy, zaparcia i nudności, bóle stawów, zmęczenie, spadek koncentracji, zmiany skórne. Takie przejściowe pogorszenie stanu zdrowia obserwuje się zazwyczaj po ok. dwóch-trzech tygodniach suplementacji jako skutek walki organizmu z patogenami.

Bibliografia:

1. Hossam Elden Galal Morsy Mohamed Bakr. Diatomite: Its characterization, modifications and applications, Asian Journal of Materials Science, 2010, 2(3), 121-136.
2. Safety Assessment of Diatomaceous Earth as Used in Cosmetics, Cosmetic Ingredient Review, 2021.