Mięta – właściwości i rodzaje. Jak zrobić nalewkę z mięty?

Mięta to aromatyczna roślina o licznych właściwościach zdrowotnych. Być może nie wiedziałaś, że to niepozorne zioło, które uprawiasz w doniczce, może być remedium na dolegliwości układu pokarmowego i bóle głowy. Sprawdź, jakie są rodzaje mięty i do czego jeszcze może się nam ona przydać.

Właściwości  i działanie mięty

Surowcem pozyskiwanym z mięty jest liść mięty pieprzowej oraz olejek miętowy. Liście zawierają olejek eteryczny, garbniki, gorycze, fenolokwasy, karotenoidy, sterole oraz flawonoidy. Olejek miętowy powstaje w wyniku destylacji z parą wodną ziela mięty. Znajdziemy w nim ponad sto składników, w tym mentol, neomentol, isomentol oraz wiridifolrol. Olejek mięowy powinien być przechowywany w zamkniętych pojemnikach, w temperaturze nie wyższej niż 15 stopni Celsjusza oraz z dala od światła.

Nie od dziś wiadomo, że mięta posiada właściwości lecznicze.  Liście mięty wykazują działanie przeciwbakteryjne przeciwko bakteriom Salmonella typhimurium, Staphylococcus aureus oraz Vibrio parahaemolyticus; przeciwwirusowe w przypadku wirusa choroby Newcastle, opryszczki zwykłej, krowianki, gorączki Semliki Forest ; przeciwbólowe, przeciwzapalne i uspokajające.

Po miętę warto sięgać w napięciowych bóle głowy. W przeprowadzonym badaniu niemieccy naukowcy porównywali trzy grupy osób, u których zastosowano miejscowo olejek miętowy, doustnie lek przeciwbólowy i placebo. Mięta okazała się tanią i skuteczną alternatywą dla farmaceutyków. Przyznam, że sama jeszcze tego nie sprawdzałam. Ale jeśli wierzyć badaniom, to warto spróbować.

Mięta – na co pomaga?

Zioło to może być przydatne na silne skurczowe bóle w dolnej części brzucha, szczególnie po ostrych i tłustych potrawach lub alkoholu. Olejek z mięty skutecznie leczy objawy zespołu jelita drażliwego. To bardzo częsta przypadłość – może dotyczyć co piątej osoby. Nie ma na nią lekarstwa, ale… jest mięta, która jak przeczytacie w międzynarodowym piśmie Pain, zwalcza ból w takich przypadkach. Naukowcy tłumaczą, że mięta aktywuje kanał „przeciwbólowy” o nazwie TRPM8. Kanał ten odpowiada za odczuwanie zimna i jest aktywowany przede wszystkim przez niskie temperatury oraz niektóre substancje wywołujące uczucie chłodu, np. wytwarzany z rośliny mentol.

Olejek miętowy rozpylony w powietrzu ułatwia oddychanie, a inhalacje z mięty poprawiają sprawność organizmu. W Journal of Sport and Exercise Psychology znajdziecie ciekawe badania na ten temat. Przeprowadzono je na 40 ochotnikach. Niektórym z nich umieszczono pod nosem pasek nasączony dwiema kroplami olejku z mięty pieprzowej. Następnie sprawdzano wydolność podczas biegu na 400 metrów. Okazało się, że osoby na „miętowym dopalaczu” pobiegły szybciej! Mięta wspomaga pracę układu oddechowego. Być może to właśnie wpłynęło na lepsze wyniki biegaczy.

Rodzaje mięty

Najbardziej znanym gatunkiem mięty jest mięta pieprzowa (Mentha piperita L). Jej łacińska nazwa pochodzi z mitologii greckiej, w której mityczna nimfa Mintho została zamieniona w miętę; człon nazwy piperita oznacza po prostu pieprz. Mięta pieprzowa powstała ze skrzyżowania gatunków Mentha viridis L. i Mentha aquatica L. Ma łodygę osiągającą wysokość do 90 cm, liście o jajowatym kształcie i kwiaty w kolorze różowym lub lila. Może być uprawiana w przydomowym ogródku, a także w doniczce na balkonach i tarasach.

Inną odmianą mięty jest mięta angielska „Mitcham”, która ma intensywny mentolowy zapach. Możemy też spotkać się z miętą jabłkową, inaczej wonną, której nazwa wskazuje na jabłkowy posmak rośliny. To nie jedyna „smakowita” mięta, istnieje bowiem gatunek mięty polnej bananowej, która rzeczywiście pachnie bananem oraz mięta czekoladowa, która po potarciu liści wydziela aromat czekolady.

Mniej znane rodzaje mięty to:

• mięta nawodna –  roślinę tę zwykle sadzi się w oczkach wodnych
• mięta kędzierzawa – ma karbowane liście i podobnie jak mięta pieprzowa wykorzystywana jest ze względu na swoje właściwości lecznicze
• mięta zielona (kłosowa) – jest delikatniejsza i słodsza od mięty pieprzowej, często stanowi dodatek do gum do żucia
• mięta meksykańska nazywana inaczej oreganem kubańskim – poznamy ją po kłosach przypominających lawendę i miętowo-cytrynowym aromacie
• mięta długolistna – charakteryzuje się niezwykle silnym aromatem, dlatego jest wykorzystywana  do aromatyzowania napojów bezalkoholowych i drinków, produkcji likierów oraz parzenia herbatek leczniczych.

Nalewka i sok z mięty

Nalewka z mięty wykazuje pewne właściwości bakteriobójcze w obrębie dróg żółciowych i przewodu pokarmowego. Działa uspokajająco, nieznacznie obniża ciśnienie tętnicze krwi, pomaga w niestrawności. Ponadto znane jest jej działanie rozkurczowe –  mięta pobudza wydzielanie żółci i soków trawiennych. Aby wykonać nalewkę miętową potrzebny będzie:

• pęczek świeżych liści mięty pieprzowej
• 0,5 litra spirytusu
• 0,75 litra wody
• 0,30 kg cukru.

Przygotowanie: umyte liście mięty wkładamy do słoika, zalewamy spirytusem, zakręcamy słoik i pozostawiamy na 8-10 dni w ciemnym miejscu. Po upływie czasu filtrujemy powstały płyn, dodajemy rozpuszczony w wodzie cukier i jeszcze raz filtrujemy. Otrzymana „miętówka” to orzeźwiający napój o zielonej barwie. Można pić ją od razu po przygotowaniu i rozcieńczać z wodą mineralną z lodem.

Sok z mięty to doskonały pomysł na letnie upały, ale też ciekawe urozmaicenie domowej spiżarni. Składniki do jego wykonania są następujące:

• ok. 20 gałązek mięty i melisy
• sok z 1 cytryny
• 60 dkg cukru.

Przygotowanie: do garnka wrzucamy listki mięty i melisy, zalewamy około litrem gorącej wody i doprowadzamy do wrzenia. Dodajemy sok z cytryny i odstawiamy z przykrywką na dobę w chłodne miejsce. Po upływie czasu powstały płyn przecedzamy, dodajemy cukier, mieszamy i rozlewamy do butelek. Końcowym etapem jest 15-minutowa pasteryzacja.

Czy można pić miętę w ciąży?

Nie ma przeciwwskazań do stosowania mięty w ciąży. Napary z mięty mogą pomagać w dolegliwościach ciążowych takich jak nudności, wzdęcia i gazy. Niemniej jednak stosowanie ziół w ciąży warto skonsultować z lekarzem prowadzącym.

Aby przygotować herbatkę z miętą, łyżeczkę suszu należy zalać wrzątkiem i parzyć przez 3-5 minut. Uważa się, że 1-2 herbaty miętowe dziennie nie mają niekorzystnego działania na kobiety w ciąży, jednak mięta stosowana w nadmiarze może wywoływać efekty uboczne w postaci bólów brzucha, senności czy zaburzeń równowagi.

Bibliografia:

[1] A. Łuczak, M. Nowak, and E. Szałek, “Bezpieczeństwo leków roślinnych w ciąży”, Farm. Współczesna, vol. 10, pp. 140–146, 2017.

[2] I. Mystkowska, K. Zarzecka, A. Baranowska, and M. Gugała, “Mięta pieprzowa (Mentha piperita L.) – roślina zielarska o różnorodnych właściwościach biologicznych i leczniczych”, HERBALISM, vol. 1, no. 2, p. 117, Dec. 2016, doi: 10.12775/herb.2016.009.

[3] A. Najda, “Skład chemiczny i działanie przeciwutleniające ekstraktów z Mentha x piperita L.”, Post Fitoter, vol. 18, no. 4, pp. 251–258, 2017, doi: 10.25121/PF.2017.18.4.251.