Wolnowar – co to jest i jaki wybrać? Dania z wolnowaru 

Wolnowar to urządzenie kuchenne idealnie wpisujące się w popularną ideę slow food. Przyrządzenie potrawy z jego wykorzystaniem zajmuje co najmniej kilka godzin, w czasie których składniki mają szansę połączyć się, by danie mogło nabrać głębi smaku. Jak działa wolnowar i jakich przepisów można użyć do gotowania w tego typu garnku? 

Co to jest wolnowar i jak działa? 

Wolnowar (ang. slow cooker) jest rodzajem garnka elektrycznego składającego się z wyjmowanego naczynia, w którym przygotowuje się potrawę oraz z zewnętrznej części podgrzewającej to naczynie. Umożliwia powolne gotowanie dań w niskiej temperaturze (do 100°C), a także długotrwałe utrzymywanie ich w cieple.  

Dania z wolnowaru 

W wolnowarze z powodzeniem przyrządzisz przede wszystkim zupy i dania jednogarnkowe na bazie warzyw, mięsa i produktów zbożowych, w tym ryżu czy makaronu. W tym garnku wygodnie możesz ugotować potrawy tradycyjnej polskiej kuchni, takie jak rosół, gulasz, żeberka, bigos czy karkówka. W wolnowarze możesz również przygotować warzywa (np. ziemniaki), a także mięso (np. kurczaka) w całości. Co więcej, niektóre garnki nadają się do przyrządzania ciast. 

Czy warto kupić wolnowar?  

Jak w przypadku większości urządzeń kuchennych, to czy warto je nabyć, zależy przede wszystkim od indywidualnych potrzeb potencjalnego użytkownika sprzętu. Zanim podejmiesz własną decyzję, zastanów się, jak często korzystałabyś z wolnowaru i rozważ podstawowe plusy i minusy tego urządzenia.

Do niewątpliwych zalet wolnowaru należą: 

• możliwość długotrwałego utrzymywania potrawy w temperaturze optymalnej do spożywania, 
• ograniczenie czasu poświęcanego na przygotowanie potrawy (po umieszczeniu produktów w wolnowarze nie musisz stale nadzorować procesu gotowania), 
• jednolite warunki gotowania, które zmniejszają ryzyko np. przypalenia produktu, 

• możliwość używania garnka w warunkach, gdzie nie ma dostępu do kuchenki i piekarnika (do korzystania z wolnowaru potrzebujesz tylko prądu z gniazdka elektrycznego), 
• ograniczenie powstawania niektórych szkodliwych dla zdrowia substancji, które wytwarzane są w procesach obróbki termicznej w wysokiej temperaturze (np. akryloamidu).

Wśród minusów związanych z użytkowaniem sprzętu można wymienić: 

• długi czas potrzebny do przyrządzenia potrawy (zwykle 3-12 godzin) i związana z tym konieczność planowania posiłków z dużym wyprzedzeniem, 

• duże straty wartości odżywczych (przede wszystkim witamin, m.in. witaminy C i witamin z grupy B) związane z długotrwałym oddziaływaniem ciepła na produkty, 
• wolnowar nie nadaje się do przygotowania niektórych typów potraw, 
• dania przygotowane w garnku tego typu mogą wydawać się wodniste – nawet jeśli nie dodajemy do nich dużej ilości płynów (związane jest to z „uwięzieniem” pary wodnej pochodzącej z produktów wewnątrz szczelnie zamykanego urządzenia). 

Choć wydaje się to nieintuicyjne, korzystanie z wolnowaru – pomimo długiego czasu gotowania – nie wiąże się z większym zużyciem energii elektrycznej. Garnki tego typu mają niską moc i produkuje się je z materiałów, które długotrwale utrzymują temperaturę, dlatego ilość prądu potrzebna do przygotowania potrawy jest zwykle niższa niż w przypadku korzystania z tradycyjnej kuchenki elektrycznej. 

Jaki wolnowar wybrać? 

Wolnowary dostępne na rynku różnią się wielkością, materiałami wykonania oraz możliwymi do ustawienia parametrami. Przed zakupem warto rozważyć te podstawowe czynniki związane z funkcjonowaniem urządzenia tak, by najlepiej dopasować je do swoich potrzeb. 

1. Pojemność. Najmniejsze urządzenia mają pojemność około 2 litrów, największe nawet do 8 litrów. Możesz przyjąć, że na przygotowanie posiłku dla jednej osoby będziesz potrzebować niecałego litra objętości. Duże garnki sprawdzą się w przypadku jednoczesnego gotowania wielu porcji potrawy, jednak zajmują również bardzo dużo miejsca w kuchni. Gotowanie w nich małej ilości potrawy może zwiększać ryzyko przypalenia dania.
2. Materiał wykonania garnka. Najczęściej są to stal nierdzewna, ceramika lub kamionka. Przed wyborem modelu garnka dowiedz się, czy dane tworzywo nadaje się dodatkowo do wykorzystania w piekarniku i na kuchenkach (jeśli chciałabyś korzystać np. z opcji podpieczenia lub podsmażenia potrawy w tym samym naczyniu).
3. Dostępne ustawienia parametrów gotowania. Sprawdź, jak precyzyjnie możesz określić temperaturę i czas gotowania. 

Wolnowar – przepisy  

Przepisy na dania jednogarnkowe są najbardziej typowymi do przyrządzania w wolnowarze. Poniżej znajdziesz przepis na wegańskie chilli – na jego przykładzie zobaczysz, jak może wyglądać gotowanie przy wykorzystaniu urządzenia.  

Wegańskie chilli z wolnowaru  

Składniki: 

• 1 cebula, posiekana, 
• 3 ząbki czosnku, posiekane lub przeciśnięte przez praskę, 
• 1 czerwona papryka, pokrojona w cienkie paski, 
• 3 puszki czerwonej lub czarnej fasoli, odsączonej z zalewy, 

• 200 ml przecieru pomidorowego, 
• 2 łyżki koncentratu pomidorowego, 
• 2 łyżki oliwy z oliwek, 
• ½ szklanki wody, 
• 1/2 łyżeczki ostrej papryki w proszku (lub więcej, do smaku), 

• 1/2 łyżeczki soli (lub więcej, do smaku), 
• 1 łyżka kminu rzymskiego, 
• 1 łyżeczka oregano, 
• 1 łyżeczka wędzonej papryki słodkiej w proszku, 
• dodatki do podania, np. świeże pieczywo lub ugotowany ryż, pokrojone awokado, pokrojona dymka lub liście kolendry. 

Przygotowanie: 

1. Wszystkie składniki umieść w wolnowarze i wymieszaj. 
2. Przykryj przykrywką.
3. Gotuj na dużej mocy przez 4 godziny lub na niskiej przez 8 godzin. 
4. Spróbuj i ewentualnie dopraw do smaku. 

Bibliografia: 

1. Haws S. (2018) Using the Convenient Slow Cooker Safely, Food and Nutrition, dostęp z: https://digitalcommons.usu.edu/extension_curall/1906/.