Miechunka (Physalis) – charakterystyka i właściwości

Co to jest miechunka? Miechunka pomidorowa i miechunka peruwiańska to rośliny z gatunku psiankowatych. Physalis zaliczane są do chwastów albo traktowane jako ozdobne, a spośród około 120 roślin z tej rodziny w zasadzie tylko miechunki pomidorowa i peruwiańska są zaliczane do jadalnych. Co zrobić z miechunki, jak ją suszyć i jakie właściwości zdrowotne mają owoce Physalis?

Miechunka jadalna – co to za roślina?

Miechunka występuje naturalnie na terenach Ameryki Środkowej i Południowej, przede wszystkim w Meksyku. Jednakże w obecnych czasach można ją spotkać (w mniejszym natężeniu) na niemal całym świecie. To rośliny o grubej łodydze, wyrastające do 40-100 cm wysokości. Mają, jak to botanicy określają, trójkątnie jajowate listki, a ich nazwa Physalis (z greki oznaczająca „bańkę”, „pęcherz”) doskonale odzwierciedla charakter owoców tej rośliny. Owoc Physalis ma formę drobnej jagody ukrytej w rozdętym kielichu o pomarańczowo-czerwonym kolorze. Owoce miechunki mają słodko-gorzki smak – zdecydowanie słodsze są owoce miechunki peruwiańskiej, zaś miechunka pomidorowa raczej zaliczana jest do warzyw – właśnie z uwagi na bardziej wytrawny smak.

100 gramów owoców miechunki ma około 53 kcal, w tym:

• 11 g węglowodanów,
• 2 g białka,
• 1 g tłuszczu.

Miechunka jadalna – właściwości zdrowotne

Jeśli chodzi o działanie prozdrowotne, jakie ma miechunka, właściwości tego owocu określane na podstawie badań naukowych to przede wszystkim:

• działanie przeciwgorączkowe (wykorzystywane np. w malarii, rzeżączce, zapaleniu wątroby i innych),
• wpływ przeciwpasożytniczy i przeciwpierwotniakowy,
• źródło acetylocholinoesterazy, czyli enzymu rozkładającego acetylocholinę (neuroprzekaźnik), potrzebnego do prawidłowego przesyłania informacji między komórkami nerwowymi,
• działanie cytotoksyczne przeciwko komórkom nowotworowym (dzięki obecności witanolidów),
• wpływ przeciwlękowy, antydepresyjny, a także stymulujący zaburzone funkcje seksualne (również dzięki witanolidom; jednak to działanie dotychczas zostało udowodnione tylko w badaniach na zwierzętach),
• regenerujący wpływ na połączenia synaptyczne, czyli miejsca styku komórek nerwowych, pozwalające na przesyłanie między nimi informacji,
• korzystny wpływ w przebiegu białaczki i innego rodzaju chorób ze współwystępowaniem stanu zapalnego (miechunka zawiera związki zwane fyzalinami, które ograniczają powstawanie cytokin prozapalnych),
• działanie rozkurczające, przeciwbólowe, poprawiające pracę układu krwionośnego (dzięki zawartości alkaloidów).

Miechunka – jak sadzić oraz jak suszyć?

Miechunkę powinno się sadzić w miejscu przestronnym – bowiem roślina bardzo lubi się rozrastać, a jej usunięcie jest bardzo trudne. Jeśli jednak zależy ci na sadzeniu miechunki i nie obawiasz się, że zajmie dużą powierzchnię ogródka, to możesz sadzić ją w dowolnym miejscu pod względem nasłonecznienia. Nie ma ona wysokich wymagań i dobrze rozwija się także w półcieniu. Większe wymagania ma natomiast co do gleby – warto sadzić miechunkę na glebach żyznych, cechujących się wysokim odczynem (pH).

Miechunka suszona jest często wykorzystywana w kuchni, na przykład jako dodatek do owsianek, koktajli, deserów, a nawet jako samodzielna przekąska. Można ją traktować dokładnie tak samo, jak inne owoce suszone, te bardziej pospolite – jak śliwka, morela czy winogrona (rodzynki). Nie bez powodu owoce miechunki po ususzeniu są zwane rodzynkami brazylijskimi lub peruwiańskimi!

Jak suszyć miechunkę? Łodygi miechunki należy ściąć wówczas, gdy kielichy rośliny będą miały pomarańczowy kolor – czyli na przełomie sierpnia i września. Uwaga – to ważne, by zbierać już dojrzałe (wybarwione) owoce, ponieważ te zielone mogą nam zaszkodzić (podobnie, jak na przykład surowe, zielone ziemniaki bogate w solaniny). Należy usunąć następnie liście z łodyg, a te pozostawić do suszenia w ciemnym i oczywiście suchym miejscu.

Co zrobić z miechunki?

Poza wykorzystaniem suszonej miechunki bezpośrednio w formie bakalii, z powodzeniem można przygotowywać z niej przetwory takie, jak na przykład dżemy, galaretki, a nawet sosy, salsy czy dressingi. Do słodkich dań nada się miechunka peruwiańska, zaś miechunka pomidorowa będzie swoim kwaskowatym posmakiem doskonale podkreślać dania wytrawne, zwłaszcza mięsne. Owoce Physalis na świeżo lub po ususzeniu mogą także wzbogacać smak drinków.

Warto też dodać, że ususzone łodygi z owocniami miechunki mogą stanowić ciekawą ozdobę w domu czy na tarasie – samodzielnie, ale i jako dodatek do większych bukietów kwiatów.

Bibliografia:

1. Agata K. i wsp.: Bioaktywne metabolity wtórne roślin z rodzaju Physalis. Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej (online), 2010; 64: 665-673.
2. Mikulewicz E., Majkowska-Gadomska J., Miechunka pomidorowa (Physalis ixocarpa Brot. ex Hornem.) – roślina ozdobna i lecznicza o wielokierunkowym działaniu. Annales Horticulturae, 29(1), 15-24, 2019.
3. http://ozoopole.pzd.pl/wp-content/uploads/2017/05/Miechunka.pdf [dostęp: 28.05.2021 r.]