Dieta niskokaloryczna – zasady, efekty, przeciwwskazania

Dieta o obniżonej energetyczności względem zapotrzebowania organizmu, która tworzy deficyt energii i umożliwia utratę masy ciała.

Inne nazwy: dieta ubogoenergetyczna, redukcyjna, LCD, low calorie diet.

Dieta niskokaloryczna – zasady

Zasady: dieta o obniżonej energetyczności względem zapotrzebowania organizmu, która zapewnia 800–1200 kcal dziennie dla kobiet i 1500–1800 kcal dla mężczyzn. W ten sposób tworzy deficyt energii i umożliwia utratę masy ciała. Tym samym terminem często określa się wszelkie diety o niższej podaży energii, niż jest wydatkowana w danym organizmie.

Co ważne, deficyt energii można też stworzyć poprzez zwiększenie poziomu aktywności fizycznej; połączenie diety niskokalorycznej i treningów daje najszybsze i najtrwalsze efekty utraty wagi. Uważa się jednak, że najkorzystniej jest stwarzać deficyt wynoszący ok. 500 kcal dziennie, w połowie uzyskany za pomocą diety, a w połowie – za sprawą ruchu.

Choć skład niskokalorycznej diety i proporcje składników odżywczych mogą być różne, zwykle zaleca się menu zapewniające standardowo 15–25 proc. energii w postaci białka, 45–65 proc. energii jako węglowodany, a 20–35 proc. kalorii z tłuszczu, a przy tym 20–35 g błonnika dziennie.

Diety niskokaloryczne pozwalają na utratę 0,5–1 kg tygodniowo, najwięcej w początkowych tygodniach stosowania, co jest związane z dużą utratą wody. Według badań pomagają zmniejszyć masę ciała o mniej więcej 8 proc. w ciągu pierwszych sześciu miesięcy.

Diety tego typu są przeznaczone do stosowania w ograniczonym okresie, aż do osiągnięcia zamierzonego efektu. Do tej kategorii można zaliczyć większość diet odchudzających.

Dieta niskokaloryczna – wskazania

Dla kogo: dla wszystkich, którzy chcą schudnąć w krótkim czasie, wybierając produkty spożywcze według swoich preferencji czy możliwości. Należy jednak pamiętać, że diety zapewniające poniżej 1000 kcal u kobiet i poniżej 1200 kcal u mężczyzn, a także restrykcje kaloryczne u dzieci i osób niepełnoletnich, powinny być stosowane pod kontrolą lekarza. Diety LCD nie nadają się dla osób z prawidłową lub tym bardziej zbyt niską masą ciała, zaburzeniami odżywiania, niedożywionych, chorych. Do przeciwwskazań w stosowaniu należy też ciąża, karmienie piersią, podeszły wiek.

Dieta niskokaloryczna – zalety, efekty

Plusy: dieta LCD nie może nie zadziałać – niezależnie od rodzaju spożywanych produktów. Jeśli tylko jest zbilansowana, umożliwia bezpieczną utratę nadwagi. Pozbycie się nawet niewielkiej nadwyżki kilogramów (np. 10 proc. masy ciała) daje korzyści zdrowotne w postaci obniżenia ciśnienia krwi czy poziomu cholesterolu LDL we krwi.

Na diecie niskokalorycznej można też z reguły pozwolić sobie czasem na niezbyt dietetyczne produkty, o ile zachowany jest deficyt kalorii. To może ułatwiać stosowanie diety, choć ma też wady.

Po upływie 12 tygodni dieta niskokaloryczna daje podobne efekty co diety o jeszcze niższym poziomie energii (VLCD), może więc być stosowana w ich miejsce, a dzięki temu ograniczyć ewentualne niedobory składników odżywczych i efekt jo-jo.

Dieta niskokaloryczna – przeciwwskazania

Minusy: dieta wymaga liczenia kalorii i ograniczeń w menu, dając przy tym dość nietrwałe efekty. Działa w krótkim okresie, do czasu, aż organizm dostosuje tempo metabolizmu do niższego poziomu energii, co skutkuje zatrzymaniem się utraty wagi (tzw. efekt plateau). Po powrocie do bardziej kalorycznej diety następuje efekt jo-jo, czyli ponowne przybieranie na wadze, zwłaszcza jeśli zwiększanie spożycia kalorii nie następuje stopniowo w dłuższym okresie, w połączeniu ze podniesieniem poziomu aktywności fizycznej.

LCD jest niełatwa do utrzymania, bo wymaga ciągłej kontroli jadłospisu; im mniej też kalorii, tym mniej sycąca i znośna staje się dieta; sposobem na poprawę tej sytuacji jest wybór niskokalorycznego menu typu niskoglikemicznego, a najlepiej diety wolumetrycznej.

Stosowanie diety niskokalorycznej nie musi wymagać zmiany nawyków żywieniowych na lepsze. Przy deficycie kalorycznym efekt odchudzania pojawia się niezależnie od jakości diety, co może zachęcać do stosowania niezbilansowanego albo wręcz niezdrowego menu.

Wbrew dotychczasowym nadziejom zbilansowany niskokaloryczny jadłospis nie ma potencjału wydłużania długości życia.