Liść Damiana i jego niezwykłe właściwości

Swoją sławę zawdzięcza działaniu szczególnie pożądanemu (dosłownie i w przenośni) – bowiem od wieków uważany jest za afrodyzjak. Jednak ta niepozorna z wyglądu i nazwy roślina kryje w sobie znacznie więcej zastosowań – mówi się m.in. o jej działaniu przeciw lękowym i łagodzącym bóle miesiączkowe. Liść Damiany, bo o nim mowa, zdecydowanie zasługuje na większą uwagę.

(Nie)znane liście Damiana – czym są i skąd pochodzą?

Ziele Damiana to średniej wielkości tropikalny krzew o podłużnych, ciemnozielonych liściach i żółtych kwiatach. W literaturze znajdziemy go pod łacińską nazwą Turnera diffusa,  Turnera aphrodisiaca, polską Turnera rozpierzchła oraz tą najbardziej rozpowszechnioną – liść św. Damiana, która pochodzi od imienia średniowiecznego aptekarza.

Ojczyzną krzewu Damiana i pozyskiwanych z niego liści oraz pędów (choć kwiaty i owoce też bywają wykorzystywane) jest Ameryka Środkowa i Karaiby. Swoje właściwości roślina zawdzięcza zawartym w liściach flawonoidom ( głównie pochodnym apigeniny i luteoliny), sterolom, arbutynie i olejkom eterycznym [1] [2].

Właściwości prozdrowotne

Choć liściom Damiana przez dekady przypisywano  szereg właściwości zdrowotnych, nie wszystkie zostały potwierdzone badaniami.  Obecnie sugeruje się, iż T. diffusa, może wykazywać działanie: uspokajające, przeciw stresowe, poprawiające nastrój, łagodzące stany lękowe i depresyjne [2][3]. Ponadto może zmniejszać ból i uporczywy kaszel. Dzięki wspomnianym flawonoidom (silnym antyoksydantom) działa przeciwutleniająco [4] [5] i cytotoksycznie (w stosunku m.in. do komórek raka piersi) [6] [7].

Zastosowanie zioła w leczeniu chorób

Damiana może obniżać poziom glukozy we krwi, wykazując tzw. działanie hipoglikemiczne [8] [9] [10]. Dodatkowo prowadzi także do szybszej utraty nadmiernej masy ciała poprzez opóźnianie opróżniania żołądka i wydłużanie czasu uczucia sytości [11]. Wykazano wspomagające działanie Turnery w  leczeniu chorób skóry, dróg oddechowych (m.in. w  zapaleniu oskrzeli, chorobach płuc, astmie) i niedokrwistości [12].

Należy pamiętać, że stosowanie liści Damiany nie może być środkiem zastępującym właściwe leczenie choroby.

Wpływ na libido i układ hormonalny

Liście Damiana wykorzystywane były już przez rdzennych mieszkańców Meksyku, którzy uznawali Turnerę za jedną z najważniejszych roślin. Damiana określana była przez Azteków mianem „mikstury miłosnej” [13] [14].

Choć Damianę od setek lat uważano za zioło poprawiające pociąg seksualny, obecne badanie nie potwierdzają jednoznacznie jej działania. W badaniach na szczurach zaobserwowano poprawę funkcji seksualnych, jednorazowego osiągnięcia ejakulacji oraz zdolności do wystąpienia kolejnej. Najsilniejszy efekt obserwowano po 2 godzinach od zastosowania wyciągu z liści Damiana [15] [16].

W badaniu przeprowadzonym wśród kobiet, uczestniczki deklarowały poprawę ogólnej satysfakcji z życia seksualnego, wzrost pożądania seksualnego, zmniejszoną suchość pochwy i  zwiększoną częstotliwość seksualnego współżycia oraz częstsze osiąganie orgazmu w porównaniu z grupą placebo [17]. Damiana, wpływając na układ hormonalny, może pomóc u kobiet w łagodzeniu objawów menstruacji.

Produkty z liściem Damiana i bezpieczeństwo ich stosowania

Liście Damiana można nabyć w sklepach zielarskich i aptekach w postaci:

• Suszu : robi się z nich herbaty, nalewki, napary, a nawet pali (potencjalne działanie narkotyczne). Znajdują zastosowanie w niestrawności na tle nerwowym, w celu zwiększenia apetytu, ułatwienia trawienia oraz regulacji wypróżnień. Ekstrakty są wykorzystywane w przypadku biegunek oraz jako środki moczopędne w zapaleniu pęcherza moczowego i nerek [18].

W celu przygotowania napoju zaleca się ok. 2 łyżeczki liści zalać wrzątkiem, parzyć przez ok. 3 minuty, a następnie odcedzić. Sam napar ma gorzki smak, który można zniwelować dodatkiem miodu i cytryny bądź soku. 100 gram suszu kosztuje kilkanaście złotych.

• W postaci kapsułek i tabletek.
• Jako płynne ekstrakty (stanowią m.in. składnik kosmetyków) [4].
• Jako dodatek do deserów, napojów bezalkoholowych, likierów oraz wyrobów cukierniczych, w celu poprawy ich smaku lub aromatu [19].

Damiana znajduje się na tzw. liście GRAS (Generally Recognised As Safe) – Amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków, jako dodatek do żywności powszechnie uznany za bezpieczny [20].

Liście Damiana nie są zalecane podczas ciąży i laktacji (wpływ na gospodarkę hormonalną) oraz u diabetyków (działanie hipoglikemizujące) .. Ze względu na możliwe interakcje z lekami, nie powinny być spożywane przez osoby przyjmujące progesteron.  Jak wszystkie preparaty ziołowe, tak i Damiana może wywoływać działania niepożądane, do których należą: zaburzenia żołądkowo- jelitowe, bóle głowy i wahania nastroju.

 

Treść artykułu ma charakter informacyjny, nie zastępuje wizyty u lekarza lub specjalisty. Zalecana jest konsultacja przed zastosowaniem preparatu.

 

Bibliografia:

[1]      S. Piacente et al., “Flavonoids and arbutin from Turnera diffusa,” Zeitschrift fur Naturforsch. – Sect. C J. Biosci., vol. 57, no. 11–12, pp. 983–985, 2002, doi: 10.1515/znc-2002-11-1204.

[2]      J. Zhao, A. K. Dasmahapatra, S. I. Khan, and I. A. Khan, “Anti-aromatase activity of the constituents from damiana (Turnera diffusa),” J. Ethnopharmacol., vol. 120, no. 3, pp. 387–393, Dec. 2008, doi: 10.1016/j.jep.2008.09.016.

[3]      S. Kumar, R. Madaan, and A. Sharma, “Pharmacological evaluation of bioactive principle of Turnera aphrodisiaca,” Indian J. Pharm. Sci., vol. 70, no. 6, pp. 740–744, Feb. 2008, doi: 10.4103/0250-474X.49095.

[4]      M.- Soriano-Melgar LAA, Alcaraz-Meléndez L and -Rodríguez LC i Wsp, “Antioxidant and trace element content of damiana (Turnera diffusa Willd) under wild and cultivated conditions in semi-arid zones,” s. Ind. Crop. Prod., pp. 37(1):321–7., 2012.

[5]      J. E. Wong-Paz et al., “Total phenolic content, in vitro antioxidant activity and chemical composition of plant extracts from semiarid Mexican region,” Asian Pac. J. Trop. Med., vol. 8, no. 2, pp. 104–111, Feb. 2015, doi: 10.1016/S1995-7645(14)60299-6.

[6]      M. D. C. Avelino-Flores, M. D. C. Cruz-López, F. E. Jiménez-Montejo, and J. Reyes-Leyva, “Cytotoxic activity of the methanolic extract of turnera diffusa willd on breast cancer cells,” J. Med. Food, vol. 18, no. 3, pp. 299–305, Mar. 2015, doi: 10.1089/jmf.2013.0055.

[7]      K. Szewczyk and C. Zidorn, “Ethnobotany, phytochemistry, and bioactivity of the genus Turnera (Passifloraceae) with a focus on damiana – Turnera diffusa,” Journal of Ethnopharmacology, vol. 152, no. 3. pp. 424–443, 28-Mar-2014, doi: 10.1016/j.jep.2014.01.019.

[8]      R. M. Pérez G., A. Ocegueda Z., J. L. Muñoz L., J. G. Avila A., and W. W. Morrow, “A study of the hypoglucemic effect of some Mexican plants,” J. Ethnopharmacol., vol. 12, no. 3, pp. 253–262, Dec. 1984, doi: 10.1016/0378-8741(84)90054-0.

[9]      A. Andrade-Cetto and M. Heinrich, “Mexican plants with hypoglycaemic effect used in the treatment of diabetes,” Journal of Ethnopharmacology, vol. 99, no. 3. pp. 325–348, 14-Jul-2005, doi: 10.1016/j.jep.2005.04.019.

[10]    “(PDF) Study of the Anti-Hyperglycemic Effect of Anti-Diabetic Plants in Rabbits with Impaired Glucose Tolerance.” [Online]. Available: https://www.researchgate.net/publication/8938363_Study_of_the_Anti-Hyperglycemic_Effect_of_Anti-Diabetic_Plants_in_Rabbits_with_Impaired_Glucose_Tolerance. [Accessed: 08-Feb-2020].

[11]    T. Andersen and J. Fogh, “Weight loss and delayed gastric emptying following a South American herbal preparation in overweight patients,” J. Hum. Nutr. Diet., vol. 14, no. 3, pp. 243–250, 2001, doi: 10.1046/j.1365-277X.2001.00290.x.

[12]    “Damiana.” [Online]. Available: https://www.utep.edu/herbal-safety/herbal-facts/herbal facts sheet/damiana.html. [Accessed: 08-Feb-2020].

[13]    “(PDF) Traditional aphrodisiac Turnera diffusa WILLD. – new pharmacological aspects about Damiana.” [Online]. Available: https://www.researchgate.net/publication/328539075_Traditional_aphrodisiac_Turnera_diffusa_WILLD_-_new_pharmacological_aspects_about_Damiana?fbclid=IwAR3ATiuD_-EHaUAccoRhPRByv1BuDKDAhMzt1pJWffmNtTQT6ple0SotSiE. [Accessed: 08-Feb-2020].

[14]    L. Helmrick and C. Reiser, “Aphrodisiac Properties Of Turnera Diffusa.”

[15]    R. Estrada-Reyes, P. Ortiz-López, J. Gutiérrez-Ortíz, and L. Martínez-Mota, “Turnera diffusa Wild (Turneraceae) recovers sexual behavior in sexually exhausted males,” J. Ethnopharmacol., vol. 123, no. 3, pp. 423–429, Jun. 2009, doi: 10.1016/j.jep.2009.03.032.

[16]    R. Arletti, A. Benelli, E. Cavazzuti, G. Scarpetta, and A. Bertolini, “Stimulating property of Turnera diffusa and Pfaffia paniculata extracts on the sexual behavior of male rats,” Psychopharmacology (Berl)., vol. 143, no. 1, pp. 15–19, Mar. 1999, doi: 10.1007/s002130050913.

[17]    T. Y. Ito, M. L. Polan, B. Whipple, and A. S. Trant, “The enhancement of female sexual function with ArginMax, a nutritional supplement, among women differing in menopausal status,” J. Sex Marital Ther., vol. 32, no. 5, pp. 369–378, Dec. 2006, doi: 10.1080/00926230600834901.

[18]    T. L, The healing power of rainforest herbs, a guide to understanding and using herbal medicinals. Square one Publishers, 2005.

[19]    A. Director, E. A. Abourashed, and A. Res, “LEUNG’S ENCYCLOPEDIA OF COMMON NATURAL INGREDIENTS USED IN FOOD, DRUGS, AND COSMETICS Third Edition IKHLAS A. KHAN.”

[20]    “Microorganisms & Microbial-Derived Ingredients Used in Food (Partial List) | FDA.” [Online]. Available: https://www.fda.gov/food/generally-recognized-safe-gras/microorganisms-microbial-derived-ingredients-used-food-partial-list. [Accessed: 08-Feb-2020].