Łopian większy – właściwości i przeciwwskazania

Łopian większy w medycynie ludowej przez lata stosowany był ze względu na przypisywane mu korzystne właściwości związane z regulacją pracy układu pokarmowego, poprawą stanu skóry oraz wspomaganiem odporności w przypadku przeziębienia. Obecnie korzeń łopianu zwraca uwagę naukowców głównie ze względu na możliwości wykorzystania go do zwalczania stanu zapalnego w organizmie.

Czym jest łopian większy i jak wygląda?

Łopian większy (łac. Arctium lappa) jest rośliną dwuletnią, rodzimą dla wielu krajów Europy (w tym Polski) oraz Azji. Należy do rodziny astrowatych, podobnie jak np. stokrotka czy mniszek.

Jak rozpoznać łopian większy? Roślina posiada duże, sercowate liście. Na szczycie łodygi wytwarza fioletoworóżowe kwiaty zebrane w koszyczki, które po zewnętrznej stronie posiadają zielone haczykowate łuski. Nasiona łopianu działają jak rzepy – silnie przyczepiają się do powierzchni, z którymi wchodzą w kontakt (np. ubraniami). Korzenie łopianu, będące surowcem jadalnym wykorzystywanym w medycynie i kosmetyce, są silnie rozgałęzione i mają lekko słodki posmak. Zbiera się je wczesną wiosną lub jesienią z roślin jednorocznych, które dotychczas nie zakwitły.

Właściwości zdrowotne łopianu

Korzenie łopianu stanowią bogate źródło substancji bioaktywnych, wśród których szczególnie warto wymienić związki o działaniu antyoksydacyjnym i przeciwdziałającym stanom zapalnym (np. flawonoidy) oraz prebiotycznym, czyli wspomagającym wzrost korzystnie oddziałujących na organizm bakterii przewodu pokarmowego (inulina).

Łopian większy a stan zapalny

Zdolność do przeciwdziałania stanowi zapalnemu w organizmie wydaje się jedną z podstawowych – i najważniejszych – właściwości łopianu w kontekście wykorzystania rośliny w sytuacjach klinicznych.

Ekstrakt z rośliny w badaniach in vitro wykazywał m.in. działanie polegające na hamowaniu powstawania w organizmie związków chemicznych, które odpowiadają za reakcję zapalną.

Co więcej, substancje zawarte w łopianie większym mają silną zdolność do neutralizowania wolnych rodników, co również ma korzystny wpływ na hamowanie stanu zapalnego.

Opisane właściwości potwierdzono w badaniach przeprowadzonych na grupie pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stanu kolanowego. U osób, które piły herbatę z korzenia łopianu trzy razy dziennie zaobserwowano istotne obniżenie się stężenia oznaczanych wskaźników stanu zapalnego we krwi.

Łopian większy w terapii trądziku i innych chorób skóry

W medycynie chińskiej łopian większy jest szeroko wykorzystywany w terapii zmian skórnych. Obecnie brakuje jednak szeroko zakrojonych badań naukowych, które mogłyby potwierdzić skuteczność tej rośliny w leczeniu chorób związanych z objawami dermatologicznymi.

Jedno z niewielu opublikowanych dotychczas badań wykazało pozytywne działanie suplementów łopianu na ilość zmian skórnych u pacjentów z trądzikiem. Dalsze badania są jednak potrzebne, by móc szczegółowo określić dawki, które mogą przynieść korzyści w tym kontekście.

Wykorzystanie łopianu w kosmetyce

Łopian większy, ze względu na zawarte w nim substancje aktywne o działaniu przeciwzapalnym oraz przeciwbakteryjnym, chętnie wykorzystywany jest również jako składnik kosmetyków. Ekstrakty z tej rośliny znajdziemy w składzie szamponów, odżywek i masek do włosów, a także kremów i balsamów do ciała. Kosmetyki z łopianem najczęściej skierowane są do osób zmagających się z trądzikiem, wypadaniem włosów lub łupieżem.

Wcieranie we włosy olejku z korzenia łopianu zapobiega ich przesuszaniu się i łamaniu końcówek oraz nadaje im połysk.

Jak stosować łopian większy?

W sklepach zielarskich i aptekach łopian dostępny jest w najczęściej w postaci suszonego i rozdrobnionego korzenia, z którego możemy przygotować napar. Wystarczy zalać wrzątkiem (około 1 szklanki) łyżeczkę tego surowca, zaparzać przez około 10 minut i pić. Napar można również wykorzystać do użytku zewnętrznego, np. jako płukankę do włosów.

Innym rozwiązaniem jest zakup soku przygotowanego ze świeżych korzeni rośliny, który rozcieńcza się w wodzie. Ponadto łopian większy można dostać również w formie suplementów diety (tabletek lub kapsułek).

Przeciwwskazania do stosowania łopianu

Podstawowym przeciwwskazaniem do stosowania łopianu jest alergia na białka zawarte w tej roślinie (wyższe prawdopodobieństwo alergii występuje u osób, które są uczulone również na inne rośliny z rodziny astrowatych).

Ze względu na brak badań związanych z bezpieczeństwem stosowania, nie zaleca się podawania produktów zawierających łopian dzieciom oraz kobietom w czasie ciąży i laktacji.

Źródła:

1. Chang Y.-S., Wu J.-H., Chan E. i wsp. (2010) A review of the pharmacological effects of Arctium lappa (burdock), Inflammopharmacology, 19: 245-254.
2. Maghsoumi L., Alippor B., Abed R. i wsp. (2014) Effects of Arctium lappa L. (Burdock) root tea on inflammatory status and oxidative stress in patients with knee osteoarthritis, International Journal of Rheumatic Diseases, 19(3): 255-261.
3. Miglani A., Manchanda R. K. (2014) Observational study of Arctium lappa in the treatment of acne vulgaris, Homeopathy, 103(3): 203-207.