Dieta ketogeniczna – zasady, efekty, przeciwwskazania

Dieta lecznicza stworzona w latach 20. ubiegłego wieku, stosowana u dzieci i młodzieży z padaczką, a także w rzadkich chorobach metabolicznych czy neurologicznych. Powoduje zwiększenie produkcji ciał ketonowych, powstających z tłuszczów pod nieobecność glukozy. Wywołuje to stan ketozy, gdy ciała ketonowe są spalane jako źródło energii.

Inne nazwy: dieta ketogenna

Dieta ketogeniczna – zasady

Zasady: dieta lecznicza stworzona w latach 20. ubiegłego wieku, stosowana u dzieci i młodzieży z padaczką, a także w rzadkich chorobach metabolicznych czy neurologicznych. Powoduje zwiększenie produkcji ciał ketonowych, powstających z tłuszczów pod nieobecność glukozy. Wywołuje to stan ketozy, gdy ciała ketonowe są spalane jako źródło energii. Metoda ta pomaga ograniczyć częstość i dotkliwość napadów padaczkowych. Dieta charakteryzuje się wysokim udziałem tłuszczu, umiarkowanym poziomem białka i bardzo niskim – węglowodanów. U dzieci zalecane dawki tłuszczu w stosunku do łącznej ilości białka i węglowodanów wynoszą zwykle 4:1; menu obfituje w tłuste produkty mleczne, a często też w bardziej ketogenny tłuszcz kokosowy. Dieta jest przeznaczona do stosowania przez względnie krótki czas, wynoszący zwykle kilka lat.

Dieta ketogeniczna – wskazania

Dla kogo: dieta jest zalecana indywidualnie i stosowana tylko pod kontrolą lekarza u osób niepełnoletnich w przypadkach, gdy leczenie farmakologiczne nie przynosi pożądanych efektów. Menu ketogeniczne nie jest zalecane dla dorosłych z epilepsją, dla których lepszym rozwiązaniem może być dieta niskoglikemiczna lub zmodyfikowana dieta Atkinsa. W przypadku braku wskazań lekarskich stosowanie ketogenicznego menu jest odradzane – również w celu odchudzania. Chociaż podobne działanie – i efekt spalania tłuszczu – zapewniają modne diety niskowęglowodanowe, są uważane za niekorzystne dla nerek i wątroby m.in. z uwagi na zbyt wysoki poziom białka.

Dieta ketogeniczna – zalety, efekty

Plusy: dieta ketogeniczna naśladuje efekty głodówki, zmuszając organizm do spalania tłuszczów, ale może być stosowana w dłuższym terminie niż post czy podobnie działająca dieta płynna, bez niekorzystnych skutków niedoborów pokarmowych. Jest skuteczna i pozwala zmniejszyć dawki stosowanych leków lub zastąpić leczenie farmakologiczne.

Dieta ketogeniczna – przeciwwskazania

Minusy: dieta powoduje problemy zdrowotne, ponieważ ciała ketonowe obciążają nerki i wątrobę. Na początku leczenia pojawiają się objawy takie jak zmęczenie, odwodnienie, mdłości, wymioty i zaparcia.

Z czasem kuracja prowadzi do rozwoju kwasicy utajonej, hipoglikemii, niedoborów składników mineralnych, witamin, antyoksydantów, błonnika, ale też i białka; możliwe skutki uboczne to również opóźnienie rozwoju, utrata masy mięśniowej, zmniejszenie gęstości masy kostnej, zapalenie trzustki, powstawanie kamieni żółciowych i nerkowych, wysoki poziom cholesterolu i lipidów we krwi, zmiany zachowania u dzieci, nieregularne miesiączki u dziewcząt. Stosowanie diety jest trudne – wymaga m.in. ścisłej kontroli składu posiłków, odważania porcji, badania odczynu moczu, częstych konsultacji lekarskich. Menu jest monotonne i dość nieatrakcyjne smakowo, wymaga ograniczenia spożycia smacznych i wartościowych produktów roślinnych – owoców, przetworów zbożowych i warzyw. Bez odpowiedniej kontroli fachowca może nie być pomocna ani bezpieczna.