Przejdź do treści

Kiedy stosuje się żywienie pozajelitowe i jak długo ono trwa?

Kobieta przygotowuje żywienie pozajelitowe
Kiedy stosuje się żywienie pozajelitowe i jak długo trwa?
Podoba Ci
się ten artykuł?

Żywienie pozajelitowe, nazywane też żywieniem parenteralnym, polega na podaży składników odżywczych bezpośrednio do krwioobiegu. Dożylne dostarczanie niezbędnych do przeżycia substancji bywa konieczne m.in. u osób z chorobą nowotworową czy zespołem krótkiego jelita. Jakie są zasady żywienia pozajelitowego i jak długo może ono trwać? 

Co to jest żywienie pozajelitowe?

Żywienie pozajelitowe to jeden ze sposobów leczenia żywieniowego wprowadzany w sytuacji, w której pacjent nie może przyjmować pokarmów ani drogą doustną, ani dojelitową. Dzięki żywieniu parenteralnemu można utrzymać lub polepszyć stan odżywienia chorego, a także poprawić rokowania oraz przyspieszyć wyleczenie. Ze względu na inwazyjność metody i liczne objawy niepożądane, żywienie pozajelitowe stosowane jest tylko u osób, u których doszło do niewydolności przewodu pokarmowego. 

Żywienie pozajelitowe prowadzi się na dwa sposoby: drogą naczyń centralnych oraz naczyń obwodowych. Jak długo można stosować żywienie pozajelitowe? Obwodowe żywienie parenteralne wprowadza się na krótki, maksymalnie 2-tygodniowy okres, natomiast żywienie drogą żył centralnych można stosować przez dłuższy czas, nawet kilka lat.

Wskazania i przeciwwskazania do żywienia pozajelitowego

Żywienia pozajelitowego wymagają pacjenci, u których z różnych przyczyn niemożliwe jest żywienie drogą przewodu pokarmowego. Wprowadza się je u osób z: 

  • zespołem krótkiego jelita, 
  • ciężkim niedożywieniem, 
  • niedokrwieniem przewodu pokarmowego, 
  • ostrą lub przewlekłą niewydolnością jelit, 
  • chorobami zapalnymi jelit: chorobą Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego – podczas znacznego zaostrzenia choroby, 
  • ostrym zapaleniem trzustki, 
  • rzekomobłoniastym zapaleniem jelit, 
  • chorobą nowotworową, 
  • planowanym zabiegiem operacyjnym obejmującymi takie obszary ciała jak jama brzuszna czy szyja. 

Wyróżnia się trzy warianty żywienia pozajelitowego: częściowe żywienie pozajelitowe, całkowite żywienie pozajelitowe oraz żywienie przez przetokę tętniczo-żylną. Częściowe żywienie pozajelitowe stosuje się u chorych, u których przewód pokarmowy pozostaje sprawny, ale konieczne jest uzupełnienie składników pokarmowych. Taki rodzaj terapii wprowadza się u m.in. osób niedożywionych, z rozległymi oparzeniami oraz w czasie radio- i chemioterapii. Z kolei całkowite żywienie pozajelitowe dotyczy osób z niewydolnością przewodu pokarmowego i nasilonymi procesami katabolicznymi. 

Przeciwwskazaniami do żywienia pozajelitowego są: niestabilny stan pacjenta, niewyrównane zaburzenia metaboliczne oraz brak zgody pacjenta lub opiekunów na zastosowanie tego typu leczenia. 

Zasady żywienia pozajelitowego

W żywieniu pozajelitowym należy ściśle przestrzegać określonych wytycznych. Obowiązuje zasada kompletności, czyli konieczność dostarczenia do organizmu wszystkich niezbędnych składników, w tym węglowodanów, aminokwasów, lipidów, witamin i składników mineralnych. Przed rozpoczęciem leczenia ustala się planowaną długość leczenia oraz indywidualną podaż energii i składników odżywczych dostosowaną do stanu klinicznego pacjenta. 

W żywieniu parenteralnym podaje się preparaty zawierające roztwory glukozy oraz emulsje tłuszczowe. Mieszaniny substancji umieszczane są w jednym worku, dlatego system ten nazywany jest all-in-one. Preparaty podaje się wlewem kroplowym lub za pomocą pompy do żywienia pozajelitowego. 

Postęp w dziedzinie medycyny sprawił, że wielu pacjentów może być żywionych pozajelitowo w domu. Leczenie jest refundowane przez NFZ, dzięki czemu chorzy nie ponoszą dodatkowych kosztów. Wszelką niezbędną wiedzę na temat żywienia pozajelitowego osoby chore mogą nabyć w poradniach żywienia pozajelitowego zlokalizowanych w różnych miejscach w Polsce. 

Powikłania żywienia pozajelitowego

Żywienie pozajelitowe może wiązać się z wystąpieniem różnych powikłań. Najczęstszym z nich są zakażenia wynikające z nieprawidłowej pielęgnacji rany po wprowadzeniu cewnika, zakażeń przygotowywanych mieszanin czy infekcji szpitalnych. Ponadto u chorych mogą wystąpić zaburzenia metaboliczne (hipoglikemia i hiperglikemia, zaburzenia lipidowe i elektrolitowe) i powikłania zakrzepowe. 

Bibliografia: 

  1. Głażewski T., Dyrla P., Gil J, Podstawowe zasady żywienia pozajelitowego, Pediatria i Medycyna Rodzinna 2017,13 (1), p. 29–39. 
  2. Hamdan M., Puckett J., Total Parenteral Nutrition, StatPearls Publishing; 2021. 
  3. Karolina Księżarczyk K., Sankowski B., WYBRANE ASPEKTY ŻYWIENIA POZAJELITOWEGO BIULETYN Wydziału FarmaceutycznegoWarszawskiego Uniwersytetu Medycznego 2017, 4, 34-39. 

Podoba Ci się ten artykuł?

Powiązane tematy:

i
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.
Podoba Ci
się ten artykuł?