Dieta Atkinsa – zasady, efekty, przeciwwskazania

Dieta Atkinsa opracowana przez kardiologa Roberta Atkinsa w latach 70. ubiegłego wieku to dieta wysokotłuszczowa i wysokobiałkowa, o bardzo niskiej zawartości węglowodanów.

Inne nazwy: nowsze wersje to Atkins Advantage, nowa dieta Atkinsa.

Dieta Atkinsa – zasady

Zasady: dieta opracowana przez kardiologa Roberta Atkinsa w latach 70. ubiegłego wieku to dieta wysokotłuszczowa i wysokobiałkowa, o bardzo niskiej zawartości węglowodanów. Jada się do syta trzy posiłki dziennie, głównie pełnotłuste produkty zwierzęce – mięso, jaja, masło, ale też sery; niedozwolone są wszelkie źródła węglowodanów w postaci cukrów i skrobi, w tym owoce i produkty zbożowe; ilość orzechów i pestek jest limitowana, a wybór warzyw ograniczony do tych o najniższej zawartości węglowodanów (np. limit wynosi do trzech szklanek liści dziennie). Zalecane są tłuste przyprawy i suplementacja diety w witaminy oraz składniki mineralne; dopuszcza się używanie większości słodzików.

Dieta składa się z czterech etapów: pierwszy trwa od 14 dni do kilku miesięcy, aż do pozbycia się ok. 75 proc. nadwagi; tempo chudnięcia 1,5–2,5 kg tygodniowo wymaga ograniczenia węglowodanów do 20 g dziennie. Drugi etap to zwiększanie ich dziennego spożycia o 5 g co tydzień do momentu zatrzymania chudnięcia – wtedy należy odjąć 5 g i kontynuować na tym poziomie, aż do zmniejszenia nadwagi tylko do kilku kilogramów; tempo chudnięcia wynosi 0,5–1 kg tygodniowo. Trzeci etap to faza wstępna utrzymania wagi; polega na analogicznym zwiększaniu ilości węglowodanów o 10 g dziennie co dziesięć dni, aż waga wzrośnie o 2 kg, wtedy należy odjąć 10 g i przejść do ostatniej fazy – utrzymania wagi. Czwarty etap wymaga ograniczenia do końca życia dawki węglowodanów do 90–120 g dziennie (więcej przy aktywności) i chociaż zezwala na jedzenie produktów skrobiowych, nigdy nie dopuszcza cukrów.

Dieta Atkinsa – przeznaczenie

Dla kogo: dla osób, które lubią jeść tłusto i do syta, a przy nie lubią ćwiczyć (w początkowej fazie intensywny ruch jest niezalecany). Powinny też preferować mięso i z łatwością zrezygnować ze słodyczy, owoców i produktów zbożowych oraz mieć czas na rejestrowanie diety i masy ciała, a także obliczanie spożycia węglowodanów. Metoda jest niewskazana dla osób chorych, zwłaszcza z zaburzeniami pracy nerek, wątroby, serca, miażdżycą, hipercholesterolemią, cukrzycą, artretyzmem; nie powinny stosować jej kobiety w ciąży i karmiące piersią, dzieci i osoby starsze. Chociaż istnieją wegetariańskie odmiany diety (to najzdrowszy rodzaj diet wysokobiałkowych), w wersji podstawowej metoda Atkinsa nie nadaje się dla osób niejedzących mięsa i produktów zwierzęcych.

Dieta Atkinsa – zalety, efekty

Plusy: nie wymaga liczenia kalorii. Zapewnia szybkie chudnięcie w okresie do sześciu miesięcy, np. 7 kg w dwa tygodnie, a przy tym umożliwia jedzenie do syta i spożywanie produktów zabronionych w innych dietach. Obecnie w USA dostępna jest uaktualniona wersja diety, bardziej liberalna, skrócona do 12 tygodni i urozmaicona; można np. jeść więcej warzyw, chudsze mięsa i zastępować je innymi produktami; rozróżnia się w niej rodzaje składników odżywczych, np. kwasów tłuszczowych, oraz dostępny jest dopracowany plan utrzymania efektów diety.

Dieta Atkinsa – przeciwwskazania

Minusy: dieta bazuje na nieaktualnej i niepełnej wiedzy teoretycznej i nie została przebadana długoterminowo na odpowiednio dużej grupie osób. Została uznana przez lekarzy za dietę niezdrową, która nie powinna być zalecana. Bazuje bowiem na produktach zwierzęcych, których nadmiar jest szkodliwy, m.in. zaburza równowagę kwasowo-zasadową organizmu i działa rakotwórczo. Eliminując całe grupy produktów spożywczych, sprzyja niedoborom witaminy C i niektórych witamin z grupy B, przeciwrakowych antyoksydantów, składników mineralnych – magnezu, wapnia, potasu; wielonienasyconych kwasów tłuszczowych i błonnika. Zalecane uzupełnianie ich poziomu za pomocą suplementów rozwiązuje problem tylko częściowo. Możliwe efekty uboczne diety są związane m.in. z zatruciem organizmu ketonami: to kurcze mięśni, biegunki i zaparcia, osłabienie, wysypki, nieświeży oddech, zmęczenie, bóle głowy, zaburzenia pracy serca, w dłuższym terminie: miażdżyca, kamica żółciowa, uszkodzenia wątroby i nerek, osteoporoza, nowotwory, m.in. jelita. Dieta jest uciążliwa – wymaga ciągłego ważenia się i liczenia gramów węglowodanów w jadłospisie; w wersji podstawowej nie uczy zdrowych nawyków i realnie trwałych zmian stylu życia.