Dieta strukturalna – zasady, efekty, przeciwwskazania

Dieta mająca wzmacniać struktury organizmu, obniżać jego wiek biologiczny, przeciwdziałać rozwojowi chorób cywilizacyjnych, a nawet je leczyć. Polega na komponowaniu jadłospisu z ok. 90 zalecanych produktów naturalnych i bogatych odżywczo, zwanych strukturalnymi, umieszczonych na specjalnej liście.

Inne nazwy: dieta doktora Bardadyna.

Dieta strukturalna – zasady

Zasady: dieta stworzona w 2006 roku przez Marka Bardadyna, specjalistę w dziedzinie irydologii, która ma wzmacniać struktury organizmu, obniżać jego wiek biologiczny, przeciwdziałać rozwojowi chorób cywilizacyjnych, a nawet je leczyć. Polega na komponowaniu jadłospisu z ok. 90 zalecanych produktów naturalnych i bogatych odżywczo, zwanych strukturalnymi, umieszczonych na specjalnej liście. Obejmuje ona pełne ziarna zbóż, warzywa, owoce, orzechy i pestki, a także wybrane chude źródła białka (z wyłączeniem mleka i jego przetworów innych niż jogurt i kefir oraz produktów mięsnych poza kurczakiem i wątrobą), niektóre tłuszcze, napoje i dodatki. Istotnym elementem menu są autorskie koktajle zwane Eliksirami Młodości. Dieta występuje w wielu wariantach, m.in. jako codzienne, normalnie kaloryczne menu, gdzie koktajle są dodatkiem do posiłków, oraz jako menu odchudzające (800, 1200 i 1600 kcal), gdzie zastępują one jeden-dwa posiłki dziennie. Jest też wersja zwana odchudzaniem weekendowym, gdy przez te dwa dni spożywa się jedynie koktajle (cztery porcje dziennie); kaloryczność diety nie przekracza wtedy 800 kcal na dobę. Dieta odchudzająca pozwala tracić 1–4 kg tygodniowo; dieta weekendowa to 1–2 kg mniej w ciągu dwóch dni.

Dieta strukturalna – wskazania

Dla kogo: dieta nadaje się dla osób, które chcą wzbogacić menu w bogate odżywczo produkty, korzystając przy tym z gotowych zaleceń. Ze względu na duże spożycie produktów roślinnych dieta może przypaść do gustu wegetarianom (zwłaszcza że dostępna jest też jej bezmięsna wersja). Dieta może jednak nie pasować osobom, które nie lubią koktajli, oraz tym, które wolą mieć większy wybór przy komponowaniu jadłospisu. Autor twierdzi, że jego metodę bez deficytu kalorii mogą stosować dzieci od czwartego roku życia, kobiety w ciąży, karmiące i osoby starsze, a także osoby z różnymi chorobami – pomimo że może ona nie spełniać wszystkich ich potrzeb żywieniowych i dostarczać produktów niewskazanych m.in. w ciąży i przy karmieniu (orzechy, wiele warzyw i owoców). W przypadku tych osób oraz wszystkich z problemami zdrowotnymi stosowanie planu dr. Bardadyna należy skonsultować z lekarzem. Ze względu na wysoką zawartość błonnika dieta nie jest zalecana przy stanach zapalnych i niektórych zaburzeniach pracy układu trawienia.

Dieta strukturalna – zalety, efekty

Plusy: zalecenia diety są proste, a lista produktów stanowi wygodny przewodnik po menu. Jadłospis bazuje na pokarmach zdrowych i bogatych odżywczo, zapewniając obfitość antyoksydantów, wielu witamin i związków mineralnych. Dzięki wysokiej zawartości błonnika dieta pomaga przeciwdziałać zaparciom i obniżać poziom cholesterolu LDL we krwi. Stosowanie diety wspomaga odtruwanie organizmu i naukę wielu prawidłowych nawyków żywieniowych; może też zapewniać inne korzyści, częściej jednak wynikają one raczej z faktu utraty wagi niż specjalnego składu diety. Przygotowanie koktajli jest szybkie i łatwe. Zalecane jest zwiększone spożycie wody i regularna aktywność fizyczna.

Dieta strukturalna – przeciwwskazania

Minusy: autor diety formułuje daleko wysunięte wnioski na temat działania i bezpieczeństwa diety, podczas gdy nie została ona poddana odpowiednim badaniom. Metoda bazuje na wybiórczej wiedzy i pomija pewne istotne fakty, np. związane z mechanizmami regulacji apetytu. Autor diety lansuje teorie niepoparte badaniami naukowymi, np. na temat obniżania wieku biologicznego organizmu, oraz błędne stwierdzenia, np. że dzięki wysokim poziomom antyoksydantów, witamin i składników mineralnych w produktach nie powodują one efektu jo-jo. Zalecenia diety są nieprecyzyjne, nie wiadomo m.in., jak określić w praktyce, jaką część spożywanego menu stanowią produkty strukturalne i czy dotyczy to objętości diety, czy dostarczanej przez nią energii.

Nie wszystkie zalecane produkty są też faktycznie zdrowe, np. tuńczyk (w postaci świeżej zanieczyszczony rtęcią i drogi; z puszki zanieczyszczony BPA) czy wątroba, która zawiera toksycznie wysokie poziomy wit. A i liczne zanieczyszczenia, bo jest to organ o funkcji odtruwającej. Niekorzystne jest również nadużywanie ziaren słonecznika, co ma miejsce zwłaszcza w posiłkach cateringu dietetycznego dr Bardadyna. Skutkuje to zbyt wysokim spożyciem kwasów omega-6, które mają działanie prozapalne. Menu wyłącza wartościowe produkty mleczne, które powinny być spożywane w ilościach większych niż zalecane – inaczej mogą nie zapewniać wystarczającej ilości wapnia, którego są w diecie głównym źródłem. Dieta zaleca kosztowne i trudne do zdobycia składniki, a także wymaga posiadania blendera. Firmowe koktajle mogą być dla wielu osób nieatrakcyjne ze względu na smak i fakt, że są mało sycące. Włączenie ich do diety odchudzającej powoduje powstawanie dużych różnic między objętością i treściwością posiłków, co utrudnia kontrolę apetytu i utrzymanie diety. Nawet w najbardziej kalorycznej wersji 1600 kcal dziennie menu jest mało sycące. Po spożyciu koktajli na pusty żołądek (a zwłaszcza gdy stanowią one jedyne pożywienie przez cały dzień) mogą pojawić się nieprzyjemne objawy, takie jak mdłości i wzdęcia. Przy okresowym stosowaniu diety (wersja weekendowa) nie ma możliwości przyzwyczajenia organizmu do ich trawienia. Spadek wagi, jaki zapewnia ta wersja diety, jest związany głównie z utratą wody i nie może być trwały. Autor przedstawia sprzeczne zalecenia – choć metoda nie wymaga liczenia kalorii (co przy braku nadwagi nie jest konieczne), w celu schudnięcia trzeba jednak trzymać się wyznaczonych limitów kalorii. Pomimo pozornie długiej listy produktów menu jest mało urozmaicone, w wersji weekendowej praktycznie co tydzień takie samo. Dieta ma komercyjny charakter – oprócz jadłospisów i książek powstały również wczasy odchudzające, catering dietetyczny, bary koktajlowe czy linia gotowych produktów, których skład odbiega niestety od zaleceń prawidłowej diety.