6 sposobów na poprawę trawienia bez wyrzeczeń

O swoim układzie pokarmowym zaczynasz myśleć dopiero wtedy, gdy dopadnie cię niestrawność, zgaga czy ból brzucha. Za późno! Mamy dla ciebie 6 złotych zasad, które poprawią trawienie i zapobiegną przykrym objawom.

Pora uświadomić sobie, jakie procesy trawienne zachodzą w twoim organizmie i jak poprawić ich działanie. Dzięki temu możesz zrezygnować z ascetycznych diet, a nawet pozwolić sobie na drobne przyjemności. Co robić, by trawić lepiej?

Gryź i żuj… cierpliwie

Proces trawienia zaczyna się już od pierwszego kęsa w ustach. Na pierwszy ogień – w jamie ustnej – idzie amylaza ślinowa produkowana w gruczołach ślinowych. Kiedy ty przeżuwasz jedzenie, amylaza rozpoczyna wstępne trawienie węglowodanów. Dlatego tak ważne jest, żeby dokładnie i powoli gryźć to, co jemy. Niedbałe lub za szybkie

Ogranicz tłuste potrawy

Po wstępnym trawieniu w jamie ustnej jedzenie trafia do żołądka, gdzie zaczynają działać kolejne enzymy trawienne. Pokarm miesza się z sokiem żołądkowym. Pepsyna zaczyna rozkładać białka, podpuszczka ścina białko mleka, a lipaza żołądkowa rozkłada tłuszcze. Jeśli porcja, którą zjesz, będzie nie tylko duża, ale też tłusta, jedzenie będzie dłużej zalegać w żołądku, zanim trafi dalej, czyli do dwunastnicy.

Tam amylaza trzustkowa bierze się za trawienie polisacharydów (efekt rozłożenia przez amylazę ślinową węglowodanów). Trypsyna i chymotrypsyna rozkładają białka (powstają peptydy i oligopeptydy). Lipaza trzustkowa zajmuje się tłuszczami. Potem w jelicie cienkim działają enzymy amylaza i lipaza jelitowa, laktaza i sacharaza, aminopeptydazy i karboksypeptydazy.

Pokarm rozłożony na małe cząstki wchłaniany jest przez organizm. Niestrawione resztki pokarmowe są wystawione na działanie bakterii, a potem trafiają do jelita grubego. Tam wchłaniana jest woda i część witamin, a niestrawiony pokarm wydalany jest w postaci kału. Jeśli ten – i tak skomplikowany – proces utrudnimy, jedząc za dużo i ciężkostrawnie (potrawy smażone w głębokim tłuszczu, tłuste mięsa i sery, panierki i zasmażki), nie dziwmy się, że potem boli nas brzuch, mamy wzdęcia, zgagę, nudności.

Mniej, a częściej

Tę zasadę znają wszyscy, którzy rozpoczynają dietę czy odchudzanie. Jedzenie 4–5 razy dziennie mniejszych porcji jest dobre z wielu względów. Tym razem warto podkreślić to, że gdy układ trawienny szwankuje, przede wszystkim wskazany jest umiar. Ograniczenie ilości spożywanych naraz pokarmów dobrze podziała na żołądek, wątrobę i jelita. Ważne jest też niepodjadanie między posiłkami. Daj swoim narządom 3 godziny spokoju, a z pewnością odwdzięczą ci się pięknym trawieniem bez wzdęć i bólów.

Musisz też wiedzieć, że kolacja, którą zjesz za późno (mniej niż 2 godziny przed snem), będzie zalegać w żołądku do rana. To dlatego, że późną porą brakuje enzymów, które sprawiłyby, że pożywienie dotrze do końca układu trawiennego. To samo tyczy się nocnego podjadania – to proszenie się o niestrawności i kłopoty żołądkowe. Brzuch będzie ci wdzięczny, jeśli nocą dasz mu wolne przez co najmniej 12 godzin.

Nie omijaj śniadań

Pierwszy posiłek jest sygnałem dla twojego układu trawiennego i enzymów, że czas zacząć swoją pracę. Jeśli nie zjesz śniadania, zaburzysz ten mechanizm. Ważne jest też, co będzie tym pierwszym posiłkiem. Zapychanie się drożdżówką lub białą bułą to słaby pomysł. Podniesiesz tylko poziom glukozy we krwi i po godzinie znów będziesz głodny.

Zadbaj o to, żeby na śniadaniowym talerzu wylądowała porcja błonnika – usprawnia on przemianę materii i świetnie radzi sobie z zaparciami. Błonnik znajdziesz między innymi w ciemnym pieczywie z pełnego ziarna, warzywach, owocach, kaszach.

Pamiętaj o probiotykach

Flora bakteryjna jest niezwykle ważna – bez niej nie byłoby prawidłowego trawienia i wchłaniania przez organizm składników odżywczych. Warto ją regularnie odbudowywać – zwłaszcza wtedy, gdy zostanie nadszarpnięta, np. przez kurację antybiotykami. Jeśli chodzi o dietę, to możesz wzbogacić ją o fermentowane produkty mleczne, jak kefir, maślanka czy jogurt naturalny. W probiotyki w kapsułkach dostępne w aptece powinny zaopatrzyć się szczególnie osoby z tak zwanym zespołem jelita nieszczelnego. Wnętrze jelita pokrywa pojedyncza warstwa komórek.

U zdrowych osób to wystarczające zabezpieczenie przed niepożądanym przedostaniem się resztek niestrawionego jedzenia – a w tym i złych bakterii – do wnętrza organizmu. U osób, które mają mikrouszkodzenia błon jelitowych, dochodzi do przedostania się tych cząsteczek przez komórki nabłonka jelitowego do krwiobiegu. To wywołuje stany zapalne i może prowadzić do poważnych powikłań, między innymi chorób autoimmunologicznych, chorób tarczycy, alergii, schorzeń układu nerwowego, zapalenia jelita grubego czy choroby Leśniowskiego-Crohna.

Przyczyn nieszczelnego jelita może być wiele (np. infekcje wirusowe, bakteryjne, pasożyty, nieodpowiednia dieta, przewlekły stres). Układ trawienny osoby z zespołem jelita nieszczelnego nie produkuje odpowiedniej ilości enzymów, dlatego w leczeniu tej dolegliwości ważną rolę odgrywają suplementy wspomagające pracę enzymów trawiennych. Jednak zarówno diagnoza, jak i odpowiednie leczenie, powinno się odbywać nie na zasadzie prób i błędów, tylko pod kontrolą lekarza.

Hoduj zioła i przyprawiaj

Wspomagaj trawienie, używając przypraw. Zwłaszcza gdy wiesz, że czeka cię np. obfity rodzinny obiad. Pomocne będą: kurkuma, rozmaryn, majeranek, imbir, koper. Jeśli chodzi o napary ziołowe, twojemu brzuchowi dobrze zrobią: zielona herbata, mięta, mniszek lekarski, dziurawiec i dzika róża. Co jeszcze? Pij dużo wody niegazowanej, w tym szklankę przed posiłkiem. Odstaw za to napoje gazowane, ogranicz alkohol oraz unikaj picia czarnej kawy na czczo (podrażnia błonę śluzową żołądka).

Jak widzisz, nie musisz na obiad serwować sobie tylko liścia sałaty, by cieszyć się uczuciem lekkości. Zacznij od wdrażania tych kilku sposobów na poprawę trawienia, a od razu poczujesz się lżej!