„Jako dietetyk częściej pracuję z osobami, które próbują zwiększyć biodostępność żelaza z diety, nie odwrotnie. Jednak czasem zdarza się, że musimy ograniczać żelazo (głównie hemowe) i suplementy zawierające związki poprawiające jego biodostępność z diety (np. witaminę C), bo mamy żelaza za dużo…” – pisze w swoim najnowszym poście na Instagramie dietetyczka Iwona Kibil. Taką sytuację nazywamy hemochromatozą. Co warto o niej wiedzieć?
Hemochromatoza – gdy żelaza jest za dużo
W wynikach badań krwi zauważyłaś nadmiar żelaza? Taki stan może być związany z hemochromatozą. Jak wyjaśnia dietetyczka Iwona Kibil na Instagramie, to jedna z najczęściej występujących chorób genetycznych u ludzi rasy białej.
„W Europie na hemochromatozę dziedziczną choruje 1 na około 200 osób. Najczęstszą przyczyną hemochromatozy jest mutacja C282Y genu hemochromatozy (HFE) – to 96 proc. przypadków” – dodaje dietetyczka.
Hemochromatoza jest chorobą, w której dochodzi do kumulacji dużych ilości żelaza w organizmie, co w konsekwencji prowadzi do odkładania się tego składnika w narządach (trzustce, wątrobie, sercu, stawach i innych tkankach).
„Na hemochromatozę częściej chorują mężczyźni niż kobiety i często diagnozowana jest późno, kiedy występują już jakieś jej następstwa spowodowane przeładowaniem żelazem” – dodaje ekspertka.
Dietetyczka wyjaśnia, że w przypadku nadmiarów żelaza w organizmie nie istnieje żaden dobry i naturalny mechanizm usuwania go.
„Żelazo może być wydalane w niewielkich ilościach ze złuszczającym się naskórkiem (około 1 mg), może być także usuwane podczas krwawienia miesięcznego, ale tylko w przypadku kobiet. Tymczasem to mężczyźni częściej chorują na hemochromatozę” – pisze ekspertka.
I dodaje, że fizjologicznie możemy jedynie kontrolować jego przyswajanie z diety.
W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję:
Jakie są objawy nadmiaru żelaza?
Początkowe objawy hemochromatozy mogą być niespecyficzne i ujawnić się dopiero w wieku 40-60 lat, kiedy żelaza w organizmie zgromadzi się duża ilość (około 15-20 gramów).
„U chorych stwierdza się dyskomfort w jamie brzusznej, bóle stawów, zmęczenie, nadmierną pigmentację skóry i zaburzenia potencji.
Typowy chory na hemochromatozę to mężczyzna rasy białej w średnim wieku (40-50 lat) skarżący się na obniżone libido, bóle stawów lub dolegliwości kardiologiczne. U kobiet choroba aktywuje się częściej kilka lat później” – wyjaśnia Iwona Kibil.
Dietetyczka dodaje, że w badaniach diagnostycznych obserwuje się wysokie stężenie ferrytyny, żelaza w osoczu, transferyny ALAT i AST.
Nieleczona hemochromatoza
Jak wymienia Iwona Kibil, nieleczona hemochromatoza może prowadzić do marskości wątroby, raka wątroby, niewydolności serca, kardiomiopatii, cukrzycy i innych problemów zdrowotnych. U około 70 proc. nieleczonych chorych rozwija się cukrzyca, u 33 proc. nowotwór wątrobowokomórkowy.
„Najczęstsze przyczyny zgonów wśród nieleczących się pacjentów z hemochromatozą to niewydolność serca (30 proc.), niewydolność wątroby, powikłania nadciśnienia wrotnego (25 proc.) lub rak wątrobokomórkowy (30 proc.)” – dodaje ekspertka.
Wczesne rozpoznanie choroby i leczenie zapobiegają tym powikłaniom i pozwalają pacjentom na normalne życie.
Jak wygląda diagnostyka hemochromatozy?
Diagnozę hemochromatozy stawia lekarz. Wylicza on saturację żelaza i ocenia zapasy żelaza w organizmie. Norma saturacji transferyny wynosi 15-45 proc.
Jak wyjaśnia dietetyczka, jeśli saturacja wynosi >60 proc. u mężczyzn i >50 proc. u kobiet i stężenie ferrytyny >300 mcg/l u mężczyzn lub >200 mcg/l u kobiet – wtedy można podejrzewać hemochromatozę.
Złotym standardem jest badanie genetyczne.
Jak wygląda leczenie hemochromatozy?
„Leczenie jest wyłącznie objawowe. Metodą pierwszego wyboru są upusty krwi. Proces usuwania nadmiaru żelaza z organizmu może trwać nawet 1-2 lata. Po tym okresie upusty krwi są wykonywane regularnie, ale rzadziej (w zależności od wyników badań).
Ogólnie leczenie krwioupustami w przypadku nadmiaru żelaza jest bezpieczną i najbardziej skuteczną metodą leczenia praktykowaną od 1950 roku, czyli już ponad 70 lat” – wyjaśnia Iwona Kibil.
Pacjent powinien być na specjalnej diecie ograniczającej spożycie żelaza (szczególnie hemowego) i witaminy C z suplementów (ta bowiem zwiększa biodostępność żelaza z diety).
Warto też pamiętać, że istnieje dieta, która może pomóc zarówno w przypadku dziedzicznej choroby polegającej na kumulacji żelaza w organizmie w nadmiarze, jak i przeładowaniu żelazem z powodu nadmiaru go w diecie. To dieta roślinna!
Iwona Kibil – kim jest?
Mgr Iwona Kibil jest dietetyczką i specjalistką z zakresu diet roślinnych. Absolwentka Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie oraz Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Od ponad 7 lat prowadzi własną praktykę dietetyczną skierowaną głównie do osób na diecie bezmięsnej. Pracuje m.in. z wegańskimi rodzinami, kobietami w ciąży, małymi dziećmi oraz osobami stosującymi dietę roślinną jako profilaktykę chorób cywilizacyjnych. Swoją praktykę opiera na „evidence-based medicine”. Jest autorką artykułów, warsztatów i wykładów związanych z różnymi aspektami zdrowotnymi diety roślinnej. Sama od lat stosuje dietę roślinną.
Wyświetl ten post na Instagramie
Udostępnij!
Zobacz także
Podoba Ci się ten artykuł?
Powiązane tematy:
Polecamy
Konrad Budzyk: „Kiedy ktoś mówi, że chce być wege, ale nie ma czasu na stanie przy garach, to wymówka”
„To, co dzieje się wewnątrz nas, wyznacza jakość naszej pracy. Hormony sterują całym naszym organizmem” – mówi Milena Nosek, dietetyczka
Maria Nowak-Szabat: „Darujmy sobie bycie na bieżąco z nowinkami dietetycznymi. Sięgnijmy do starej Ajurwedy, by schudnąć i trwać w zgodzie ze sobą”
