Czym spowodowana jest alergia na mleko? Czym można je zastąpić w diecie?

Alergia na mleko występuje bardzo powszechnie. Objawy uczulenia mogą pojawić się już kilka minut po spożyciu produktu. Z reguły dotyczą przewodu pokarmowego i skóry, ale zdarza się, że wywołują objawy wstrząsu anafilaktycznego.

Obecnie diagnozuje się coraz większą ilość chorób alergicznych. Alergenami są substancje wziewne i pokarmowe. Jeśli objawy uczulenia występują u niemowląt – wówczas mówimy o alergii wrodzonej, jednakże zdarza się, że dolegliwości występują u dorosłych, gdyż alergię można „nabyć” w dowolnym wieku. Wyróżnia się alergie wziewne, alergie pokarmowe i kontaktowe – w zależności od tego, jaką drogą alergen styka się z komórkami organizmu. Wzrost ilości chorób alergicznych związany jest z rozwojem cywilizacji i coraz większą ilością chemicznych czynników, które wpływają na organizm. Alergia pokarmowa na mleko jest najczęstszą alergią pokarmową. Dotyczy głównie niemowląt i małych dzieci, ale może pojawić się także u dorosłych. Właściwości uczulające ma nie tylko samo mleko, ale produkty zawierające białka mleka krowiego.

Co uczula w mleku?

Alergia pokarmowa na mleko krowie związana jest głównie z nieprawidłową reakcją organizmu na białka w nim zawarte. Mleko w swoim składzie zawiera białka serwatkowe i kazeinowe, do których należą laktoalbumina, laktoglobulina, beta-laktoglobulina, kazeina i glikoproteina. Można być uczulonym na wszystkie frakcje białek, jednakże najsilniejsze właściwości uczulające posiada kazeina i beta- laktoglobulina. Niektóre z tych białek występują także w mleku kozim i owczym, a także w mięsie, więc reakcje alergiczne mogą dotyczyć również tych produktów.

Uczulenie czy nietolerancja?

Ważne jest różnicowanie tych dwóch stanów, gdyż jest to warunkiem doboru właściwej diety. Nietolerancja dotyczy cukru mlekowego (laktozy) i zaburzeń w jego procesach trawiennych. Związana jest z niedoborami enzymu – laktazy, odpowiedzialnego za rozkład cukrów. Alergia to reakcja uczuleniowa organizmu na zawarte w mleku białka.

Objawy uczulenia na mleko

Alergia na mleko może być przyczyną wielu dolegliwości. Chociaż najczęstsze (z racji tego, że jest to alergia pokarmowa) dotyczą układu pokarmowego, jednak często też spotyka się zaburzenia ze strony skóry, oczu, układu oddechowego i ogólnego złego samopoczucia. Objawy mogą dotyczyć jednego z układów lub obejmować wiele narządów. Do głównych symptomów uczulenia na mleko należą: bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka. U niemowląt mogą wystąpić kolki, zaparcia, niechęć do jedzenia. Ponadto może pojawić się katar i trudności w oddychaniu. Skóra może pokryć się swędzącą wysypką, zlokalizowaną najczęściej w zgięciach łokci i kolan. Świąd może też dotyczyć oczu i być przyczyną zapalenia śluzówek. Spotykane są także zmiany na błonie śluzowej jamy ustnej i okolicy ust (zajady).

Najgroźniejszym objawem nietolerancji i alergii na mleko jest wstrząs anafilaktyczny, czyli bardzo intensywna reakcja organizmu na alergen, rozwijająca się w krótkim czasie i zagrażająca życiu. Jej głównymi objawami są: zblednięcie, zlewne poty, zaburzenia rytmu serca, wymioty, utrata przytomności, wzrost częstości akcji serca oraz spadek ciśnienia tętniczego krwi. W przebiegu reakcji dochodzi do nagłego skurczu oskrzeli i obrzęku krtani. Na skutek braku prawidłowej wentylacji rozwija się duszność, która przy braku pomocy może prowadzić do śmierci.

Jakie mleko dla niemowląt z alergią pokarmową?

W przypadku zaobserwowania powyższych objawów można podejrzewać alergię na mleko. Jednakże objawy są mało charakterystyczne i mogą świadczyć o wielu innych chorobach. W związku z tym, zanim wdrożona zostanie dieta eliminacyjna z wykluczeniem mleka i jego produktów, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem i dietetykiem. Mleko jest źródłem wapnia i witamin i ważne jest, aby przy jego usunięciu z diety dostarczać organizmowi tych składników w innych pokarmach.

Decyzja dotycząca jakie mleko na alergię pokarmową u niemowląt należy wybrać, powinna być podejmowana ostrożnie i z pomocą pediatry. Jeżeli w rodzinie dziecka występuje alergia na mleko można, celem zapobiegania ewentualnym dolegliwościom, zastosować hipoalergiczne mleko modyfikowane. Takie preparaty oznaczane są symbolem HA przy nazwie produktu. Mają skład odżywczy zbliżony do mleka, jednakże cząsteczki białek w nim zawarte są podzielone na mniejsze składowe, co ułatwia ich wchłanianie.

Jeżeli u dziecka wystąpiły objawy alergii na mleko, konieczne jest włączenie preparatu modyfikowanego o wysokim stopniu hydrolizy zawartych w nim białek. Istnieją dwa rodzaje takich mieszanek: hydrolizat białkowy i mieszanka elementarna. Charakteryzuje je występowanie niezwykle małych cząstek białka, które w zasadzie pozbawione są właściwości uczulających. Preparaty te wydawane są tylko z zalecenia lekarza, na wystawioną receptę. Niestety mleka dla dzieci z alergią pokarmową charakteryzuje gorszy smak i zapach.