Szafran – właściwości i zastosowanie

Aby otrzymać jeden funt tej przyprawy potrzeba 75 tys. kwiatów lub 225 tys. ręcznie zebranych znamion szafranu uprawnego. Nie ma się więc czemu dziwić, że jest to najdroższa przyprawa na świecie.

Szafran – informacje ogólne

Jest to przyprawa, która ma cierpki smak, metaliczny połysk i zapach podobny do skoszonej trawy. Pierwsze uprawy tej rośliny znaleziono w Grecji. Jednak w czasach obecnych to Iran jest znany z największej uprawy tej przyprawy. Uprawy tej rośliny znaleźć można nadal w Grecji, jak również w Hiszpanii i Indiach.

Nazwa szafran pochodzi od zafaran oznaczającego żółty. Po francusku safrané oznacza zabarwienie na żółto. Trzeba przyznać, że w Indiach kolor tej przyprawy uważany jest za uosobienie piękna. Do tego jest to oficjalny kolor buddyjskich szat.

Szafran jest rośliną dorastającą do 15 cm wysokości. Ma ona długie, cienkie liście i niebiesko-fioletowe kwiaty. To właśnie one zawierają cenne, wystające pomarańczowe znamiona. Warto wiedzieć, że tylko szafran w żółtym kolorze, bez żadnych smug jest uznawany za najbardziej wartościowy. Ten z białymi smugami uznawany jest za o wiele gorszy.

Szafran w kuchni

Jako przyprawa szafran nie jest w ogóle ostry. Ma smak sienny z nutą cierpkości. Ze względu na jego cenę zaleca się używanie tylko odrobiny tej przyprawy do najróżniejszych dań. Można go sproszkować w moździerzu lub rozpuścić w filiżance gorącej wody. Wtedy to szafran jest w stanie zwiększyć swoją objętość, dlatego zaleca się stosowanie metody ze szklanką wody. Kucharze zalecają sprawdzanie jakości szafranu przed zakupem, ponieważ na rynku można bardzo często spotkać podróbki tej przyprawy o wiele gorszej jakości.

Szafran ma w głównej mierze przebarwić danie na kolor żółty. Dlatego też używany jest w tradycyjnej, świątecznej, indiańskiej potrawie typu pilaw lub risotto ”Milanese”. W Wielkiej Brytanii szafran używany jest jako dodatek do bułek szafranowych. Można go również dodać z suszonymi owocami do ciasta drożdżowego.

Jest to przyprawa, która jest znaczącym dodatkiem do irańskiego Kebab Chelow. Weselny pilaw to narodowa potrawa Uzbeków, którzy również dodają do niego szafran. Można ją również spotkać w:

• marokańskich potrawach typu tażin
• paelli
• zarzueli
•  francuskiej bouillabaisse
• indyjskich daniach typu braini 

i jeszcze wielu innych znakomitych daniach różnych narodów.

Szafran w medycynie

Jak się okazuje, szafran znany jest już od wielu wieków ze swoich właściwości medycznych. W dawnych czasach Persowie i Egipcjanie wykorzystywali go jako…afrodyzjak. 

Do tego znane były jego właściwości wiatropędne. Wykorzystywano go już  starożytności do leczenia szkarlatyny, czarnej ospy, astmy, raka, infekcji dróg oddechowych, bezsenności, chorób serca, krwawienia macicy, zaburzenia miesiączki. 

Szafran był także stosowany podczas kolek niemowlęcych, problemów żołądkowych, chorób gałki ocznej. Do tego było to również znakomite antidotum na trucizny. Znany również był doskonały wpływ szafranu na układ trawienny. 

Karotenoidy zawarte w szafranie podobno mają działanie przeciwrakowe, co jest obecnie obiektem badań wielu naukowców. Dimetylokrocetyna z szafranu odpowiedzialna jest za zwalczanie białaczki u ludzi. Obecnie cały czas szafran poddawany jest wielu badaniom, dzięki czemu okazać się może, że wpływa on korzystnie na osoby zmagające się z różnego rodzaju nowotworami. 

Szafran to również doskonały przeciwutleniacz. Neutralizuje on działanie wolnych rodników i jest doskonałą bronią w przypadku pierwszych oznak starości. Wpływa na to safranal i krocyna wchodzące w skład szafranu. Dlatego też bierze się pod uwagę szafran w branży kosmetycznej.

Ze względu na swoje składniki szafran może być również używany w przypadku leczenia łagodnej depresji. Krocyny, krocetyny, safranal hamują wychwyt zwrotny neuroprzekaźników w układzie nerwowym – noradrenaliny, dopaminy i serotoniny. Jednak jego działanie jest bardzo słabe w porównaniu do silnych leków przeciwdepresyjnych.

Warto jednak wiedzieć, że szafran w ogromnej ilości jest przyprawą zabójczą. Trzeba więc uważać z jego zastosowaniem w codziennej kuchni.