5 największych mitów o metabolizmie

Odchudzasz się? Na pewno niejednokrotnie słyszałaś zdanie: „musisz przyspieszyć metabolizm!”. Ale czy to prawda? I czym tak naprawdę jest ten metabolizm, o którym mówią wszystkie koleżanki na diecie? Wyjaśnia dr Ewa Berlińska, specjalistka dietetyki oraz dermatolożka.

Metabolizm – czym jest?

Metabolizm to szereg przemian biochemicznych zachodzących w naszym organizmie oraz towarzyszących im przemian energetycznych. Często nazywamy go również przemianą materii. Na całość tych przemian składa się katabolizm i anabolizm. Są to procesy ciągłe i nieustannie zachodzą w naszym organizmie.

– Proces metabolizmu można porównać do wagi z dwoma szalkami – na jednej szalce znajdują się procesy rozpadu (kataboliczne) na drugiej budulcowe (anaboliczne). W zależności, których procesów zachodzi więcej, te dominują. Wiek stanowi w przypadku przemian materii kluczowy czynnik. Wraz z nim szybkość metabolizmu maleje – wyjaśnia dr Ewa Berlińska.

Katabolizm to proces rozpadu związków, które dostarczyliśmy wraz z pożywieniem. W jego wyniku węglowodany, tłuszcze czy białka ulegają degradacji i są rozkładane do prostych związków nieorganicznych, takich jak dwutlenek węgla czy woda. Procesowi temu towarzyszy wydzielanie znacznych ilości energii, która jest nam niezbędna do utrzymania prawidłowej temperatury ciała, skurczów mięśni czy usuwania szkodliwych produktów przemiany materii z naszego organizmu.

Anabolizm natomiast to reakcja chemiczna polegająca na budowie tkanek organizmu (zwłaszcza mięśniowych). To proces przeciwny do katabolizmu. Wymaga od nas dostarczenia energii z zewnątrz.

– U dzieci i młodzieży, ze względu na intensywny wzrost i rozwój, stwierdza się przewagę procesów anabolicznych nad katabolicznymi. U osób dorosłych jest zupełnie odwrotnie, wtedy to katabolizm zaczyna dominować nad procesami „budującymi”. Procesy te współistnieją w tym samym czasie – w różnych okresach życia człowieka, z przewagą katabolizmu lub anabolizmu – dodaje dr Berlińska.

Metabolizm – co go spowalnia?

• niskokaloryczne śniadanie,
• trening na czczo,
• trening o złej porze: początek dnia to idealny czas na ćwiczenia dynamiczne jak bieganie, czy zajęcia fitness, wieczór na spokojniejsze ćwiczenia,
• przejadanie się,
• stres i brak snu.

Metabolizm – co go przyspiesza?

• śniadania bogate w węglowodany złożone i błonnik,
• picie dużej ilości wody,
• spożywanie przypraw: papryczki chilli, pieprzu Cayenne, imbiru, czosnku, cynamonu,
• spożywanie kwasów tłuszczowych omega-3, które zapobiegają otyłości dzięki hamowaniu lipogenezy (dobrym źródłem tych kwasów jest: olej lniany, rzepakowy, nasiona lnu, orzechy włoskie, ryby oraz tran),
• zróżnicowana aktywność fizyczna,
• dobry sen i brak stresu.

O metabolizmie krąży wiele mitów. Postaramy się obalić najpopularniejsze z nich.

Mit o metabolizmie nr 1 – całkowite wykluczenie węglowodanów przyspiesza metabolizm

– To błąd, szczególnie jeśli regularnie ćwiczymy. Zawarty w węglowodanach glikogen jest niezbędny mięśniom do prawidłowej odbudowy. Zbyt niski poziom tej substancji w ciele powoduje spadek siły i sprawia, że ćwiczenia przestają być wykonywane z pożądaną intensywnością. W efekcie w trakcie treningu spalisz mniej kalorii – mówi dr Berlińska.

Co polecamy? Posiłki oparte na brązowym ryżu, kaszy quinoa, płatkach owsianych oraz słodkich ziemniakach.

Mit o metabolizmie nr 2 – treningi kardio są najlepszym sposobem na podkręcenie metabolizmu

– Owszem, poprawiają one wydolność i wytrzymałość, ale przemianę materii przyspieszają tylko na czas treningu. Najlepszym sposobem na pobudzenie metabolizmu są treningi interwałowe. Częste zmiany tempa (i tym samym zmiany tętna) przyczyniają się do przyspieszenia metabolizmu, a efekt ten utrzymuje się jeszcze przez wiele godzin – dodaje dr Berlińska.

Mit o metabolizmie nr 3 – częste posiłki przyspieszają metabolizm

Słyszałaś, że częste posiłki podkręcą twoją przemianę materii, a tym samym szybciej schudniesz? To mit. Liczba posiłków nie ma tu większego znaczenia.

– W toku tysięcy lat ewolucji nasz organizm musiał radzić sobie z niedostatkiem, a nie współczesnym nadmiarem jedzenia. Mając takie doświadczenie, z kilkoma godzinami bez posiłku radzi sobie bez mrugnięcia okiem, nie musisz się więc obawiać, że przerwy między nimi będą miały jakikolwiek wpływ na przemianę materii – tłumaczy dr Berlińska.

Mit o metabolizmie nr 4 – wielokrotne odchudzanie trwale uszkadza metabolizm

– Nie ma żadnych badań, które potwierdzałyby istnienie takiego zjawiska. Utrata masy ciała powoduje za to zmiany hormonalne, które sprawiają, że długo po zakończeniu odchudzania pozostajemy bardziej głodni. To właśnie, w połączeniu z powrotem do starych nawyków oraz nieprzestrzeganiem niższego zapotrzebowania kalorycznego wywołuje efekt jojo – wyjaśnia dr Berlińska.

Mit o metabolizmie nr 5 – częstotliwość wypróżniania świadczy o szybkiej przemianie materii

– Częste wypróżnianie jest przez wiele osób mylnie kojarzone z tempem przemiany materii. Mówi się, że im częstsze wizyty w toalecie, tym szybszy metabolizm. Oczywiście tego typu stwierdzenia nie mają nic wspólnego z prawdą. Okazuje się, że przemiana materii ma się nijak do częstych wizyt w toalecie – dodaje specjalistka.

Tekst powstał we współpracy z Lux PR Public Relations.