Johimbina – jak działa na organizm i kto może ją stosować?

Johimbina (yohimbine) to naturalny alkaloid pozyskiwany z liści oraz kory drzewa johombiny lekarskiej. Chlorowodorek johimbiny wykorzystywany jest jako składnik suplementów diety. Wówczas związek ten stosowany jest jako afrodyzjak naturalny, środek wspomagający potencję, a także preparat ułatwiający redukcję masy ciała. W Polsce suplementy z johimbiną nie zostały jednak dopuszczone do obrotu. Jak stosować yohimbinę i jakie są efekty suplementacji?

Co to jest johimbina? 

Johimbina to naturalny alkaloid indolowy. Pozyskiwany jest z kory oraz liści drzewa rosnącego w Afryce – johimbiny lekarskiej (Corynanthe yohimbe). Wykazuje działanie pobudzające, podobne do efedryny oraz kofeiny. Związek oddziałuje na receptory α2-adrenergiczne, blokując ich aktywność. Przekłada się to na zwiększenie poziomu adrenaliny i działanie pobudzające na organizm. 

Zastosowanie johimbiny 

Naturalna johombina była przez wiele lat stosowana jako środek wspomagający potencję i zwiększający libido. Taki afrodyzjak naturalny jest jednym z najdłużej stosowanych substancji o działaniu pobudzającym. Ponadto od lat 50-tych XX wieku syntetyzowany jest chlorowodorek johimbiny, czyli johimbina HCl. Ten związek znajduje zastosowanie w preparatach wspomagających potencję. Należy jednak podkreślić, że są to leki przepisywane przez lekarza na receptę. 

Po odkryciu wpływu johombiny na redukcję masy ciała, wzrosło zainteresowanie tym preparatem jako potencjalnym środkiem odchudzającym. Jednak okazuje się, że o ile w celu wspomagania potencji wystarczy zastosować niewielkie dawki johimbiny, o tyle efekt odchudzający obserwowany jest jedynie po zastosowaniu znacznie większych dawek. A to wiąże się z dużym ryzykiem wystąpienia licznych działań niepożądanych. Dlatego w Polsce nie są dopuszczone do obrotu suplementy diety czy leki bez recepty, które zawierają johimbinę. Taki zakaz obowiązuje ponadto od 2019 roku w całej Unii Europejskiej.  

Wiele osób zastanawia się, czy gdzieś dostępna jest johombina, gdzie kupić preparat? Jeśli uda się znaleźć taki suplement w Internecie, należy mieć na uwadze, że jest to preparat niewiadomego pochodzenia. Nie ma pewności co do jego składu i bezpieczeństwa stosowania – dlatego nie zaleca się stosować takich suplementów.

Johimbina – działanie na organizm 

Johimbina znana jest przede wszystkim z jej oddziaływania na potencję i libido. Poprzez zahamowanie aktywności receptorów α2-adrenergicznych w ośrodkowym i obwodowym układzie nerwowym, związek ten zwiększa libido. Ponadto wpływa na rozszerzenie naczyń krwionośnych, przez co łatwiejsze jest osiągnięcie i utrzymanie erekcji. 

Z jakim wpływem na organizm jest ponadto kojarzona johimbina? Działanie odchudzające jest kwestią bardzo kontrowersyjną. Blokada receptorów α2-adrenergicznych przekłada się na pobudzenie procesu lipolizy, czyli spalania tkanki tłuszczowej. Jest to konsekwencją zwiększenia poziomu noradrenaliny. Ponadto yohimbina aktywuje procesy termogenezy, czyli produkcji ciepła w brunatnej tkance tłuszczowej. Przez to zwiększa się wydatek energetyczny organizmu.  

Johimbina oddziałuje na wzrost częstości akcji serca i poszerzenie światła naczyń krwionośnych, ponadto aktywuje część współczulną autonomicznego układu nerwowego. Dzięki temu działa pobudzająco i dodaje energii. Z racji swojego pobudzającego działania, johimbina może poprawiać pamięć i koncentrację oraz procesy myślowe. 

Komu zatem polecana jest johimbina, kiedy brać preparat zawierający ten związek? Zgodnie z aktualną wiedzą medyczną, stosowanie leku z johimbiną powinno być ograniczone do sytuacji, gdy lekarz przepisze lek na receptę pacjentowi z zaburzeniami erekcji. Nie jest natomiast polecane samodzielne stosowanie johimbiny i zakup preparatów niewiadomego pochodzenia.

Jak dawkować johimbinę? 

W oparciu o wyniki badań klinicznych ustalono, że zalecane dawkowanie to 0,2 mg na kg m.c. Taką dawkę dobową najlepiej jest rozłożyć na 2-4 mniejsze dawki, przyjmowane w ciągu dnia. Można zacząć od dawki 0,1 mg/ kg m.c. i w razie potrzeby – podwoić dawkę. 

Johimbina – skutki uboczne  

Johimbina jest związkiem o silnym działaniu. Dlatego jej stosowaniu mogą towarzyszyć efekty uboczne. Przede wszystkim – mogą pojawić się: 

• bóle głowy, 
• nudności i wymioty, 
• rozdrażnienie, 
• problemy ze snem, 
• niepokój, 
• napady paniki, 
• zwiększenie akcji serca powyżej 100 uderzeń na minutę, 
• wzrost ciśnienia tętniczego krwi, 
• dreszcze. 

Przy zastosowaniu wysokich dawek johimbiny istnieje ryzyko wystąpienia poważnych powikłań kardiologicznych, w tym zawału serca.

Przeciwwskazania – kto nie powinien stosować johimbiny? 

Istnieje wiele przeciwwskazań do stosowania johimbiny. Przede wszystkim – preparatu nie powinny stosować kobiety w ciąży i karmiące piersią, dzieci i młodzież oraz osoby w podeszłym wieku. Kolejne przeciwwskazania do stosowania johimbiny to schorzenia układu sercowo-naczyniowego, w tym niedociśnienie i nadciśnienie tętnicze. Stosowanie preparatu nie jest ponadto wskazane w przebiegu chorób wątroby i nerek, a także przy zaburzeniach żołądkowo-jelitowych. 

Johimbina nie powinna być łączona z lekami przeciwdepresyjnymi, uspokajającymi, obniżającymi ciśnienie krwi, przeciwalergicznymi oraz z alkoholem. 

Źródła: 

1. SK, Hariharan M, Grunhaus LJ. Yohimbine bioavailability in humans. Eur J Clin Pharmacol. 1990;39(4):409-11; https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2076728/ (dostęp online 20.11.2022)  

1. Wibowo DNSA, Soebadi DM, Soebadi MA. Yohimbine as a treatment for erectile dysfunction: A systematic review and meta-analysis. Turk J Urol. 2021 Nov;47(6):482-488; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9612744/ (dostęp online 20.11.2022)