Co można jeść na diecie płynnej i kiedy ją stosować?

Dieta płynna to szczególny typ diety zalecany osobom w okresie okołooperacyjnym. Na dietę płynną muszą przejść pacjenci przygotowujący się do kolonoskopii i rektoskopii oraz chorzy, u których planowane są operacje chirurgiczne w obrębie przewodu pokarmowego. Niektórzy stosują ją również w celu oczyszczenia organizmu. Jak wygląda dieta płynna? Wyjaśniamy!

Czym jest dieta płynna?

Dieta płynna to sposób żywienia, który polega na spożywaniu wyłącznie produktów lekkostrawnych o płynnej konsystencji. Posiłki przygotowywane są poprzez miksowanie i rozcieńczanie produktów spożywczych. Celem tej diety jest dostarczenie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, elektrolitów i kalorii, a jednocześnie przygotowanie chorego do badań i zabiegów.

Dietę płynną należy stosować możliwie jak najkrócej, a potem, jeśli nie ma przeciwwskazań, można dodawać do jadłospisu produkty o konsystencji papkowatej, a następnie stałej. W przypadku konieczności długotrwałego stosowania diety płynnej rozszerza się ją na dietę płynną wzmocnioną.

Wskazania do stosowania diety płynnej

Dieta płynna wskazana jest m.in. na pierwszym etapie rekonwalescencji po operacjach chirurgicznych. Płynne posiłki, w przeciwieństwie do posiłków stałych, nie podrażniają mechanicznie jamy ustnej ani dalszych odcinków przewodu pokarmowego.

Kiedy jeszcze wprowadza się dietę płynną? Taki sposób żywienia zalecany jest u osób:

• z uporczywymi nudnościami, wymiotami i biegunkami oraz brakiem łaknienia,
• z ostrymi stanami zapalnymi żołądka i jelit,
• z chorobami jamy ustnej i przełyku,
• z urazami twarzoczaszki,
• z nowotworami przełyku i wpustu żołądka,
• z zaburzeniami wchłaniania w przebiegu chorób neurologicznych i nowotworowych,
• z trudnościami w przyjmowaniu pokarmów stałych,
• po zabiegach stomatologicznych (np. po wyrwaniu zęba) i laryngologicznych (np. po operacji szczęki, zatok lub przegrody nosowej),
• przed planowanym zabiegiem kolonoskopii i rektoskopii – dieta przed kolonoskopią i rektoskopią ma na celu oczyszczenie jelit,
• u osób niebędących w stanie przyjmować pokarmów o stałej konsystencji.

Ogólne zasady diety płynnej

Przy diecie płynnej należy spożywać lekkostrawne jedzenie, które nie spowoduje biegunek, wzdęć czy zaparć. Pokarmy muszą zostać zmiksowane lub przetarte, co pozwoli uzyskać płynną konsystencję. Objętość każdego z posiłków nie powinna być większa niż 330 ml. Dietę komponuje się na podstawie świeżych produktów ubogich w błonnik pokarmowy. Podstawą diety są: woda, kleiki i zupy klarowane. Dieta płynna ma zastosowanie krótkoterminowe – powinna trwać maksymalnie 2-3 dni.

Jak powinna wyglądać dieta przed kolonoskopią?

Na tydzień przed badaniem wprowadź dietę łatwostrawną. Trzy dni przed badaniem ogranicz jeszcze bardziej spożycie błonnika i wprowadź dietę ubogoresztkową. Dwa dni przed badaniem z jadłospisu całkowicie wyklucz produkty będące źródłem błonnika. W ostatniej dobie przejdź na dietę płynną i przyjmuj środki przeczyszczające zgodnie z zaleceniami lekarza.

Co jeść po wyrwaniu zęba?

Po ekstrakcji może istnieć konieczność przejścia na dietę płynną na czas 1-2 dni. Pamiętaj o tym, aby nie pić gorących napojów ani nie spożywać kwaśnych potraw, gdyż może to prowadzić do podrażnienia rany. Do zwyczajowej diety powracaj stopniowo, zaczynając od wprowadzenia miękkich produktów.

Co można jeść na diecie płynnej?

Jeśli jesteś na diecie płynnej, możesz pić niegazowaną wodę mineralną, wodę źródlaną, rozcieńczone soki, napary ziołowe (np. napar z rumianku) i herbatę bez cukru. Dozwolone są:

• namoczone i zmiksowane pieczywo np.: bułki pszenne, sucharki, biszkopty,
• kleiki z kasz, ryżu lub płatków owsianych,
• kisiele,
• budynie,
• galaretki,
• sery białe zmiksowane z mlekiem,
• ugotowane jaja zmiksowane z zupą,
• chude mięsa np.: kurczak, indyk bez skóry, cielęcina, wołowina, schab,
• chude ryby, takie jak dorsz, leszcz, sola, szczupak, sandacz oraz w ograniczonej ilości ryby tłuste np.: makrela, mintaj czy morszczuk,
• chude szynki,
• tłuszcze: masło, olej rzepakowy, olej lniany, olej słonecznikowy i oliwa z oliwek,
• ziemniaki, warzywa i owoce gotowane,
• zupy ze zmiksowanych ziemniaków, mięsa i warzyw,
• soki i przeciery z warzyw i owoców,
• cukier,
• miód
• łagodne przyprawy: sok z cytryny, koperek, wanilia oraz cynamon,
• możesz wzbogacić potrawy również mlekiem w proszku.

Posiłki przygotowuj metodą tradycyjnego gotowania, na parze oraz pieczenia w folii. W uzasadnionych przypadkach (np. u pacjentów z chorobą nowotworową oraz u osób niedożywionych) dietę można uzupełniać specjalistycznymi odżywkami, które charakteryzują się wysoką koncentracją składników odżywczych. Przy nasilonych wymiotach i biegunkach wskazane jest uzupełnianie elektrolitów. Najlepszym sposobem na nawodnienie są doustne płyny nawadniające.

Produkty przeciwwskazane na diecie płynnej

W diecie płynnej niewskazane są produkty wysokobłonnikowe, a więc różnego rodzaju pieczywo pełnoziarniste, grube kasze i makarony, surowe warzywa i owoce oraz nasiona roślin strączkowych. Z diety eliminuje się też tłuste, ciężkostrawne potrawy zawierające tłuste mięsa (baraninę, wieprzowinę, kaczkę, gęś) i wędliny, smalec, słoninę, warzywa kapustne i cebulowe oraz sery żółte i topione. Niewskazane są również: kakao, czekolada i ostre przyprawy.

Przykładowe przepisy dań dla osób na diecie płynnej

Jakie dania przygotowywać na diecie płynnej? Poniżej znajdziesz dwa przykładowe przepisy:

1. Koktajl warzywny: przygotuj marchewkę, 1 jabłko, pomarańczę, sok z połówki cytryny i 100 ml wody. Warzywo i owoce umyj, obierz i pokrój na małe kawałki. Z jabłka usuń gniazda nasienne. Składniki zmiksuj, dodaj sok z cytryny i wodę, a następnie ponownie zmiksuj całość.
2. Ryż na mleku z musem jabłkowym: biały ryż ugotuj zgodnie z zaleceniami producenta, a następnie odcedź. Jabłka umyj, obierz ze skórki i zetrzyj cienko na tarce. Do gotującego się mleka dodaj ryż i gotuj danie jeszcze przez 2 minuty. Na koniec dodaj jabłko.

Źródła:

1. H. Ciborowska, A. Rudnicka „Dietetyka, Żywienie zdrowego i chorego człowieka”. PZWL, 2014.
2. Jarosz M., Praktyczny podręcznik dietetyki, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa, 2010.