Oregano – zastosowanie i właściwości. Olej z oregano

Oregano to jedno z najbardziej charakterystycznych ziół kuchni śródziemnomorskiej. Cenione jest także za swoje właściwości prozdrowotne. Rośnie dziko w wielu miejscach Europy, centralnej Azji i Afryki Północnej, ale dzięki stosunkowo łatwej uprawie możesz z powodzeniem hodować je w ogrodzie lub w doniczce. Jak wygląda oregano? Jak je uprawiać i jakie są właściwości olejku z oregano?

Oregano – uprawa i pochodzenie

Oregano to powszechnie stosowana nazwa lebiodki pospolitej, czyli wieloletniej rośliny, której naturalnym środowiskiem są tereny Europy, Azji i Afryki Północnej. Obecnie spotkać można ją jednak niemal w każdym zakątku świata. Wynika to zapewne z licznych właściwości prozdrowotnych, charakterystycznego aromatu, który nadaje potrawom, ale i stosunkowo łatwej uprawy oregano. Lebiodka preferuje dobrze nasłonecznione miejsca i przepuszczalną glebę. Najlepiej rośnie na żyznym podłożu – świetnie poradzi sobie jednak także na suchym, nawet kamienistym. W ogródku możesz sadzić ją choćby na skalniakach. Uprawa oregano w doniczkach to nie tylko sposób na świeże zioło przez cały rok, ale też efektowna dekoracja i wabik na pszczoły oraz motyle, które chętnie do niej przylatują.

Jak wygląda oregano? Lebiodka charakteryzuje się mocno rozgałęzionymi, wzniesionymi łodygami. Pokryte są one owalnymi listkami, które ułożone są przeciwlegle. Ozdobą rośliny są małe, purpurowo-różowe kwiaty skupione w gęste pęczki.

Właściwości oregano

Oregano, które nazywane jest niekiedy dzikim majerankiem, jest powszechnie wykorzystywane w kuchni. Jego intensywny zapach i lekko gorzki smak idealnie komponuje się z mięsami, sosami, czy zupami. Możesz wykorzystać zarówno świeżo zerwane listki lebiodki, jak i suszone ziele. Jak suszyć oregano? Najlepiej w całości, a dopiero przed użyciem ocierać gałązki, aby oddzielić od nich listki. Posyp nimi pomidory, bakłażana lub inne warzywa. Koniecznie pamiętaj, aby dodać je do pizzy lub spaghetti all’arrabbiata.

Lebiodka pospolita jest także ziołem leczniczym. Prozdrowotne właściwości oregano znane były już starożytności. Wzmianki o rabatkach oregano w ogrodach Wenus znaleźć można w mitologii rzymskiej. Arystoteles i Hipokrates uważali, że posiada ona zdolność neutralizacji i zmniejszania toksyczności trucizn. Zalecali ją także na nerwy, choroby płuc, czy hemoroidy. W nowożytnej Europie lebiodkę pospolitą uznawano za środek zapobiegający dżumie. W czym tkwi moc tej rośliny? Główną substancją biologicznie czynną ziela lebiodki jest olejek eteryczny. Ten olejek z oregano uważa się za jeden z najsilniejszych olejków eterycznych.

Olejek z oregano – właściwości

Najważniejszymi składnikami olejku eterycznego z oregano jest karwakrol – około 80 proc. i tymol – około 15 proc. Karwakrol nadaje roślinie charakterystyczny zapach i odpowiada za lecznicze właściwości olejku z oregano. Tymol zaś posiada właściwości przeciwgrzybicze i antyseptyczne. Fenole te są także silnymi antyoksydantami.

Warto dodać, że eteryczny olejek oregano zalicza się do grupy olejków gorących, co w praktyce oznacza, że musisz stosować go w dużym rozcieńczeniu, aby nie podrażnić skóry, czy błon śluzowych. Jest to też jeden z najsilniejszych olejków przeciwzapalnych, wykrztuśnych i rozkurczających. Jego liczne właściwości powodują, że stosować można go:

• jako suplement diety dla wzmocnienia odporności lub zwiększenia ilości antyoksydantów,
• na infekcje bakteryjne, szczególnie górnych dróg oddechowych,
• przy pasożytach i infekcjach o podłożu grzybiczym,
• jako wcierkę w stanach zapalnych reumatycznych,
• przy problemach z układem pokarmowym,
• na problemy z zatokami i bóle uszu.

Olej z oregano

Od olejku z oregano uzyskiwanego metodą destylowania parą wodną, czyli olejku eterycznego z oregano należy odróżnić olej, który możesz przygotować samodzielnie. Jak przygotować olej z oregano? Zalej oregano ciepłą oliwą z oliwek lub zwykłym olejem i zostaw w nasłonecznionym miejscu na około dwa do trzech tygodni. Otrzymasz w ten sposób macerat z oregano, który możesz wykorzystać w celach zdrowotnych lub jako aromatyczny dodatek do potraw. Tak przygotowany olej z oregano jest alternatywą dla mocno skoncentrowanego olejku eterycznego.

Wartości odżywcze oregano

Oregano bogate jest w takie składniki odżywcze jak:

• białko,
• tłuszcz,
• węglowodany,
• błonnik,
• witaminy – tym A, C, E, K i kwas foliowy,
• minerały – w tym sód, potas, żelazo, wapń,
• kwasy tłuszczowe.

Źródła:

1. M. Cieślik, M. Różańska, P. Kowalczewski, Nowe horyzonty w naukach przyrodniczych, Poznań, 2018.
2. E. Hać-Szymańczuk, E. Lipińska, A. Chlebowska-Śmigiel, Porównanie działania przeciwdrobnoustrojowego olejków eterycznych z szałwii i oregano, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 2014.
3. R. Nurzyńska-Wierdak, Lebiodka pospolita – dziko rosnąca i uprawiana roślina zielarska, Lublin, 2012.