Zioła na wątrobę – na co pomagają i jak je stosować, właściwości ostropestu, karczocha i lukrecji

Zioła na wątrobę stanowią naturalną domową metodę na wspieranie pracy tego organu odpowiedzialnego za detoksykację organizmu oraz większość najważniejszych procesów metabolicznych. Podpowiadamy, które z naturalnych surowców roślinnych mogą pomóc w poprawie stanu wątroby i w jakich postaciach je stosować. 

Zioła na wątrobę – czy pomogą zregenerować narząd? 

Zioła na wątrobę nie są alternatywą dla leczenia chorób tego narządu, jednak niektóre z surowców roślinnych wspomagają jego pracę i ułatwiają prawidłowe funkcjonowanie. Ich działanie może wynikać z: 

• zawartości bioaktywnych substancji o działaniu antyoksydacyjnym, a więc przeciwdziałającym uszkodzeniom wynikającym z działania wolnych rodników, 
• wpływu na redukcję stanu zapalnego, 
• obniżenia stężenia cholesterolu we krwi, 

• działania przeciwdrobnoustrojowego (istotnego przede wszystkim w przypadku wirusowego zapalenia wątroby), 
• zwiększeniu przepływu krwi przez narząd. 

Przyjrzyjmy się bliżej właściwościom kilku ziół najczęściej wykorzystywanych w celu poprawy stanu wątroby. 

Ostropest plamisty – właściwości  

Ostropest plamisty to roślina pochodząca z regionu Morza Śródziemnomorskiego, od wieków używana w medycynie tradycyjnej do terapii zaburzeń pracy wątroby i pęcherzyka żółciowego. Obecnie suplementy diety z tą rośliną promowane są jako środek skierowany do pacjentów z zapaleniem, stłuszczeniem lub marskością wątroby, żółtaczką, a także cukrzycą i problemami trawiennymi. Jest również skutecznym wsparciem w dolegliwościach związanych z kamicą żółciową.  

Biorąc pod uwagę współczesne dane naukowe uważa się, że właściwości antyoksydacyjne ostropestu plamistego mogą potencjalnie przyczyniać się do łagodzenia stanu zapalnego wątroby, ułatwiać regenerację komórek tego narządu i zapobiegać postępowi chorób wynikających z ich rozpadu.  

W jednym z badań wykazano, że przyjmowanie suplementu z tym surowcem roślinnym wiąże się z obniżeniem we krwi stężenia enzymów będących markerem zwiększonych uszkodzeń komórek wątroby. Wyniki innej pracy świadczą natomiast o poprawie kontroli stężenia glukozy u pacjentów chorujących jednocześnie na marskość wątroby i cukrzycę.  

Na podstawie nielicznych dostępnych obecnie danych naukowych nie można jednak wysnuć na razie ostatecznych wniosków co do skuteczności tej rośliny. Wiadomo natomiast, że stosowanie ostropestu plamistego z reguły jest bezpieczne i nie powoduje skutków ubocznych. Trzeba jednak pamiętać, że surowiec może wchodzić w interakcje z lekami (np. środkami stosowanymi w terapii cukrzycy i niektórych chorób układu krążenia), dlatego przed rozpoczęciem jego przyjmowania należy skonsultować się z lekarzem. 

Jak stosować ostropest plamisty? Nasiona rośliny kupimy w postaci całej (do samodzielnego rozdrobnienia w domu, np. przy pomocy młynka do kawy) lub zmielonej. Proszek można jeść na surowo, dodając np. do jogurtu lub koktajlu.  

Alternatywę stanowi przygotowanie naparu z ostropestu. Dostępną w aptekach i sklepach zielarskich herbatkę wystarczy zalać wrzątkiem i zaparzać pod przykryciem przez około 5 minut. Ponadto na rynku dostępne są suplementy diety zawierające ekstrakty z ostropestu plamistego. 

Karczoch na wątrobę  

Kolejną rośliną, która może wykazywać pozytywny wpływ na wątrobę jest karczoch. W opublikowanym w 2018 roku badaniu przeprowadzonym wśród pacjentów z niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby wykazano korzystne efekty działania suplementu w postaci ekstraktu z liści karczocha w porównaniu do placebo.  

Przyjmowanie tego wyciągu wiązało się m.in. z: 

• istotnym zmniejszeniem stężenia enzymów, których poziom rośnie w przypadku powstawania uszkodzeń komórek wątroby, 
• obniżeniem stężenia bilirubiny, 
• zwiększeniem przepływu krwi przez narząd, 
• obniżeniem stężenia cholesterolu i trójglicerydów we krwi. 

Karczoch dostępny jest zarówno w formie świeżego warzywa (które możemy np. gotować lub piec), herbatek ziołowych, jak i tabletek i kapsułek zawierających ekstrakty roślinne. 

Inne zioła na wątrobę  

Pozytywnie na wątrobę może oddziaływać również przyjmowanie ziół, takich jak: 

• lukrecja gładka – wykazuje działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne, przeciwdrobnoustrojowe, a także właściwości rozkurczowe, które mogą być pomocne w przypadku chorób pęcherzyka żółciowego, 
• mniszek lekarski – działa żółciopędnie, przez co ułatwia trawienie tłuszczów, 
• żeń-szeń – posiada m.in. właściwości przeciwzapalne, 
• kurkuma – wykazuje działanie antyoksydacyjne oraz przeciwwirusowe, może potencjalnie przeciwdziałać włóknieniu tkanek wątroby. 

Bibliografia: 

1. National Center for Complementary and Integrative Health (2020) Milk Thistle, https://www.nccih.nih.gov/health/milk-thistle [dostęp 20.08.2022]. 
2. Vargas-Mendoza N., Madrigal-Santillan E., Morales-Gonzales A. (2014) Hepatoprotective effect of silymarin, World Journal of Hepatology, 6(3): 144-149, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3959115/ [dostęp 20.08.2022]. 
3. Latief U., Ahmad R. (2018) Herbal remedies for liver fibrosis: A review on the mode of action of fifty herbs, Journal of Traditional and Complementary Medicine, 8(3): 352-360, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6035307/ [dostęp 21.08.2022]. 
4. Panahi Y., Kianpour P., Mohtashami R. (2018) Efficacy of artichoke leaf extract in non-alcoholic fatty liver disease: A pilot double-blind randomized controlled trial, Phytotherapy Research, 32(7): 1382-1387, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29520889/, [dostęp 21.08.2022].