Babka lancetowata – właściwości lecznicze, sposoby przygotowania

Babka lancetowata to roślina powszechnie rosnąca w Polsce. Od setek lat stosowana jest w medycynie naturalnej jako środek wspomagający leczenie kaszlu, dolegliwości żołądkowych, a także stanów zapalnych skóry. Z babki lancetowatej przyrządzić można okłady, maść, nalewkę czy syrop. 

Co to jest babka lancetowata? 

Babka lancetowata (babka wąskolistna) należy do rodziny babkowatych. Zaliczyć tu można także inne gatunki babki: 

• babkę zwyczajną (szerokolistną), zwaną także babką pospolitą  
• babkę płesznik 

Jak wygląda babka lancetowata? Wyróżnia się wąskimi, lancetowymi liśćmi zebranymi w rozetkę oraz białymi lub różowymi kwiatami. Z kolei babka zwyczajna ma szersze i mniej podłużne liście. Poza wyglądem liści, gatunki babki różnią się nieco składem i właściwościami. Więcej garbników zawiera babka lancetowata, a babka zwyczajna ma przez to słabsze działanie wykrztuśne. Czy babka lancetowata jest jadalna? Roślina ta może być spożywana w postaci naparów czy syropów, a z młodych liści babki można przyrządzić pyszną i zdrową sałatkę.  

Liście babki lancetowatej zawierają wiele związków aktywnych, odpowiadających za unikatowe właściwości lecznicze tej rośliny. Są to m. in.: 

• kwasy organiczne (kwas askorbinowy, cynamonowy, benzoesowy, wanilinowy oraz fumarowy) 
• garbniki o działaniu ściągającym, przeciwzapalnym, bakteriobójczym oraz wspomagającym pracę układu odpornościowego 
• flawonoidy o aktywności przeciwzapalnej oraz uszczelniającej ściany naczyń krwionośnych 
• glikozydy irydoidowe działające przeciwzapalnie i bakteriobójczo 
• pektyny mające zdolność wiązania wody w świetle jelit i pobudzania ich perystaltyki 
• witaminy i składniki mineralne (witaminę C, witaminę K, potas, cynk, żelazo) 

W celach leczniczych wykorzystuje się przede wszystkim liście babki lancetowatej, które najlepiej zbierać w okresie od maja do września. Babka lancetowata suszona dostępna jest w aptekach oraz sklepach zielarskich. Można także samodzielnie zbierać i suszyć roślinę. Gdzie rośnie babka lancetowata? Roślina występuje na całym świecie, rośnie na łąkach i polach, uprawiana jest także w ogrodach. 

Babka lancetowata – zastosowanie  

Babka lancetowata wykazuje szereg właściwości leczniczych.  

• działa przeciwzapalnie i przeciwgorączkowo  
• wspomaga pracę układu pokarmowego  
• wspomaga gojenie się skóry  

Babkę można stosować zarówno wewnętrznie, w postaci naparu, nalewki czy syropu, jak i zewnętrznie jako maść czy okłady. 

Jakie właściwości lecznicze ma babka lancetowata?

Babka lancetowata na rany i na skórę  

Dzięki wysokiej zawartości aukubozydu o właściwościach przeciwzapalnych, babka wykazuje działanie antybakteryjne i wspomaga gojenie się ran. Babka lancetowata na rany może być stosowana w celu łagodzenia owrzodzeń, oparzeń czy odleżyn. Znajduje zastosowanie jako środek wspomagający gojenie ukąszeń owadów, redukujący zaczerwienienie i obrzęk. Babka lancetowata może wspomóc walkę z żylakami, pobudzając krążenie krwi oraz wzmacniając ściany naczyń krwionośnych.  

Babka lancetowata na żołądek i układ pokarmowy  

Roślina wspomaga trawienie, działa przeciwzapalnie i rozkurczająco. Zawarte w babce lancetowatej garbniki działają ściągająco na śluzówkę żołądka i zmniejszają jej przekrwienie. Z kolei pektyny wspomagają perystaltykę jelit i usprawniają pasaż treści jelitowej, co może pomóc w walce z zaparciami. 

Właściwości wykrztuśne babki lancetowatej 

Babka lancetowata wykazuje działanie wykrztuśne, pobudza wydzielanie śluzu w drogach oddechowych. Działa rozkurczająco na oskrzela, redukuje suchy kaszel i chrypkę. Babka lancetowata jest składnikiem syropów na kaszel i mogą ją stosować nawet małe dzieci.  

Pozostałe właściwości zdrowotne babki lancetowatej 

Babka lancetowata może łagodzić stany zapalne spojówek – wystarczy wykonać okłady z naparu. Roślina może wspomagać naturalną odporność organizmu, a także walkę z infekcjami pasożytniczymi. Ponieważ babka lancetowata łagodzi świąd i podrażnienia, dlatego może być wykorzystana jako naturalny środek do higieny intymnej. 

Babka lancetowata – jak przygotować? 

Liście babki lancetowatej należy suszyć w temperaturze 35-40 stopni, po ich równomiernym rozłożeniu na papierze. Babkę lancetowatą można wykorzystać do przyrządzenia naparu. Jak parzyć babkę lancetowatą? Wystarczy zalać łyżkę ziół wrzącą woda, po czym zaparzać pod przykryciem przez 15 minut. Napar można pić w celu wspomagania pracy układu pokarmowego, a także łagodzenia stanów zapalnych. 

Aby złagodzić kaszel, można sięgnąć po syrop z babki lancetowatej. W aptekach nie brakuje syropów zawierających ten składnik. Syrop można przyrządzić także samodzielnie. Potrzebne będą następujące składniki: 

• 100 g rozdrobnionych liści babki 
• 200 g miodu 
• 500 g cukru 

Liście należy zalać wodą tak, aby zakryta była ich powierzchnia. Zioła należy gotować na wolnym ogniu, stopniowo dodając miód i cukier. Gorący syrop należy przelać do butelki i zakręcić, po czym przechowywać w suchym i chłodnym miejscu syrop z babką lancetowatą. Na jaki kaszel go stosować? Ma on uniwersalne zastosowanie – ułatwia wykrztuszanie w kaszlu mokrym oraz łagodzi kaszel suchy. 

Z liści babki lancetowatej można wykonać okłady na owrzodzenia i żylaki. Aby przygotować babkę lancetowatą na rany, wystarczy lekko ugnieść liście i położyć na skórze, po czym owinąć bandażem. Okład najlepiej jest pozostawić na kilka godzin. Można przyrządzić także maść z babki lancetowatej, mieszając szklankę świeżych, posiekanych liści babki z półtora szklanki oliw z oliwek. Mieszankę należy umieścić w zamkniętym słoiku i poddać kąpieli wodnej przez trzy godziny. Potem miksturę trzeba przecedzić i po przestudzeniu wymieszać z półtora łyżki roztopionego wosku pszczelego. 

Babka lancetowata w kosmetyce 

Z racji właściwości antybakteryjnych, babka lancetowata może być wykorzystana jako składnik kosmetyków do cery trądzikowej. Ponadto ekstrakty z tej rośliny wzbogacają formuły kosmetyków do cery dojrzałej, a także skłonnej do podrażnień – toników, kremów oraz maseczek. 

Babka lancetowata – przeciwwskazania i skutki uboczne 

Jedynym przeciwwskazaniem do stosowania babki lancetowatej jest uczulenie na tą roślinę. W przypadku takiej nadwrażliwości mogą pojawić się biegunki, wymioty i nudności. Naparu nie zaleca się podawać kobietom w ciąży i karmiącym piersią.  

Bibliografia: 

1. Parus A., Grys A., Babka lancetowata – właściwości lecznicze; Postępy Fitoterapii 3/2010; 162 – 165
2. Samuelsen AB. The traditional uses, chemical constituents and biological activities of Plantago major L. A review. J Ethnopharmacol. 2000;71(1-2):1-21.