Przesilenie wiosenne – objawy, przyczyny, sposoby

Przesilenie wiosenne to okres przejściowy pomiędzy zimą a wiosną. Przyroda budzi się wówczas do życia, a ty – paradoksalnie – odczuwać możesz zmęczenie, bóle głowy, stany depresyjne. Wiosenne zmęczenie występuje przede wszystkim na przełomie marca i kwietnia. Jeśli zauważasz u siebie objawy przesilenia wiosennego w innym okresie – może to świadczyć o obecności innych schorzeń.

Przesilenie wiosenne – objawy pojawiające się wiosną

Wiosenne przesilenie daje szereg mało charakterystycznych, ogólnych objawów. Na zespół zmęczenia wiosennego składa się wiele objawów, które nie zawsze i nie u każdego występują jednocześnie. U osób cierpiących na przesilenie wiosenne zawroty głowy, stany depresyjne czy zmęczenie nie należą do rzadkości. Oprócz senności i uczucia przemęczenia objawy przesilenia wiosennego mogą obejmować:

• problemy z koncentracją
• bóle głowy
• bóle i skurcze mięśni
• łamanie w kościach
• wypadanie włosów
• rozdrażnienie
• apatia
• osłabiona odporność

Badania z „Journal of Applied Psychology” (2009 rok) wykazują, że syndrom wiosennego osłabienia dotyka od 50 do 60 procent mieszkańców krajów europejskich. Wiosenne przesilenie ma też skutki ekonomiczne – w tym okresie zmniejsza się nasza wydajność w pracy, a wzrasta absencja, ponieważ osłabiony organizm łatwiej zapada na infekcje lub poważniejsze choroby. Wówczas nawet zwykłe przeziębienie może się ciągnąć tygodniami. Konsekwencją przedłużającej się infekcji wirusowej jest zwiększona podatność na choroby bakteryjne, pasożytnicze, grzybice, a także alergie. A przecież wiosna to czas intensywnego pylenia traw i drzew! Jak widać, nietrudno wpaść w mechanizm błędnego koła, a objawy przesilenia wiosennego mogą utrzymywać się znacznie dłużej.

Przesilenie wiosenne – kiedy się pojawia?

Co to jest przesilenie wiosenne? Fizjologiczne podłoże wiosennego zmęczenia nie jest do końca jasne. Najprawdopodobniej współwystępują tutaj dwie przyczyny – z jednej strony wyczerpanie zapasów energetycznych organizmu, a z drugiej dosyć gwałtowne zmiany atmosferyczne stanowiące spore wyzwanie dla organizmu.

Organizm czerpie energię do działania z przemiany związków pokarmowych – węglowodanów i tłuszczów. Jednak aby przemiany metaboliczne zachodziły sprawnie, konieczna jest obecność witamin i mikroelementów, które odgrywają rolę katalizatorów tych reakcji. Dlatego znużenie, zły nastrój i brak życiowej energii to najczęściej znak, że brakuje nam właśnie witamin i minerałów. Po zimie jest to sprawa dość oczywista, bo jemy wówczas mniej warzyw i owoców, i rezerwy witaminowo – mineralne w naszym organizmie się wyczerpują. Podobnie dochodzi do redukcji zapasów witaminy D, syntetyzowanej w naszej skórze pod wpływem promieni UV. W czasie krótkich i pochmurnych zimowych dni promieniowania słonecznego jest za mało, aby wytworzyć odpowiednią ilość witaminy D, i organizm musi czerpać ze zgromadzonych zapasów, które przecież nie są nieograniczone. I to wystarczy, aby pojawiło się przesilenie wiosenne.

Przesilenie wiosenne – gdy pogoda nie rozpieszcza

Gwałtowne wahania temperatury i wilgotności powietrza, skoki ciśnienia i naprzemiennie występujące słońce, deszcz i śnieg z pewnością nie ułatwiają sytuacji. Dostosowanie się do takiej aury stanowi poważny wysiłek dla organizmu, który funkcjonuje różnie w różnych porach roku. Przykładowo, krew jest rzadsza w ciepłych porach roku, a bardziej gęsta – w zimnych. Największe trudności z dostosowaniem się do wiosennej pogody mają meteopaci, osoby ze schorzeniami sercowo-naczyniowymi, a także osoby ze skłonnościami do stanów depresyjnych. Istnieje też teoria, że przyczyna wiosennego znużenia tkwi w naszej psychice. Wiosną pojawia się dużo więcej bodźców niż zimą i dla niektórych naturalną reakcją na taki nadmiar jest wycofanie się.

Przesilenie wiosenne – jak sobie radzić?

Wiosenne przesilenie może spotkać każdą z nas. Jak pokonać osłabienie wiosenne? Wystarczy wprowadzić kilka zmian w stylu życia, aby złagodzić objawy przesilenia wiosennego. Poniżej znajdziesz kilka wskazówek, co na zmęczenie wiosenne sprawdza się najlepiej.

• Wysypiaj się

Sen jest kluczowy dla regeneracji całego organizmu. Dorosły człowiek powinien przesypać codziennie od 7 do 8 godzin. Tymczasem co trzecia osoba śpi średnio mniej niż 6,5 godziny na dobę. Niedobór snu powoduje m.in. osłabienie układu odpornościowego i  zmiany w wydzielaniu greliny i leptyny, czyli hormonów odpowiedzialnych za apetyt i równowagę energetyczną organizmu. Jak pokonać przesilenie wiosenne? Wysypiać się! W okresie wiosennym, gdy ważne jest uregulowanie na nowo własnego zegara biologicznego, pamiętajmy o tym, aby kłaść się spać przed północą, a najlepiej około godziny 22.

• Ruszaj się

Na wiosnę specjaliści zalecają przede wszystkim spacery na świeżym powietrzu. Co na przesilenie wiosenne sprawdzi się najlepiej? Nie ma sensu porywać się od razu na zbyt intensywny wysiłek fizyczny. Aby dodać sobie energii i poprawić humor, wystarczy 15 minut szybkiego spaceru dziennie. Podczas wysiłku fizycznego syntetyzowana i uwalniana jest serotonina, która odpowiada za dobry nastrój i witalność, a także dopamina, nazywana hormonem motywacji. Za poprawę nastroju odpowiadają też endorfiny uwalniane już po zakończonym wysiłku fizycznym. Nazywane są one hormonami szczęścia, gdyż niwelują uczucie bólu oraz zmęczenia.

• Jedz energetycznie

Wiosną polecana jest dieta energetyzująca, która stabilizuje przemianę materii oraz poziom cukru we krwi. Jakie witaminy na przesilenie wiosenne sprawdzą się najlepiej? Podstawą diety powinno być ograniczenie słodyczy, a także produktów mlecznych, na rzecz produktów bogatych w witaminy z grupy B, witaminę C, magnez, cynk i żelazo. Zawierają je: kiełki, płatki owsiane, pestki słonecznika, kasze, orzechy, zielone warzywa (szpinak, brokuły, szparagi, natka pietruszki) oraz owoce. Z właściwości energetyzujących i przywracających siły witalne słynie też miód. Równie istotne jest to, abyśmy jedli regularnie. Żeby utrzymać przez cały dzień satysfakcjonujący poziom energii, konieczne jest jedzenie małych porcji w niedługich odstępach czasu. Nie wolno pomijać śniadania, gdyż jest to posiłek regulujący metabolizm, a zatem także poziom energii na cały dzień. Warto też rozważyć suplementację odpowiednimi preparatami, która pomoże szybko uzupełnić niedobory i doda energii.

Przesilenie wiosenne czy choroba?

Warto pamiętać, że osłabienie, zmęczenie i ogólne zniechęcenie nie muszą być oznaką wiosennego przesilenia, lecz mogą być objawem choroby. Jeśli symptomy przesilenia wiosennego są szczególnie nasilone w porównaniu z poprzednimi sezonami i utrzymują się dłużej niż 3–4 tygodnie, udajmy się po poradę do lekarza. Może się bowiem okazać, że cierpimy na przykład na niedokrwistość, niedoczynność tarczycy, cukrzycę lub depresję.

Bibliografia:

Parrish E., Winter Blues, Spring Fever and Major Depression: Are they the same or different; Perspect Psychiatr Care, 2018, Jan, 54(1)

Sher L. i in., Higher cortisol levels in spring and fall in patients with major depression; Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry, 2005, May 29(4)