Kobalt – właściwości, niedobór, źródła, alergia na kobalt

Kobalt jest kluczowym składnikiem witaminy B12 i jest niezbędny do syntezy hemoglobiny. Zapotrzebowanie dzienne w organizmie na kobalt wynosi 10 mikrogramów. Takie ilości kobaltu można dostarczyć wraz z dietą. Nadmiar kobaltu jest szkodliwy i może prowadzić do zatrucia kobaltem. Ponadto niektóre osoby dotknięte są alergią na kobalt.

Co to jest kobalt?

Kobalt (Co) to pierwiastek zaliczany do grupy żelazowców. Gdzie występuje kobalt? Kobalt to pierwiastek występujący powszechnie w skorupie ziemskiej, a zawartość kobaltu w organizmie człowieka jest znikoma. Do czego wykorzystywany jest kobalt? Zastosowanie znalazł w akumulatorach litowo – jonowych czy niklowo – kadmowych. Ponadto pierwiastek ten wykorzystywany jest w medycynie do sterylizacji sprzętu medycznego, a także w radioterapii.

Rola kobaltu w organizmie

Zapotrzebowanie organizmu człowieka na kobalt jest znikome, jednak nie oznacza to, że rola tego pierwiastka jest mało znacząca. Kobalt to ważny składnik cyjanokobalaminy – witaminy B12 niezbędnej do budowy koenzymów. Witamina B12 odpowiada ponadto za wytwarzanie kwasów nukleinowych i czerwonych krwinek, przemiany energetycznych składników diety oraz prawidłowe funkcjonowanie tkanki nerwowej.

Dobowe zapotrzebowanie na kobalt

Dzienne zapotrzebowanie na kobalt nie zostało określone. Wynika to z faktu, że zapotrzebowanie organizmu na kobalt jest znikome i codzienna dieta powinna bez trudu zapewnić odpowiednią podaż tego pierwiastka.

Zwiększone zapotrzebowanie na kobalt

Zwiększone zapotrzebowanie na kobalt wykazują osoby stosujące dietę wegetariańską lub wegańską, a także cierpiące na zaburzenia odżywiania (anoreksja, bulimia) czy nadużywające alkoholu.

Źródła kobaltu w diecie

Kobalt w jedzeniu występuje przede wszystkim w tych produktach spożywczych, które bogate są w witaminę B12. Mowa o produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak:

• owoce morza
• mięso i podroby: wątroba, nerki
• mleko

Należy pamiętać, że witamina B12 nie jest odporna na działanie światła, wilgoci, wysokiej i niskiej temperatury. Ponadto kobalt występuje w kakao, pełnoziarnistych produktach zbożowych,  zielonolistnych warzywach.

Niedobór kobaltu

Zbyt niski poziom kobaltu związany jest z jednoczesnym niskim poziomem witaminy B12. Objawy niedoboru kobaltu to m. in.:

• osłabienie włosów
• ból języka
• anemia megaloblastyczna z objawami ogólnymi, takimi jak bladość, osłabienie, utrata apetytu, spadek masy ciała, drętwienie kończyn, apatia, depresja
• objawy neurologiczne towarzyszące anemii megaloblastycznej – zaburzenia czucia, drętwienie i mrowienie kończyn, problemy z mową, pogorszenie koordynacji ruchowej.

Nadmiar kobaltu i zatrucie kobaltem

Do przedawkowania kobaltu może dojść w efekcie nadmiernego stosowania suplementów diety zawierających ten pierwiastek. Skutki nadmiaru kobaltu to przede wszystkim niewydolność krążenia, powiększenie serca i tarczycy wynikające z nadprodukcji krwinek czerwonych i uszkodzenia tych narządów.

Zatrucie kobaltem jest konsekwencją ekspozycji organizmu na kobalt i najczęściej dotyczy pacjentów, u których zastosowano implanty bioder zawierające kobalt.

Alergia na kobalt

Alergia na kobalt to rodzaj alergii kontaktowej. Zazwyczaj alergia na kobalt występuje łącznie z alergią na nikiel i chrom. Alergia na nikiel i kobalt może dotyczyć osób w każdym wieku. Po kontakcie skóry z przedmiotami zawierającymi kobalt pojawia się alergia na nikiel i kobalt. Objawy  np. sztuczną biżuterią, pojawia się zaczerwienienie skóry, świąd, wysypka grudkowa. Gdy pojawia się uczulenie na kobalt – czego unikać? Należy ograniczyć kontakt z zawierającymi kobalt:

• biżuterią
• tuszami do tatuażu
• farbami
• kosmetykami kolorowymi
• barwników spożywczych.

Bibliografia:

Buczyłko K., Nie tylko alergeny IgE – zależne: kobalt; Alergia 4/ 2018