Dieta eliminacyjna – zasady, efekty, przeciwwskazania

Dieta eliminacyjna wyklucza składniki wywołujące niekorzystne efekty w organizmie w celu wykrycia przyczyn lub leczenia skutków nadwrażliwości pokarmowej. Diagnostyczna dieta eliminacyjna wymaga specjalnej procedury i obserwacji; zwykle wyklucza najczęściej występujące alergeny.

Inne nazwy: dieta lecznicza

Dieta eliminacyjna – zasady

Zasady: dieta wykluczająca składniki wywołujące niekorzystne efekty w organizmie w celu wykrycia przyczyn lub leczenia skutków nadwrażliwości pokarmowej. Diagnostyczna dieta eliminacyjna wymaga specjalnej procedury i obserwacji; zwykle wyklucza najczęstsze alergeny (mleko i przetwory, białko jaja, zboża glutenowe, orzechy, cytrusy, ryby i owoce morza, soja, pomidory), które są stopniowo wprowadzane do menu w ramach tzw. diety prowokacyjnej; trwa zwykle od kilku tygodni do miesięcy. Lecznicza dieta eliminacyjna wyklucza (lub ogranicza) niekorzystne produkty na stałe. Do diet eliminacyjnych stosowanych z wyboru należą też diety wegetariańskie oraz różnego rodzaju odchudzające.

Dieta eliminacyjna – wskazania

Dla kogo: dieta stosowana jest z polecenia i pod kontrolą lekarza, a przeznaczona dla osób z nadwrażliwością pokarmową, czyli w przypadkach alergii pokarmowych, nietolerancji ze strony układu trawienia, a także sytuacji, gdy metabolity czy inne związki pochodzące z produktów spożywczych zaburzają równowagę biochemiczną organizmu. Odpowiednio skomponowane diety eliminacyjne są stosowane również w ciąży i karmieniu piersią, przy celiakii, cukrzycy, zaburzeniach pracy jelit, kamicy nerkowej czy żółciowej, dnie szczawianowej, fenyloketonurii itp. Należy pamiętać, że jadłospisy wyłączające ważne produkty spożywcze, a zwłaszcza całe ich grupy, nie są przeznaczone do stosowania bez przyczyn medycznych. W przypadku specjalnych potrzeb żywieniowych mogą wymagać suplementacji przepisanej przez lekarza.

Dieta eliminacyjna – zalety, efekty

Plusy: prawidłowa lecznicza dieta eliminacyjna powoduje ustąpienie objawów alergii czy nietolerancji pokarmowej, a nawet samej alergii, zwłaszcza u dzieci. Pozwala zlikwidować lub ograniczyć bóle brzucha, wzdęcia, biegunki, zmiany skórne, migrenowe bóle głowy, trudności w koncentracji, bóle mięśni, nieżyt nosa. Poprawia funkcjonowanie układu trawienia, w tym wchłanianie składników odżywczych i odporność na patogeny. Pomaga uniknąć szkodliwego wpływu na metabolizm niezalecanych produktów. Skuteczność diet eliminacyjnych w likwidowaniu objawów nadwrażliwości równoważy trudy stosowania jej w praktyce.

Dieta eliminacyjna – przeciwwskazania

Minusy: skuteczność diety wymaga rygorystycznego przestrzegana. Dieta eliminacyjna jest często trudna do zbilansowania i stosowania w praktyce, zwłaszcza przy większej liczbie „zakazanych” produktów.

Unikanie niepożądanych związków jest możliwe tylko dzięki dokładnemu czytaniu etykiet produktów i ścisłej kontroli jadłospisu. Gdy dieta jest stosowana w celach diagnostycznych, wiąże się to również ze skrupulatnym rejestrowaniem składu posiłków i obserwowanych objawów. Wykrycie problematycznych produktów może być trudne przy alergiach krzyżowych, opóźnionym czasie reakcji, nadwrażliwości na wiele różnych czynników naraz, a zwłaszcza na dodatki żywności, które występują w niezmiernie szerokiej grupie produktów przetworzonych. Diagnoza alergii wymaga też odpowiednich badań medycznych, a wprowadzanie diety prowokacyjnej powinno odbywać się pod kontrolą lekarza z uwagi na możliwość wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego. Przy eliminacyjnej diecie leczniczej wykluczenie danego produktu, a zwłaszcza całej ich grupy, stwarza konieczność uwzględnienia w menu innych źródeł zawartych w nich składników. W przypadku niedożywienia i specjalnych potrzeb żywieniowych wymaga też zwykle suplementacji według zaleceń lekarza.