Olej arachidowy – właściwości i zastosowanie

Orzechy arachidowe stanowią smaczną przekąskę, produkt, z którego wykonuje się masło orzechowe oraz cenny dodatek do sałatek i deserów. Olej arachidowy rafinowany bądź tłoczony na zimno jest cennym składnikiem diety. Poza tym może być stosowany do pielęgnacji skóry i włosów.

Olej z orzechów ziemnych – wartości odżywcze i właściwości

Orzechy arachidowe (łac. Arachis hypogaea L.), z których produkowany jest olej arachidowy, są plonem orzechy podziemnej. Jest to roślina z rodziny motylkowatych, podobnie jak bób, fasola czy groch.

Orzechy arachidowe nie są więc typowymi orzechami (jak orzechy włoskie czy laskowe), ale owocem rośliny strączkowej. 

Prym w światowej ich produkcji wiodą Chiny. Tuż za nimi plasują się: Indie, Nigeria i Stany Zjednoczone.

Czy orzeszki ziemne są zdrowe? Są z pewnością cennym składnikiem diety wegan i wegetarian ze względu na wysoką zawartość białka (około 28 proc.). Jednak w oleju arachidowym dominuje przede wszystkim tłuszcz. Jego zawartość wynosi około 49 proc. Większość stanowią kwasy tłuszczowe nienasycone: oleinowy (około 38 proc), czyli omega-9 oraz linolowy (około 45 proc.), czyli omega-6. Głównym reprezentantem kwasów tłuszczowych nasyconych jest kwas palmitynowy (około 11 proc.), czyli omega-3.

Niestety stosunek omega-3 i omega-6 jest w oleju arachidowym niekorzystny.  Nadmierna podaż omega-6 przy jednoczesnych niedostatkach omega-3 może działać prozapalnie oraz przyczyniać się do rozwoju otyłości.

Olej z orzeszków ziemnych jako cenny składnik diety

Ze względu na cenne właściwości odżywcze olej z orzechów arachidowych wykorzystywany jest do przyrządzania potraw.

Jego temperatura dymienia wynosi aż 229 st. Celsjusza (w przypadku oleju rafinowanego). Jest to punkt, w którym olej traci cenne właściwości odżywcze i ulega rozkładowi na wolne kwasy tłuszczowe i glicerol. Dla porównania, olej rzepakowy ma temperaturę dymienia około 190 st. Celsjusza a masło 150 st. Celsjusza.

Dzięki tej właściwości olej arachidowy może być wykorzystywany do smażenia głębokiego. Zapewnia wówczas obrabianym termicznie produktom chrupką powierzchnię, a jednocześnie nie wnika w ich głąb i nie zmienia smaku.

Niestety jak już wcześniej wspomniano stosunek omega-3 i omega-6 w oleju arachidowym jest niekorzystny dla zdrowia. Czy jest to więc zdrowy olej do smażenia i sałat? Może wpłynąć negatywnie na zdrowie, jeśli jest stosowany codziennie. Jeśli będzie dodawany okazjonalnie do potraw – stanie się smacznym i aromatycznym ich uzupełnieniem. 

Czym zastąpić olej arachidowy? Najlepiej sięgnąć po olej rzepakowy lub oliwę z oliwek. Mają one bowiem korzystny wpływ na pracę układu sercowo-naczyniowego. Jest to także dobra i bezpieczna alternatywa dla osób uczulonych na orzechy arachidowe.

Olej z orzechów ziemnych w pielęgnacji urody

Olej arachidowy jest jednym z najczęściej wykorzystywanym w pielęgnacji urody olejów.  Może być stosowany także przez osoby uczulone na orzechy arachidowe. Alergeny nie przenoszą się bowiem do oleju w czasie przetwarzania orzechów na olej.

Dzięki swej konsystencji wzmacnia warstwę hydrolipidową skóry. Olej wnika w głąb skóry, dzięki czemu nawilża ją i sprawia, że staje się jędrna i elastyczna.

Właściwości te sprawiają, że jest to produkt szczególnie zalecany do pielęgnacji skóry suchej, wrażliwej i skłonnej do podrażnień. Olej arachidowy uznawany jest za tłusty emolient, który może być stosowany do pielęgnacji skóry dotkniętej stanami zapalnymi, w tym towarzyszącymi atopowemu zapaleniu skóry.

Źródła:

1. M. Wroniak, J. Parzychowska, A. Rękas, Charakterystyka i porównanie wartości żywieniowej orzechów i otrzymywanych z nich olejów, Postępy Nauki i Technologii Przemysłu Rolno-Spożywczego, 2016/ 71, nr 3, s. 44–58. 
2. W. Jankowiak, K. Schaschner, Surowce roślinne w kosmetyce – fitokosmetyki, Kosmetologia Estetyczna, 2013/2, nr 4, s.  239–241.
3. Arachis Hypogaea Oil, https://www.kosmopedia.org/encyklopedia/arachis-hypogaea-oil/, dostęp: 14.12.2021 r.
4. K. Śliwa, E. Sikora, J. Ogonowski, Kosmetyki do pielęgnacji skóry atopowej, Wiadomości Chemiczne, 2011/65, s. 7–8.