Dieta na refluks żołądkowy – zalecenia, czego nie jeść przy refluksie?

Refluks żołądkowy (refluks żołądkowo-przełykowy) to bardzo powszechna dolegliwość, związana z dysfunkcją mięśnia zwanego dolnym zwieraczem przełyku. Jego rozluźnienie powoduje, że treść obecna w żołądku z łatwością przedostaje się do przełyku i wywołuje uczucie dokuczliwego pieczenia, czyli zgagę. Odpowiednia dieta na refluks żołądka pozwala niemal całkowicie wyeliminować dolegliwości refluksowe. A więc co jeść, a czego unikać?

Dieta dla chorych na refluks – podstawowe zalecenia

Kiedy pacjenci dowiadują się o swojej chorobie, pierwszym pytaniem, jakie zadają lekarzowi jest to, jaka dieta na refluks będzie najlepsza? Ale zanim dowiesz się, co jeść i co pić przy refluksie, ważniejsze od produktów jest kilka poniższych zasad. To właśnie przestrzeganie ich jest kluczowe, aby zniwelować większość objawów refluksu.

O tym pamiętaj, gdy musisz wprowadzić dietę na refluks żołądkowy:

1. Unikaj dużych objętości jedzenia i obfitych posiłków – jedz częściej, ale małymi porcjami, nawet pięć-siedem posiłków dziennie w regularnych odstępach czasu.
2. Wybieraj raczej posiłki o delikatnej, miękkiej konsystencji, która zminimalizuje konieczność żucia. Spowoduje to redukcję pobudzenia wydzielania soków trawiennych w żołądku.
3. Jedz w spokojnej atmosferze, bez pośpiechu.
4. Pierwszy posiłek w ciągu dnia najlepiej zjeść do dwóch godzin po obudzeniu, każdy kolejny co dwie i pół-cztery godziny, a ostatni najpóźniej na trzy godziny przed snem.
5. Pilnuj umiarkowanej temperatury posiłków i napojów – zarówno zbyt ciepłe, jak i zimne mogą wzmagać objawy choroby i/lub podrażniać układ pokarmowy.
6. Bezpośrednio po posiłku unikaj leżenia. Podczas snu najlepiej zapewnić też sobie niewielkie uniesienie wezgłowia łóżka (o 15-20 cm), co pomoże zredukować ryzyko zalewania przełyku treścią z żołądka.

Czego nie wolno jeść przy refluksie?

Dieta na refluks to przede wszystkim menu lekkostrawne, nieobciążające układu pokarmowego. Jest to jadłospis niskobłonnikowy, bazujący na węglowodanach (prostych), nieco ograniczający tłuszcz, o umiarkowanej zawartości białka.

Produkty zbożowe w diecie na refluks

Przeciwwskazane w diecie na refluks żołądkowy są pełnoziarniste produkty zbożowe, które w diecie zdrowego człowieka powinny być podstawą diety. Dlatego też dieta na refluks przełyku powinna eliminować takie produkty, jak:

• żytnie, razowe pieczywo,
• pumpernikiel,
• kasze gruboziarniste (gryczana, pęczak),
• makaron pełnoziarnisty,
• ryż brązowy.

Należy stawiać na pieczywo pszenne, drobnoziarniste kasze (manna, kukurydziana, jaglana, kuskus), makaron z oczyszczonej mąki, ryż biały i basmati, ewentualnie płatki owsiane błyskawiczne oraz płatki ryżowe i kukurydziane.

Jakie owoce przy refluksie? Co z warzywami?

Co jeść przy refluksie? Należy wybierać warzywa i owoce najlepiej gotowane, sparzone i przetworzone. Dobrze tolerowane są: marchew, burak, ziemniaki gotowane, bataty, cukinia, kabaczek, sałaty i warzywa zielono liściaste (z wyjątkiem rukoli), dynia, a także jabłka, banany, winogrona, owoce jagodowe, morele, brzoskwinie czy arbuz. Dieta na zgagę i refluks powinna eliminować strączki, nawet te przetworzone, a także warzywa kapustne, przetwory pomidorowe, paprykę, pora, cebulę, czosnek, warzywa konserwowane, marynowane.

Spośród owoców, dieta na refluks żołądkowy nie powinna zawierać: cytrusów (oraz soków z nich), wiśni, czereśni, gruszek, śliwek, suszonych owoców, a także porzeczek czy agrestu.

Mięso, nabiał i ryby w diecie refluksowej

W przypadku tych grup produktów najważniejsza jest niska zawartość tłuszczu oraz sposób przygotowania inny, niż smażenie. Gotowane i pieczone ryby oraz mięsa są dobrze tolerowane, jednak powinno się ograniczać wszelkie przetworzone produkty rybne i mięsne, a także tłuste sery, desery mleczne, tłuste mleko.

Dieta na refluks a słodycze i desery

Większość pacjentów z refluksem toleruje takie desery i słodkości, jak: kompoty, musy, ciasto drożdżowe (w małej ilości), budyń, kisiel, bezy, suflety, przeciery, galaretki owocowe i mleczne. Niezalecane w diecie na refluks są natomiast:

• tłuste ciasta,
• wypieki,
• torty,
• ciasta i ciastka smażone na tłuszczu (np. pączki),
• ciasta z kremem,
• batony,
• chałwa,
• czekolada,
• lody.

Przyprawy, które można jeść przy refluksie

Oczywiście dieta na refluks (u dzieci czy też u dorosłych) nie może być zupełnie jałowa i niesmaczna. Na szczęście bez obaw można w niej korzystać z takich przypraw, jak na przykład: pietruszka, majeranek, koperek, cynamon (w niewielkich ilościach), estragon, kminek, tymianek. Dieta na wrzody i refluks może zawierać niewielkie ilości soli. Jeśli chodzi zaś o przyprawy i dodatki, których dieta dla chorych na refluks nie powinna obejmować, to są to zwłaszcza: czosnek, gorczyca i musztardy, papryka, pieprz, ocet, cytryna i sok oraz kwasek cytrynowy, curry, ziele angielskie, gałka muszkatołowa, liść laurowy, chili.

Co pić przy refluksie?

Zaleca się, aby w razie odczuwania zgagi i pieczenia w przełyku napić się mleka – zredukuje ono nieprzyjemne dolegliwości.

Bibliografia:

1. Dudkowiak R. i in.: Rola diety i stylu życia w leczeniu choroby refluksowej przełyku,  Family Medicine & Primary Care Review 2012, 14, 4: 586–591.