Grzybki shiitake – wartości odżywcze i właściwości

W medycynie naturalnej Dalekiego Wschodu grzybki shiitake wykorzystywane są ponad dwóch tysięcy lat. Badania przeprowadzone w ciągu ostatnich dziesięcioleci nie tylko potwierdzają właściwości prozdrowotne grzybów shiitake, ale poszerzają również wiedzę na ich temat. Obecnie produkt ten stosowany jest m.in. przez chorujących na nowotwory, nadciśnienie tętnicze i zmagających się z podwyższonym cholesterolem.

Grzyby shiitake – wartości odżywcze

Grzyby shiitake (znane w Polsce pod nazwą: twardziaki jadalne) są saprofitami, co oznacza, że porastają martwe już drzewa. Znaleźć je można na gatunku Quercus cuspidata, zwanym w Japonii  „shii” lub „shiia”  – stąd też nazwa grzyba.

Naturalnie twardziak jadalny występuje w Japonii i krajach Azji południowo-wschodniej. Obecnie uprawiane są także w wielu krajach europejskich i amerykańskich, a nawet na terenie Australii i Nowej Zelandii.

Grzyby shiitake cenione są przede wszystkim za znajdujący się w ich składzie lentinan. Jest to wysoko oczyszczony polisacharyd, który wykazuje właściwości przeciwnowotworowe udowodnione m.in. w eksperymencie przeprowadzonym w 1970 r.na szczurach przez zespół G. Chichary.                         

W grzybach shiitake znajduje się także:

• regulująca ciśnienie krwi i poziom cholesterolu eritadenina;
• działające antyoksydacyjne polifenole;
• przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne lenionina i lentin;
• witaminy: C, B1, B3, B3, B9, B12, D;
• mikro i makroelementy: cynk, fosfor, magnez, potas, sód, wapń.                                       

Grzyby shiitake – właściwości

Dzięki zawartości lentinanu o właściwościach przeciwnowotworowych, grzyby shiitake mogą być wykorzystywane do zwalczania raka żołądka i jelita grubego oraz płuc i piersi. Jak to jest możliwe? Lentinan wzmacnia układ odpornościowy, aktywując m.in. makrofagi, limfocyty T i układ dopełniacza. Komórki dojrzewają i w szybkim tempie się namnażają, co czyni je skutecznymi w zwalczaniu komórek nowotworowych.                      

Na tym jednak korzystny wpływ lentinanu zawartego w grzybkach shiitake się nie kończy. Polisacharyd ten oddziałuje również na gospodarkę hormonalną, która ma znaczenie w procesie rozwoju nowotworów.

Inne składniki bioaktywne grzybów shiitake (w tym: eritadenina, polifenole, lentionina) wykazują działanie:

• przeciwwirusowe (w tym zwalczają wirus HIV),
• antybakteryjne (zwalczają m.in. bakterie Escherichia coli),
• przeciwzapalne,
• przeciwgrzybicze,
• obniżające poziom cholesterolu,
• ochronne dla wątroby (wytwarzają przeciwciała skierowane przeciw WZW),
• antyoksydacyjne,
• przeciwcukrzycowe,
• regulujące ciśnienie krwi,
• pobudzające popęd seksualny,
• nefrotoniczne.

Omawiając właściwości grzybów shiitake, nie sposób nie wspomnieć o korzystnym wpływie witamin. Te z grupy B oddziałują na układ nerwowy. Przyczyniają się do redukcji stresu i obniżają napięcie nerwowe, co nie tylko ułatwia codzienne funkcjonowanie, ale również pozytywnie wpływa na jakość snu. Grzyby shiitake ze względu na dużą zawartość witamin z grupy B (w tym kobalaminy, czyli witaminy B12) warto włączyć do codziennej diety wegetariańskiej lub wegańskiej. 

Dzięki obecności witaminy D, grzyby shiitake wzmocnią twoje kości i zęby, utrzymają odporność na wysokim poziomie, a także korzystnie wpłyną na układ mięśniowy.

Witamina C, która również znajduje się w twardziaku jadalnym, uczestniczy w procesie produkcji erytrocytów (krwinek czerwonych), poprawia pracę mózgu, a także zapobiega przedwczesnemu odwapnianiu kości.

W jakiej formie można jeść grzyby shiitake?

Grzyby shiitake można spożywać zarówno w postaci surowej, jak i po obróbce termicznej. Mają smak i zapach zbliżony do czosnku, dlatego tak jak i czosnek są dodatkiem uniwersalnym.

Jeśli zdecydujesz się je dusić, gotować lub piec – umieść je uprzednio w naczyniu z wodą na około 10 minut. Pamiętaj również, by czas przetwarzania skrócić do niezbędnego minimum, W przeciwnym razie grzyby shiitake będą twarde.

Twardziaka jadalnego możesz dodać do sosu, sałatki, zupy lub w formie dodatku do drugiego dania.

Grzyby shiitake – gdzie kupić?

Jeśli chcesz kupić grzyby shiitake – szukaj ich w sklepach ze zdrową żywnością i produktami ekologicznymi. Niekiedy możesz je również znaleźć w dobrze zaopatrzonych supermarketach.

Znajdują się one również w ofercie sklepów internetowych. Wybieraj jednak takich dostawców, których produkty cieszą się dobrą opinią dotychczasowych nabywców.

Grzyby shiitake – cena

Świeże grzyby shiitake w opakowaniu 200 g kosztują ok. 15 zł. Jeśli preferujesz marynowane (w zalewie), zapłacisz za 250 g od 5 do 10 zł.

W przypadku suszonych grzybów shiitake, koszt zakupu opakowania 50 g wynosi ok. 20 zł.

Źródła:

1. S. Górska, Grzyb shiitake – bogate źródło substancji prozdrowotnych, „Edukacja Biologiczna i Środowiskowa” 2016, nr 3, s. 19–25.
2. Ł. Brodziak, Lentinus Edodes (Berg.) Sink. – shiitake – Interesujący grzyb jadalny, „Wiadomości Botaniczne” 1984, nr 28 (3), s. 227–236.
3. J. Turło, Biotechnologia grzybów. Zastosowanie w farmacji i suplementacji, „Biuletyn Wydziału Farmaceutycznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego” 2013, nr 3, s. 18–26.