Lecytyna sojowa (E322) – czym jest i gdzie się ją stosuje?
Lecytyna sojowa to związek obecny w większości produktów spożywczych, stosuje się ją bowiem jako dodatek do żywności. Znajdziemy ją pod oznaczeniem E322, zwykle jako jeden z ostatnich składników na liście. Lecytyna występuje także naturalnie w organizmie ludzkim pełniąc w nim wiele funkcji. Do czego stosuje się lecytynę sojową i czy naprawdę jest szkodliwa dla zdrowia, a może wręcz przeciwnie?
Co to jest lecytyna sojowa?
Nazwa lecytyna pochodzi z języka greckiego i oznacza żółtko jajka. To właśnie z jajka kurzego substancja ta została po raz pierwszy wyizolowana w roku 1948. Ze względu na fakt, iż obecnie pozyskiwanie lecytyny z żółtka jaj jest zbyt drogie, na skalę przemysłową uzyskuje się ją z soi, słonecznika lub rzepaku.
Lecytyna sojowa (E322) to substancja pozyskiwana z ziaren soi. W przemyśle spożywczym stosowana jest jako dodatek do żywności, a dokładniej emulgator, który wiąże ze sobą składniki poszczególnych produktów oraz przeciwutleniacz odpowiedzialny za przedłużenie okresu przydatności do spożycia danego produktu. Lecytyna dodana do ciast sprawia, że łatwiej wyrastają i nie są kleiste.
Lecytyna sojowa w żywności znajduje się w majonezach, margarynach, tłuszczach piekarniczych, serach, śmietankach, mlekach w proszku i koncentratach. Lecytyna sojowa w czekoladzie dodawana jest w celu poprawy płynności i trwałości masy czekoladowej. Jeśli chcemy znaleźć czekoladę bez lecytyny sojowej może być ciężko. Obok E322 w czekoladzie możemy też spotkać dodatek E476 czyli polirycynooleinian poliglicerolu. Tego emulgatora należy się wystrzegać, ponieważ może powodować reakcje alergiczne oraz problemy żołądkowo – jelitowe.
Lecytyna sojowa – skład
Z chemicznego punktu widzenia lecytyna to mieszanka fosfolipidów (fosfatydylocholiny, fosfatydyloetanoloaminy, fosfatydyloinozytolu i kwasu fosfatydowego), glikolipidów, steroli, kwasów tłuszczowych, sfingolipidów i węglowodanów. Fosfolipidy to składniki błony komórkowej wszystkich roślin i zwierząt.
Lecytyna sojowa zawiera średnio 35 proc. oleju sojowego. Soja jest jedną z najczęściej modyfikowanych genetycznie roślin. Aby otrzymać lecytynę sojową z surowych ziaren soi, pozyskuje się olej sojowy za pomocą chemicznego rozpuszczalnika ‒ najczęściej jest nim heksan. To taki związek chemiczny, który powstaje w wyniku rafinacji ropy naftowej. Stosowany jest np. w przemyśle samochodowym i meblarskim. Do wybielania gotowej lecytyny sojowej służy zaś nadtlenek wodoru.
Właściwości zdrowotne lecytyny sojowej
Lecytyna pełni ważną funkcję w organizmie ludzkim. Znajduje się w każdej komórce ciała, jest elementem składowym mózgu i tkanki nerwowej. Lecytyna stanowi źródło choliny, z której syntetyzowana jest acetylocholina – substancja biorąca udział w przekaźnictwie nerwowym. Dzięki niej mogą zachodzić procesy uczenia się. Dzięki zawartości fosfolipidów, lecytyna obniża stężenie triglicerydów i cholesterolu we krwi, tym samym zmniejszając ryzyko wystąpienia miażdżycy i chorób sercowo-naczyniowych.Ponadto lecytyna wspiera pracę wątroby i woreczka żółciowego, opóźnia procesy starzenia się, wspomaga wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach oraz jest istotna w okresie ciąży i laktacji.
W przemyśle farmaceutycznym lecytynę znajdziemy w kremach, emulsjach i maściach. Korzysta z niej także przemysł kosmetyczny – obecna jest przede wszystkim w produktach kondycjonujących włosy oraz kosmetykach do twarzy o działaniu przeciwzmarszczkowym, zapobiegającym utracie wody oraz poprawiającym elastyczność skóry.
Czy lecytyna sojowa jest szkodliwa?
Badania potwierdziły, że lecytyna sojowa jest jest nietoksyczna. Lecytyna nie ma niekorzystnego wpływu na zdrowie, ponieważ:
- Hydrolizowana lecytyna i cholina powstają w jelitach w wyniku naturalnego procesu trawienia lecytyny. Cholina jest szybko wchłaniana i pojawia się w osoczu głównie w postaci wolnej choliny,
- Cholina jest prekursorem dla neuroprzekaźnika acetylocholiny. Zawartość choliny, która może zostać uwolniona z fosfatydylocholiny wynosi do 13,2%, a zawartość choliny z lecytyny handlowej (E 322) do 3,4%
- Całkowite spożycie choliny w diecie wynosi od 4 do 18 mg / kg masy ciała dziennie we wszystkich grupach wiekowych, a spożycie choliny z lecytyn sojowej (E 322) stosowanej jako dodatek do żywności jest poniżej górnego poziomu spożycia (UL ).
W rzadkich przypadkach lecytyna z soi może powodować reakcje alergiczne.
Gdzie kupić lecytynę sojową?
Lecytyna sojowa to nie tylko dodatek do żywności, ale i suplement diety. Lecytyna sojowa jest dostępna w postaci płynnej, jako proszek i granulat. Kupimy ją przede wszystkim w sklepach ze zdrową żywnością i suplementami oraz w aptekach i oczywiście internecie. Jedna kapsułka zwiera zazwyczaj 1200 mg lub 1350 mg lecytyny sojowej.Niektórzy producenci żywności podkreślają na opakowaniu, że zawarta w produkcie lecytyna sojowa jest organiczna, a więc nie pochodzi z soi modyfikowanej genetycznie.
Niektórzy zastanawiają się co wybrać, lecytynę sojową czy słonecznikową? Obydwie lecytyny zawierają podobny profil fosfolipidów, choć lecytyna słonecznikowa jest lepszym źródłem fosfatydylocholiny. Zarówno lecytyna sojowa jak i słonecznikowa mają w swoim składzie kwasy omega-6. Pod tym względem lepiej wypada lecytyna rzepakowa, która ma korzystniejszy profil kwasów omega-6 do omega-3. Lecytyna słonecznikowa jest alternatywą dla lecytyny sojowej także ze względu na przyjemny orzechowy posmak.
Bibliografia:
[1] A. Kulawik and B. Tal-Figiel, “Lecytyna i jej rola w farmaceutycznych emulsjach suchych”, Inż. Ap. Chem, vol. 50, 2011.
[2] P. Ławrowski, “Lecytyna. Ważny dodatek w produkcji mas czekoladowych”, Świat czekolady. Cukiernictwo i piekarstwo, vol. 3, 2018.
[3] Amouni Mohamed Maurad i wsp., “Influence of Soy Lecithin Administration on Hypercholesterolemia”, Cholesterol, 2010.
Polecamy
Ten składnik jest stosowany od wieków! Na co pomaga tran?
Twój mózg też chce dobrze zjeść! Czego nie może zabraknąć w diecie dla mózgu?
Stwardnienie rozsiane – jakie znaczenie ma dieta? Przykłady jadłospisu
Co oponka na brzuchu ma wspólnego ze zdrowiem mózgu?
się ten artykuł?