Jakie właściwości i zastosowanie ma hyzop lekarski? Jak i kiedy go wykorzystywać?

Hyzop lekarski stosowany jest w ziołolecznictwie od bardzo dawna. Pozwala on złagodzić wiele nieprzyjemnych dolegliwości, dlatego warto korzystać z bogactwa składników, jakie nam oferuje. Pomogą one przy kaszlu, poprawią trawienie, a i podziałają na nas odprężająco. Jakimi jeszcze właściwościami może pochwalić się hyzop? I jakie są przeciwwskazania do jego spożywania? Sprawdź.

Co to jest hyzop lekarski? 

Hyzop lekarski, czyli hyssopus officinalis, to niezwykła roślina o orzeźwiającym smaku i korzennym aromacie. Określana również jako „izap lekarski”, „hizop”, czy „józefek”, wielopłaszczyznowo oddziałuje na ludzki organizm. 

Jak wygląda hyzop lekarski? Jest to roślina z lancetowatymi listkami i prostymi łodyżkami. Sam kwiatostan układa się w grona lub kłosy. Kwiaty mogą mieć z kolei różne kolory, np. biały, czerwony lub ciemnoniebieski.

Hyzop lekarski – właściwości i zastosowanie 

W zielu hyzopu lekarskiego znajduje się duże stężenie olejku eterycznego, który wyróżnia się właściwościami przeciwbakteryjnymi, rozkurczającymi oraz spazmolitycznymi (oddziałującymi na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego). Najważniejsze składniki zawarte w olejku to: 

• karwakrol, 
• flawonoidy, 
• garbniki, 
• pinokamfon,
• izopinokamfon, 
• elemol, 
• pinokarwon. 

Oprócz tego roślina ma właściwości wykrztuśne i stanowi bogactwo antyoksydantów oraz soli mineralnych. Zawiera również substancje goryczkowe. 

Co więcej, zawarte w oleju garbniki działają przeciwbiegunkowo oraz ściągająco. Ekstrakty z ziela hyzopu lekarskiego odznaczają się także właściwościami wykrztuśnymi i przeciwzapalnymi. Roślina ogranicza też działanie gruczołów potowych, a i korzystnie wpływa na zapalenie zatok. 

Hyzop lekarski może pochwalić się działaniem odprężającym i uspokajającym. Wystarczy dodać kilka kropelek olejku do kąpieli, aby cieszyć się jego zbawiennymi właściwościami. Z powodzeniem możesz też wypić kubek herbaty z hyzopem w środku. Skutecznie obniża on ciśnienie krwi, bóle wynikające z miesiączki, jak również nerwobóle. 

Hyzop świetnie sprawdza się także na kaszel, przeziębienie, ból gardła i chrypkę. Nic więc dziwnego, że jest składnikiem wielu syropów. Zawdzięcza to swoim właściwościom wykrztuśnym, przeciwwirusowym oraz przeciwzapalnym. Potrafi dzięki nim eliminować zalegającą w płucach czy oskrzelach wydzielinę. Pozytywnie wpływa również na inne choroby układu oddechowego, a więc np. na: 

• zapalenie oskrzeli, 
• zapalenie płuc, 
• astmę oskrzelową, 
• grypę. 

Ziele hyzopa lekarskiego znajduje zastosowanie także w łagodzeniu bólu stawów. Dlatego rekomenduje się go osobom z artretyzmem czy chorobami reumatycznymi – warto w tym przypadku stosować je w postaci naparów. Chętnie też korzystają z niego osoby z kontuzjami oraz urazami stawów i kości. Nie można zapomnieć o przeciwgrzybiczych właściwościach rośliny, dzięki którym z powodzeniem wykorzystuje się go do leczenia grzybicy stóp. Z kolei jego działanie antyseptyczne wpływa na to, że rany, otarcia i oparzenia szybciej się goją, a siniaki – szybciej znikają. Kiedyś przykładano do tego typu zmian na ciele zmiażdżone liście owej rośliny. 

Hyssopus officinalis ułatwia również trawienie. Jest to możliwe dzięki substancjom goryczkowym, które uwalniają sok żołądkowy. Pomaga on oczyszczać organizm, a dzięki właściwościom rozkurczającym – łagodzić wzdęcia oraz zaburzenia perystaltyki jelit. Ponadto niestraszna mu zgaga czy niestrawność. Dzięki niemu dłużej utrzymuje się uczucie sytości, dlatego docenią go osoby, które się odchudzają.

Zastosowanie hyzopu w praktyce i suplementacja 

Najczęściej stosuje się ziele hyzopu lekarskiego, czyli jego nadziemną część. Jeśli chcesz je zasuszyć, najlepiej zrobić to w przewiewnym miejscu, do którego nie docierają promienie słońca. Temperatura może wynosić w tym przypadku maksymalnie 30 stopni Celsjusza. Kiedy wysuszysz ziele, rozdrobnij je i przechowuj w suchym i ciemnym miejscu – najlepiej w opakowaniu, które zapewnia dopływ powietrza. Dobrym wyborem będzie zatem np. papierowa torba. 

Hyzop można stosować m.in. w postaci: 

• naparu – wystarczy jedną łyżeczkę zalać szklanką wrzątku i pić całość 3 razy dziennie, 
• olejków – są to gotowe wyroby, które można zakupić w aptekach lub sklepach zielarskich. 

Dodajmy, że dopuszczalna dzienna liczba kropel takiego olejku to 15-20. Zastosowanie większej ich liczby może skutkować drgawkami oraz krwawieniami z dróg rodnych, a także w toksyczny sposób wpłynąć na organizm. 

Hyzop w formie nalewki – przepis 

Masz ochotę przekonać się, jak smakuje nalewka z hyzopu? W takim razie podajemy przepis. 

Składniki: 

• 65 g świeżych gałązek hyzopu (jedna gałązka waży około 1 g), 
• ½ l wódki (40%). 

Sposób przygotowania: 

1. Rozdrobnij hyzop i umieść go w słoju. 
2. Zalej hyzop wódką i odstaw słój w ciemne miejsce na 2-3 tygodnie, w temperaturze pokojowej. 
3. Co kilka dni wstrząsaj naczyniem. 
4. Po upływie 2-3 tygodni zlej nastaw, odciśnij masę ziołową i przelej macerat do butelki z ciemnego szkła. 

Taką nalewkę warto pić 3 razy dziennie, w dawkach po 10 ml. 

Hyzop jako przyprawa 

Warto powiedzieć o tym, że hyzop można potraktować jako przyprawę, która wzbogaca smak i aromat wielu potraw. Szczególnie często jego liście stosuje się w kuchni francuskiej oraz śródziemnomorskiej. Mają one goryczkowaty smak i korzenny zapach, dlatego nie powinno wykorzystywać się go w dużych ilościach. Mogą to być zarówno liście świeże, jak i suszone. 

Przeciwwskazania do przyjmowania hyzopu lekarskiego 

Jak już powiedzieliśmy, olejek zawarty w hyzopie lekarskim może obniżać ciśnienie krwi. Dlatego, jeśli masz problemy z ciśnieniem, przed stosowaniem tej rośliny polecamy skonsultować się z kardiologiem. Nie powinny zażywać go również kobiety w ciąży, ponieważ może dojść wówczas do poronienia. Niewskazany jest on także dla osób z epilepsją, jako że niektóre składniki mogą przyczyniać się do powstawania drgawek. 

Ciekawostki o hyzopie lekarskim 

Ciekawostką jest to, że właściwości hyzopu lekarskiego doceniali już starożytni Rzymianie i Grecy. Przypisywano mu działanie oczyszczające i chętnie skrapiano nim przestrzenie, na których miały być budowane nowe świątynie. Hyzop służył do pozbawiania innych ludzi złej energii, leczono też przy jego pomocy trędowatych. Już w czasach Hipokratesa uważano, że jest on skutecznym lekarstwem na kaszel, a i w czasach biblijnych uznawano, że ma właściwości lecznicze oraz oczyszczające. Hodowano ową roślinę również w średniowieczu – na terenie Europy zajmowali się tym przede wszystkim mnisi. W Polsce uprawa hyzopu rozpoczęła się w XVI w. 

Źródła: 

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK548391/ (dostęp: 16.02.23) 
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8776447/ (dostęp: 16.02.23)