Syrop klonowy – skład, właściwości, zastosowanie w kuchni i domowej pielęgnacji

Syrop klonowy to słodki dodatek do różnego rodzaju wypieków, takich jak naleśniki, gofry czy ciasta. Chętnie używa się go także jako słodzika do herbaty czy kawy. Oprócz walorów smakowych, syrop klonowy to dobre źródło witamin z grupy B, manganu, potasu i cynku. Dzięki zawartości związków czynnych biologicznie, syrop klonowy wykazuje właściwości antyoksydacyjne, przeciwbakteryjne i przeciwnowotworowe. Jak powstaje syrop klonowy i do czego można go używać? 

Jak powstaje syrop klonowy?

Syrop klonowy to tradycyjny produkt kanadyjski – aż 75% jego światowej produkcji pochodzi z Kanady, głównie z prowincji Quebec (ok. 92%), w mniejszym stopniu z Ontario, Nowej Szkocji i Nowego Brunszwiku. Pozostała część surowca pozyskiwana jest w Stanach Zjednoczonych. Ze względu na swój złocisty kolor syrop klonowy nazywany jest płynnym kanadyjskim złotem. 

Sok klonowy, z którego powstaje syrop, pozyskuje się z kilku gatunków klonów: klonu cukrowego, klonu czarnego, klonu czerwonego i klonu srebrzystego. Zbiory soku rozpoczynają się późną zimą lub wczesną wiosną i trwają kilka tygodni. Wybierane są starsze drzewa, 30-60 letnie. W ich korze nawierca się po jednym lub po kilka otworów (w zależności od średnicy pnia), a następnie umieszcza w nich krany. Przeciętnie z jednego drzewa można pozyskać w danym sezonie ok. 30-45 litrów soku. Taka ilość nie wpływa negatywnie na eksploatowaną roślinę. Do produkcji jednego litra syropu klonowego potrzebne jest około 40 litrów soku. 

Syrop klonowy wytwarzany jest poprzez gotowanie soku klonowego. Proces gotowania musi być dobrze kontrolowany – jeśli będzie trwał zbyt długo, syrop skrystalizuje się. Z kolei niedogotowany syrop będzie miał zbyt rzadką konsystencję i szybko się zepsuje. Końcowym procesem jest filtrowanie. Jak smakuje syrop klonowy? Gotowy produkt ma gładką, jedwabistą konsystencję i słodki smak. Syropy klonowe o jaśniejszej barwie mają z reguły delikatniejszy smak, natomiast ciemniejsze są bardziej wyraziste. 

Skład i właściwości syropu klonowego

Syrop klonowy składa się przede wszystkim z węglowodanów (sacharozy, glukozy, fruktozy, maltotriozy) – w 100 gramach produktu znajduje się ok. 67 gramów węglowodanów, w tym 64 gramy cukrów. Ponadto znajdziemy w nim śladową ilość białka, brak natomiast kwasów tłuszczowych czy błonnika. Jedna łyżka syropu klonowego to ok. 27 kcal. 

W syropie klonowym znajduje się wiele cennych składników odżywczych, w tym: 

• witaminy: witamina B2, B3, B5, B6 i kwas foliowy, 
• minerały: wapń, cynk, potas, fosfor, magnez, żelazo, mangan, selen, 
• związki fenolowe, 
• fitohormony, w tym kwas abscysynowy, 
• kwasy organiczne: kwas jabłkowy, kwas fumarowy. 

Syropowi klonowemu przypisuje się liczne właściwości zdrowotne: 

• związki fenolowe działają antyoksydacyjnie, antymutagennie i przeciwnowotworowo; 
• kwas abscysynowy pobudza wydzielanie insuliny oraz zwiększa wrażliwość komórek tłuszczowych na insulinę; 
• polifenole hamują działanie enzymów rozkładających węglowodany złożone do glukozy; 
• związki antyoksydacyjne działają przeciwutleniająco i zapobiegają tworzeniu się wolnych rodników; 
• syrop klonowy działa antybakteryjnie – stosowany z antybiotykiem (cyprofloksacyną lub karbenicyliną) zwiększa jego skuteczność, co pozwala na 10-krotne zmniejszenie dawkowana. 

Zastosowanie syropu klonowego

Choć syrop klonowy nie jest w Polsce tak popularny, jak w Kanadzie czy Stanach Zjednoczonych, warto wykorzystać go jako oryginalny dodatek do różnych dań. Do czego stosować syrop klonowy? Najczęściej syropu używa się jako polewy do naleśników, gofrów i tostów. Syrop pasuje też do koktajli, lodów, jogurtów czy owsianki. Nie każdy wie, że syrop klonowy można wykorzystać w postaci klonowego sosu do duszonych, grillowanych i pieczonych mięs oraz ryb. Entuzjaści syropu klonowego słodzą nim herbatę i kawę, polewają pieczone owoce lub dodają do pieczenia ciastek (jako zamiennik cukru). 

Syrop klonowy znajduje też zastosowanie w domowej pielęgnacji. Dzięki zawartości licznych witamin i minerałów syrop wykorzystywany jest przy produkcji różnych kosmetyków: kremów do twarzy i pod oczy, balsamów, żeli pod prysznic. Świetnie nadaje się również do robienia domowych maseczek na twarz i masek na włosy. Syrop klonowy działa nawilżająco, odżywiająco i regenerująco. 

Dla kogo polecany jest syrop klonowy, a kto powinien go unikać?

Wiele osób zastanawia się, czy syrop klonowy jest zdrowy. Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Z pewnością syrop klonowy można uznać za lepszą alternatywę dla cukru, ponieważ ma mniej kalorii, a przy tym zawiera składniki mineralne i związki aktywne biologicznie. Niemniej jednak syrop klonowy dostarcza dużą dawkę węglowodanów i ma wysoki indeks glikemiczny (IG 65), więc osoby z cukrzycą nie powinny sięgać po niego jako po słodzik. Bezpieczniejszą alternatywą dla diabetyków będzie ksylitol, stewia lub erytrol. 

Dla kogo jeszcze przeciwwskazany jest syrop klonowy? Nie zaleca się go osobom z kandydozą oraz chorym na zespół policystycznych jajników (PCOS). A co z osobami odchudzającymi się? Dodatek syropu klonowego raz na jakiś czas nie zaszkodzi i z pewnością będzie lepszym wyborem niż jedzenie słodyczy. Ważny jest jednak umiar. 

Źródła:

1. D. W. Ball, “The Chemical Composition of Maple Syrup,” J. Chem. Educ., vol. 84, no. 10, p. 1647, Oct. 2007. 
2. M. L. Mylène Thériaul, Stéphane Caillet, Selim Kermasha, “Antioxidant, antiradical and antimutagenic activities of phenolic compounds present in maple products,” Food Chem., vol. 98, no. 3, pp. 490–501, Jan. 2006.